Search Icon
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
Επιστημονικά Νέα

Τεχνητή Νοημοσύνη: Σύστημα ορόσημο για τη λειτουργία των πρωτεϊνών και την κατανόηση των ασθενειών

Τεχνητή Νοημοσύνη: Σύστημα ορόσημο για τη λειτουργία των πρωτεϊνών και την κατανόηση των ασθενειών

η πραγματική επανάσταση θα συμβεί, όταν πλέον οι επιστήμονες θα μπορούν να χρησιμοποιούν μόνο τους υπολογιστές για να προβλέπουν πώς οι πρωτεΐνες αλληλεπιδρούν με άλλα μόρια. «Αυτό θα αλλάξει τελείως το πρόσωπο της ιατρικής»

Τεχνητή Νοημοσύνη: Ένα από τα μεγάλα μυστήρια της βιολογίας, εδώ και δεκαετίες, κατάφερε για πρώτη φορά να λύσει ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης με την ονομασία AlphaFold, που αναπτύχθηκε από τη βρετανική εταιρεία DeepMind, θυγατρική της Google.

Το σύστημα κατάφερε να προβλέπει γρήγορα και με ακρίβεια πώς θα αναδιπλωθούν οι πρωτεΐνες, ποιο τρισδιάστατο σχήμα θα πάρουν και άρα ποια θα είναι η λειτουργία τους. Το επίτευγμα, που χαρακτηρίστηκε ορόσημο από τον επιστημονικό κόσμο, θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση διαφόρων ασθενειών και στην επιτάχυνση της ανάπτυξης νέων φαρμάκων, μεταξύ άλλων για την Covid-19.

Σε έναν διαγωνισμό, το «έξυπνο» σύστημα Alpha Fold νίκησε, καθώς μπόρεσε γρήγορα να προβλέψει σωστά τουλάχιστον τα δύο τρίτα της δομής των πρωτεϊνών, με βάση μόνο την αρχική αλληλουχία (αλυσίδα) των αμινοξέων τους, κάτι που για να το πετύχουν οι άνθρωποι, χρειάζονται δαπανηρές και χρονοβόρες διαδικασίες στο εργαστήριο. Μέσα σε λίγες μέρες, ο αλγόριθμος έκανε δουλειά που οι επιστήμονες θέλουν χρόνια στο εργαστήριο τους.

«Έμεινα πραγματικά έκθαμβος, όταν το είδα. Δεν περίμενα ποτέ να το δω όσο ζούσα», δήλωσε ο δομικός βιολόγος δρ Τζον Μουλτ του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ, ένας από τους διοργανωτές του διεθνούς επιστημονικού διαγωνισμού CASP (Critical Assessment of protein Structure Prediction), που ξεκίνησε το 2004 και γίνεται ανά διετία.

Οι δεκάδες χιλιάδες διαφορετικές πρωτεΐνες παίζουν ζωτικό ρόλο στην υγεία και στις ασθένειες του σώματος, καθώς τα κύτταρα φτιάχνονται από πρωτεΐνες, το πολύπλοκο σχήμα των οποίων παίζει σημαντικό ρόλο. Για παράδειγμα, ο κορωνοϊός που προκαλεί τη νόσο Covid-19 εισδύει στα ανθρώπινα κύτταρα, επειδή μια προεξέχουσα πρωτεΐνη-ακίδα που διαθέτει ταιριάζει δομικά -όπως το κλειδί σε μια κλειδαριά- με μια πρωτεΐνη-υποδοχέα στα κύτταρά μας.

Το σχήμα κάθε πρωτεΐνης καθορίζεται από την αλληλουχία 20 διαφορετικών αμινοξέων, που σχηματίζουν αλυσίδες για να φτιάξουν τις πρωτεΐνες, (για τη σχετική ανακάλυψη δόθηκε το 1972 το Νόμπελ στον Κρίστιαν ‘Ανφινσεν). Είναι εύκολο για τους βιολόγους να «διαβάσουν» αυτή την αλληλουχία, καθώς καθορίζεται από το DNA που την κωδικοποιεί, αλλά σχεδόν αδύνατο -παρά τις προσπάθειες μισού αιώνα περίπου- να προβλεφθεί το σχήμα μιας πρωτεΐνης με βάση τα δεκάδες ή εκατοντάδες αμινοξέα της.

Μέχρι σήμερα οι επιστήμονες καταφεύγουν σε πειραματικές τεχνικές, όπως η κρυσταλλογραφία ακτίνων-Χ, η μικροσκοπία κρυο-ηλεκτρονίων και η φασματοσκοπία MMR, που όμως είναι πάρα πολύ δύσκολες, καθώς χρειάζονται μήνες ή χρόνια και δεν δουλεύουν πάντα σωστά. Όμως το νέο σύστημα βαθιάς μάθησης AlphaFold, που άρχισε να δοκιμάζεται το 2018 και έκτοτε βελτιώθηκε σημαντικά, μπορεί πλέον να συσχετίσει κάθε αλληλουχία αμινοξέων με μια διαφορετική πρωτεϊνική δομή. Πάντως, έχει ακόμη περιθώρια βελτίωσης, καθώς π.χ. δεν τα πάει τόσο καλά με τις πρωτεΐνες των οποίων η δομή επηρεάζεται από αλληλεπιδράσεις με άλλες πρωτεΐνες.

