Περίπου 50 εκατομμύρια άτομα ζουν σήμερα με επιληψία σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με τον ΠΟΥ . Το εκτιμώμενο ποσοστό του γενικού πληθυσμού με επιληψία (δηλ επαναλαμβάνομες κρίσεις ή/και με ανάγκη για θεραπεία) είναι μεταξύ 4 και 10 ανά 1000 άτομα. Ωστόσο, στις αναπτυσσόμενες χώρες το ποσοστό είναι πολύ υψηλότερο, μεταξύ 7 και 14 ανά 1000 άτομα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου 2,4 εκατομμύρια άνθρωποι διαγιγνώσκονται με επιληψία κάθε χρόνο. Στις χώρες υψηλού εισοδήματος, οι νέες περιπτώσεις είναι μεταξύ 30 και 50 ανά 100.000 άτομα. Σε χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες, το ποσοστό αυτό μπορεί να είναι έως και δύο φορές μεγαλύτερο.
Η επιληψία είναι μία χρόνια διαταραχή του εγκεφάλου που επηρεάζει ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με τελευταία ενημέρωση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας υπάρχουν περίπου 50 εκατομμύρια άτομα με επιληψία (40 εκατομμύρια στις αναπτυσσόμενες χώρες και 10 εκατομμύρια στις αναπτυγμένες χώρες). Η επιληψία είναι από τα αρχαιότερες αναγνωρισμένες διαταραχές καθώς υπάρχουν γραπτά αρχεία που χρονολογούνται από το 4.000 π.Χ.. Ο ΠΟΥ αναγνώρισε την επιληψία ως μια σημαντική ανησυχία για την δημόσια υγεία και από το 1997 υπάρχει καμπάνια με τίτλο «Έξω από τις σκιές» με στόχο την καλύτερη ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση σχετικά με την επιληψία.
Η επιληψία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες κρίσεις. Τα επεισόδια επιληπτικών κρίσεων είναι αποτέλεσμα ξαφνικών συνήθως συντόμων διαδοχικών βιοηλεκτρικών εκκενώσεων μιας ομάδας εγκεφαλικών κυττάρων (νευρώνων) που προκαλούν διάφορες αφαιρέσεις, κινήσεις, συσπάσεις, συμπεριφορές, αισθήσεις και συγκινήσεις. Εκφορτίσεις που αφορούν ένα συγκεκριμένο τμήμα του εγκεφάλου εκδηλώνονται σε ένα τμήμα του σώματός μας με εστιακές κρίσεις/φαινόμενα και χαρακτηρίζουν τις εστιακές επιληψίες. Εκφορτίσεις που διεγείρουν ταυτόχρονα όλο τον εγκέφαλο είναι γενικευμένες από την αρχή και χαρακτηρίζουν τις γενικευμένες επιληψίες.
Σημάδια και συμπτώματα
Επειδή η κρίση επιληψίας πηγάζει από τα κύτταρα του εγκεφάλου, μπορεί να επηρεάσει οποιαδήποτε επιμέρους λειτουργία ελέγχει το σημαντικότατο αυτό όργανο του σώματος. Μερικά συνήθη συμπτώματα είναι η σύγχυση, η ακινησία, οι συσπάσεις των άκρων και η απώλεια αισθήσεων. Τα συμπτώματα είναι ανάλογα προς την περιοχή του εγκεφάλου που επηρεάζεται από την κρίση. Μπορεί το άτομο να παρουσιάσει αλλοιώσεις ως προς τις αισθήσεις του (όσφρηση, γεύση, όραση κ.λπ.), να εκδηλώνει επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (κυκλικές κινήσεις, τρίψιμο χεριών) ή απώλεια συναίσθησης του περιβάλλοντος.
Οι άνθρωποι με επιληπτικές κρίσεις τείνουν να έχουν περισσότερα σωματικά προβλήματα (όπως κατάγματα και μώλωπες από τραυματισμούς που σχετίζονται με επιληπτικές κρίσεις), καθώς και υψηλότερα ποσοστά ψυχολογικών συνθηκών, συμπεριλαμβανομένης της ανησυχίας και της κατάθλιψης. Ομοίως, ο κίνδυνος πρόωρου θανάτου σε άτομα με επιληψία είναι έως και 3 φορές υψηλότερος από τον γενικό πληθυσμό, με τα υψηλότερα ποσοστά να βρέθηκαν σε χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες και αστικών έναντι αγροτικών περιοχών.
Αιτίες
Η επιληψία δεν είναι μεταδοτική. Ο πιο κοινός τύπος της επιληψίας, που επηρεάζει 6 στα 10 άτομα με τη διαταραχή, ονομάζεται ιδιοπαθής (ή πρωτοπαθής) επιληψία και δεν έχει καμία αναγνωρίσιμη αιτία. Υπάρχει και η δευτεροπαθής (ή συμπτωματική) επιληψία που μπορεί να εμφανιστεί γιατί υπάρχει εγκεφαλική βλάβη από προγεννητικούς τραυματισμούς (π.χ. απώλεια οξυγόνου ή τραύμα κατά τον τοκετό), συγγενείς ανωμαλίες ή γενετικές παθήσεις με τις σχετικές δυσπλασίες του εγκεφάλου, σοβαρός τραυματισμός στο κεφάλι, εγκεφαλικό επεισόδιο που περιορίζει την ποσότητα του οξυγόνου στον εγκέφαλο, λοίμωξη του εγκεφάλου όπως η μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα, ορισμένα γενετικά σύνδρομα ή κάποιος όγκος του εγκεφάλου.
