Προσκόλληση: Η ανθρώπινη προσκόλληση, ο δεσμός που αναπτύσσεται μεταξύ των ατόμων, είναι θεμελιώδης πτυχή της κοινωνικής μας ζωής.
Η ανθρώπινη προσκόλληση, ο δεσμός που αναπτύσσεται μεταξύ των ατόμων, είναι θεμελιώδης πτυχή της κοινωνικής μας ζωής. Δεν επηρεάζει μόνο τις σχέσεις που δημιουργούμε, αλλά επίσης διαμορφώνει βαθιά τη συμπεριφορά, τα συναισθήματά μας, ακόμη και την ψυχική μας υγεία. Αυτό το άρθρο θα εμβαθύνει στις περιπλοκές της ανθρώπινης προσκόλλησης, συζητώντας την προέλευση, την ανάπτυξη, τους τύπους και τις επιπτώσεις στη ζωή μας.
Αποκαλύπτοντας το μυστικό της ανθρώπινης προσκόλλησης
Η κατανόησή μας για την ανθρώπινη προσκόλληση βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο πρωτοποριακό έργο του Βρετανού ψυχιάτρου John Bowlby, ο οποίος εισήγαγε την έννοια της θεωρίας της προσκόλλησης στα μέσα του 20ού αιώνα. Σύμφωνα με τον Bowlby, το ένστικτο της δημιουργίας ισχυρών συναισθηματικών δεσμών με τους άλλους, ειδικά με τους βασικούς φροντιστές στη βρεφική ηλικία, είναι βιολογικά ριζωμένο στους ανθρώπους ως στρατηγική επιβίωσης.
Ο Bowlby πρότεινε ότι τα βρέφη έχουν ένα έμφυτο «σύστημα συμπεριφοράς προσκόλλησης» που τα παρακινεί να αναζητήσουν εγγύτητα με μια προστατευτική φιγούρα, συνήθως τη μητέρα, όταν αισθάνονται ότι απειλούνται ή στενοχωριούνται. Αυτή η πρώιμη προσκόλληση χρησιμεύει ως μια «ασφαλής βάση» από την οποία το παιδί μπορεί να εξερευνήσει τον κόσμο και ένα «ασφαλές καταφύγιο» στο οποίο μπορεί να επιστρέψει όταν αισθάνεται φόβο ή άγχος.
Με βάση το έργο του Bowlby, η ψυχολόγος Mary Ainsworth επινόησε μια εργαστηριακή διαδικασία γνωστή ως «Strange Situation» για να παρατηρήσει και να ταξινομήσει τα στυλ προσκόλλησης των παιδιών με βάση την αντίδρασή τους στο να χωριστούν για λίγο και στη συνέχεια να επανενωθούν με τις μητέρες τους. Μέσω αυτού του πειράματος, ο Ainsworth προσδιόρισε τρία βασικά στυλ προσκόλλησης: ασφαλή, αγχώδη-αποφυγή και ανθεκτική στο άγχος. Ένα τέταρτο στυλ, η αποδιοργανωμένη προσκόλληση, προστέθηκε αργότερα από άλλους ερευνητές.
- Ασφαλής Προσκόλληση: Τα παιδιά με στυλ ασφαλούς προσκόλλησης αισθάνονται άνετα να εξερευνούν το περιβάλλον τους όταν είναι παρών ο φροντιστής τους, παρουσιάζουν αγωνία όταν ο φροντιστής φεύγει και ανακουφίζονται γρήγορα μετά την επιστροφή του φροντιστή.
- Αγχώδης προσκόλληση: Τα παιδιά με αυτό το στυλ τείνουν να αποφεύγουν ή να αγνοούν τον φροντιστή και δείχνουν ελάχιστα συναισθήματα όταν ο φροντιστής φεύγει ή επιστρέφει.
- Ανθεκτική στο άγχος προσκόλληση: Αυτά τα παιδιά είναι λιγότερο πιθανό να εξερευνήσουν το περιβάλλον τους, παρουσιάζουν σημαντική αγωνία όταν χωρίζονται από τον φροντιστή και εκδηλώνουν διφορούμενη συμπεριφορά κατά την επιστροφή του φροντιστή, αναζητώντας επαφή αλλά και αντιστέκονται σε αυτό.
- Αποδιοργανωμένη προσκόλληση: Αυτό το στυλ χαρακτηρίζεται από απουσία σαφούς συμπεριφοράς προσκόλλησης, με το παιδί να εμφανίζει μια σειρά από συγκεχυμένες και αντιφατικές συμπεριφορές.
Από τον δεσμό γονέα-παιδιού στις ρομαντικές σχέσεις
Αν και αρχικά σχεδιάστηκε για να κατανοήσει τον δεσμό γονέα-παιδιού, η θεωρία της προσκόλλησης έχει επεκταθεί στις σχέσεις ενηλίκων, ιδιαίτερα στις ρομαντικές. Οι ερευνητές Cindy Hazan και Phillip Shaver πρότειναν ότι οι ρομαντικές σχέσεις ενηλίκων, όπως οι σχέσεις νηπίου-φροντιστή, είναι επίσης προσκολλήσεις και ότι τα άτομα παρουσιάζουν παρόμοια μοτίβα στυλ προσκόλλησης στις ρομαντικές τους σχέσεις όπως και στις πρώτες σχέσεις γονέα-παιδιού.
Οι Επιπτώσεις των Στυλ Προσκόλλησης: Μια Δια Βίου Επιρροή
Τα στυλ προσκόλλησης που καθιερώθηκαν νωρίς στη ζωή έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη και την ψυχική υγεία ενός ατόμου. Τα άτομα που συνδέονται με ασφάλεια, τόσο ως παιδιά όσο και ως ενήλικες, τείνουν να έχουν υψηλότερη αυτοεκτίμηση, καλύτερη συναισθηματική ρύθμιση, πιο επιτυχημένες κοινωνικές σχέσεις και λιγότερη ευαισθησία στο άγχος και την κατάθλιψη.
Αντίθετα, τα άτομα με ανασφαλή στυλ προσκόλλησης συχνά αντιμετωπίζουν προκλήσεις σε αυτούς τους τομείς και μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο για διαταραχές ψυχικής υγείας. Για παράδειγμα, η αποφυγή προσκόλλησης μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολίες στη δημιουργία στενών σχέσεων, ενώ η ανθεκτική ή αγχώδης προσκόλληση μπορεί να προκαλέσει εξάρτηση ή χρόνιο άγχος σχετικά με την απόρριψη ή την εγκατάλειψη.
Η ελαστικότητα της προσκόλλησης: Μπορεί να αλλάξει;
Ενώ τα πρώιμα μοτίβα προσκόλλησης μπορεί να έχουν μακροχρόνια αποτελέσματα, δεν είναι σταθερά. Οι αλλαγές στις συνθήκες ζωής, οι θεραπευτικές παρεμβάσεις ή οι σημαντικές, υποστηρικτικές σχέσεις σε μεταγενέστερα στάδια της ζωής μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα να «κερδίσουν» ασφαλή προσκόλληση. Αυτή η ιδέα υπογραμμίζει την ιδέα ότι ενώ οι πρώιμες εμπειρίες μας μας διαμορφώνουν, δεν μας καθορίζουν.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο κανάλι μας στο YouTube