Όπως δήλωσε ο εξελικτικός βιολόγος Αντρέι Λούπας του γερμανικού Ινστιτούτου Αναπτυξιακής Βιολογίας Μαξ Πλανκ, τα επόμενα λίγα χρόνια οι ερευνητές θα συνεχίσουν να «τσεκάρουν» οι ίδιοι την ακρίβεια των προβλέψεων του AlphaFold, αλλά μετά θα εξαρτιούνται αποκλειστικά από τους υπολογισμούς της τεχνητής νοημοσύνης. Όπως είπε, η πραγματική επανάσταση θα συμβεί, όταν πλέον οι επιστήμονες θα μπορούν να χρησιμοποιούν μόνο τους υπολογιστές για να προβλέπουν πώς οι πρωτεΐνες αλληλεπιδρούν με άλλα μόρια. «Αυτό θα αλλάξει τελείως το πρόσωπο της ιατρικής», εκτίμησε.

Ήδη, για παράδειγμα, ο αλγόριθμος AlphaFold προέβλεψε σωστά τα σχήματα αρκετών πρωτεϊνών του κορωνοϊού SARS-CoV-2. Στο μέλλον θα έχει πιθανώς την ικανότητα να προβλέπει ποια από τα χιλιάδες υπάρχοντα φάρμακα προσδένονται σωστά σε αυτές τις πρωτεΐνες, άρα μπορεί να έχουν θεραπευτική δράση, χωρίς να χρειάζεται οι επιστήμονες να κάνουν πανάκριβα και πολύπλοκα πειράματα όπως τώρα.

Προς το παρόν, σύμφωνα με το «New Scientist», το BBC και το «Science», οι δημιουργοί του AlphaFold δεν έχουν αποκαλύψει πολλές λεπτομέρειες για το σύστημά τους, αλλά δήλωσαν ότι σύντομα θα κάνουν σχετική επιστημονική δημοσίευση. Η DeepMind δεν έχει ακόμη διευκρινίσει με ποιο τρόπο οι επιστήμονες σε όλον τον κόσμο θα μπορούν να αξιοποιήσουν το νέο σύστημα, αλλά υποσχέθηκε να διασφαλίσει ευρεία πρόσβαση.

Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον Κόσμο
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο κανάλι μας στο YouTube

Διαβάστε Eπίσης:

Μαθηματικά μοντέλα προβλέπουν το μέλλον της πανδημίας

Αποτελεσματικό τέστ κορωνοϊού με αλγόριθμο μόνο από τον ήχο του βήχα

Η τεχνητή νοημοσύνη βελτιώνει τη διάγνωση στην ανάλυση αίματος

svg%3E svg%3E
svg%3E
svg%3E
Περισσότερα

Σκλήρυνση κατά Πλάκας: Πώς διαφέρει μεταξύ των φύλων;

Σκλήρυνση κατά Πλάκας: Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) είναι μια χρόνια νευρολογική πάθηση που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Αν και μπορεί να προσβάλλει και τα δύο φύλα, υπάρχει μια σημαντική διαφορά στην επίπτωσή της.

Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες: Πώς διαμορφώνουν τον κίνδυνο γνωστικής απώλειας;

Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες: Μια πρόσφατη μελέτη αναδεικνύει πώς παράγοντες όπως η εκπαίδευση, το είδος της εργασίας και η οικονομική κατάσταση επηρεάζουν τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένισης.

Υπνική άπνοια: Πώς μπορεί να επηρεάσει τη γνωστική υγεία στις γυναίκες της τρίτης ηλικίας;

Υπνική άπνοια: Νέα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι η υπνική άπνοια συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας στους ηλικιωμένους, και ο κίνδυνος αυτός φαίνεται να είναι μεγαλύτερος στις γυναίκες.

Καρδιακή Προσβολή vs Καρδιακή Ανακοπή: Οι βασικές διαφορές

Καρδιακή Προσβολή vs Καρδιακή Ανακοπή: Η καρδιακή προσβολή και η καρδιακή ανακοπή είναι δύο σοβαρές καρδιοαγγειακές καταστάσεις, αλλά έχουν σημαντικές διαφορές ως προς την αιτία, τα συμπτώματα

Στηθάγχη: Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για να είστε προετοιμασμένοι

Στηθάγχη: Η στηθάγχη είναι ένα σύμπτωμα που σχετίζεται με τη στεφανιαία καρδιοπάθεια και χαρακτηρίζεται από πόνο ή δυσφορία στο στήθος. Προκαλείται συνήθως από την περιορισμένη ροή αίματος προς την καρδιά,

Πιθανές συνέπειες που ίσως δεν γνωρίζετε

Τατουάζ παρενέργειες: Τα τατουάζ είναι μια δημοφιλής μορφή αυτοέκφρασης, αλλά η διαδικασία του τατουάζ και οι συνέπειές του μπορεί να κρύβουν κινδύνους που δεν γνωρίζουμε πάντα. Ακολουθούν μερικές συνέπειες

Γενετικοί δείκτες: Πώς επηρεάζουν την αντίληψη του πόνου;

Γενετικοί δείκτες: Πρόσφατη έρευνα αποκαλύπτει μια πιθανή σύνδεση μεταξύ συγκεκριμένων γενετικών δεικτών και νευροπαθητικού πόνου, δίνοντας νέες πληροφορίες για το γιατί κάποια άτομα βιώνουν χρόνιο πόνο πιο έντονα από άλλα.

Close Icon