Θεραπεία
Η επιληψία μπορεί να αντιμετωπιστεί εύκολα και οικονομικά με καθημερινή φαρμακευτική αγωγή. Τα αντιεπιληπτικά φάρμακα είναι αποδεδειγμένα η αποτελεσματικότερη θεραπεία για τον έλεγχο των κρίσεων. Για την καλύτερη επιτυχία χρειάζεται η λήψη του σωστού φαρμάκου και στη σωστή δόση. Η χειρουργική θεραπεία μπορεί να είναι επωφελής για τους ασθενείς που ανταποκρίνονται ανεπαρκώς σε φαρμακευτικές αγωγές.
Πρόληψη
Τα άτομα με επιληψία πρέπει να…
- Ακολουθούν τη θεραπεία σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού.
- Αναφέρουν στον γιατρό τυχόν παρενέργειες από τα φάρμακα.
- Μη διακόπτουν απότομα τα αντιεπιληπτικά φάρμακα.
- Ζουν φυσιολογική ζωή. Ανάλογα με τον έλεγχο αλλά και το είδος των κρίσεων μπορεί να υπάρχουν ειδικοί περιορισμοί.
Τα άτομα με επιληψία δεν πρέπει να…
- Κάνουν μπάνιο με κλειστή πόρτα.
- Κολυμπούν μόνα.
- Οδηγούν αυτοκίνητο εάν δεν έχουν ρυθμιστεί απόλυτα οι κρίσεις τους.
Αντιμετώπιση
Αν ένα άτομο έχει επιληπτική κρίση με σπασμούς πρέπει…
- Να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας, να καθησυχάσουμε όσους βρίσκονται κοντά και να αφήσουμε την κρίση να εξελιχθεί χωρίς να προσπαθήσουμε να τη σταματήσουμε.
- Να χρονομετρήσουμε την κρίση.
- Να απομακρύνουμε αντικείμενα που μπορεί να προκαλέσουν τραύματα.
- Να χαλαρώσουμε τα ρούχα και να βγάλουμε τα γυαλιά ή την οδοντοστοιχία, αν φοράει.
- Να βάλουμε κάτι μαλακό κάτω από το κεφάλι π.χ. σακάκι.
- Να γυρίσουμε (μετά την κρίση) τον ασθενή σε πλάγια θέση για να μην καταπιεί ενδεχόμενα εμέσματα.
- Να παραμείνουμε για 15-20 λεπτά της ώρας και να ελέγξουμε την αναπνοή και το χρώμα του.
- Να προσφερθούμε να καλέσουμε ένα ταξί, συγγενή ή φίλο για να βοηθήσουν το άτομο να πάει σπίτι αν φαίνεται μπερδεμένο ή αν δεν μπορεί να πάει σπίτι μόνος του.
- Να δείξουμε κατανόηση μετά την κρίση.
Και δεν πρέπει…
- Να μετακινήσουμε το άτομο, εκτός εάν κινδυνεύει.
- Να του ανοίξουμε το στόμα.
- Να του δώσουμε κάτι να πιει.
Αν η κρίση διαρκεί πάνω από 5 λεπτά, εάν επαναληφθεί ή εάν υπάρχει πρόβλημα με την αναπνοή του ατόμου, ή αν έχει τραυματιστεί, είναι επιβεβλημένο να καλέσουμε ασθενοφόρο. Η αναπνοή σχεδόν πάντα επανέρχεται αυτόματα μετά από μια κρίση αλλά αν ο ασθενής δεν αναπνέει, αυτό σηματοδοτεί επιπλοκή της κρίσης.
Ανθρώπινα δικαιώματα
Οι άνθρωποι με επιληψία μπορούν να βιώσουν μειωμένη πρόσβαση στην υγεία, απαγόρευση απόκτησης άδειας οδήγησης και φραγμούς σε συγκεκριμένα επαγγέλματα. Σε πολλές χώρες πάλι, η νομοθεσία για τα άτομα με επιληψία μοιάζει ανεξήγητη. Για παράδειγμα…
- Τόσο στην Κίνα όσο και στην Ινδία, η επιληψία συνήθως αντιμετωπίζεται ως λόγος για την απαγόρευση ή την ακύρωση γάμου.
- Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι νόμοι που επέτρεψαν την ακύρωση του γάμου με την αιτιολογία της επιληψίας δεν τροποποιήθηκαν μέχρι το 1971.
- Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, μέχρι τη δεκαετία του 1970, ήταν νόμιμο να αρνηθεί στους ανθρώπους με επιληπτικές κρίσεις την είσοδο σε εστιατόρια, θέατρα, κέντρα αναψυχής και άλλα δημόσια κτίρια.
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο κανάλι μας στο YouTube
