Ι.Μπασκόζος:Όραμα μας αποτελεί η Ηλεκτρoνική Υγεία

Όραμα μας αποτελεί  η Ηλεκτρoνική Υγεία για την απόδοση σύγχρονων και έξυπνων εργαλείων ως αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής τους πρακτικής και για διευκόλυνση της εργασίας τους αλλά πρωτίστως για καλύτερη εξυπηρέτηση, είπε μεταξύ άλλων  ο Γενικός  Γραμματέας Δημόσιας Υγείας κ. Ιωάννη Μπασκόζος στην πρώτη Συνεδρίαση Εθνικού Συμβουλίου Διακυβέρνησης Ηλεκτρονικής Υγείας (ΕΣΔΗΥ). 

Υπό την Προεδρία του Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Υγείας κ. Ιωάννη Μπασκόζου πραγματοποιήθηκε  στην αίθουσα τύπου του Υπουργείου Υγείας το Εθνικό Συμβούλιο Διακυβέρνησης Ηλεκτρoνικής Υγείας , ο οποίος τόνισε την σημαντικότητα των συγκεκριμένων υπηρεσιών .

Τι είπε για τη σημαντικότητα των υπηρεσιών της Ηλεκτρονικής Υγείας:

Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα τα καθήκοντα μου ως Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας και με ενημέρωσαν πως με βάση αυτή μου την ιδιότητα εκπροσωπώ τη χώρα μας στα Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα Ηλεκτρονικής Υγείας αισθάνθηκα πως η διαδικασία ολοκλήρωσης της Ευρωπαϊκής Πορείας της Χώρας μας δεν μπορεί και δεν πρέπει επ’ ουδενί να χαραχθεί και να ολοκληρωθεί χωρίς την παράλληλη ολοκλήρωση των υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Υγείας σε εσωτερικό επίπεδο”, ενώ στη συνέχεια ανέφερε τις προτεραιότητες από τη στιγμή που ανέλαβε.

Για το ανθρώπινο δυναμικό:

Οφείλω να επισημάνω πως με τις περιορισμένες μας δυνάμεις σε επίπεδο ανθρώπων (γιατί εμείς δε διαθέτουμε επιτελεία συμβούλων και συνεργατών) και υλικοτεχνικών πόρων έχουμε διαφορετική προσέγγιση σε επίπεδο Δημόσιας Διοίκησης. Επιθυμούμε και αποζητάμε τις ανοικτές διαδικασίες, καλούμε σε διάλογο, ζητάμε τη συνεισφορά όσων επιθυμούν να προσφέρουν και διαμορφώνουμε ένα νέο πλαίσιο συνεργασίας με σκοπό την ανταλλαγή της γνώσης, γνώσης που θα αποτελέσει τον θεμέλιο λίθο για κάτι νέο. Όχι μόνο σε επίπεδο Κράτους στον τομέα της Υγείας αλλά και σε Διεθνές Επίπεδο.

Για την ηλεκτρονική υγεία:

Με απλά λόγια Ηλεκτρονική Υγεία είναι κάθε υπηρεσία στον πολυσύνθετο χώρο της υγείας που σχετίζεται με τη διατήρηση, την επεξεργασία και τη μετάδοση πληροφορίας (ιατρικής και μη) με γνώμονα την απόδοση σύγχρονων, καλύτερων, αμεσότερων και ποιοτικότερων υπηρεσιών, τόσο στους χρήστες των υπηρεσιών υγείας, όσο και στους επαγγελματίες υγείας.

Για την ηλεκτρονική Υγεία με τη συμβολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:

Η Ηλεκτρονική Υγεία επεκτείνεται, καλύπτοντας τα ηλεκτρονικά μητρώα υγείας, τις υπηρεσίες τηλεϊατρικής, τις φορητές συσκευές παρακολούθησης ασθενών, το λογισµικό προγραμματισμού χειρουργείων, τη ρομποτική χειρουργική και τη βασική έρευνα για την εικονική ανθρώπινη φυσιολογία, στοιχεία που µπορούν να ωφελήσουν ολόκληρη την κοινωνία µε τη βελτίωση της πρόσβασης στην περίθαλψη και της ποιότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών, καθώς και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του τοµέα της υγείας.

Για τον τρόπο λειτουργίας των υπόλοιπων κρατών μελλών:

Θα ήθελα να καταθέσω και μια απορία η οποία δυστυχώς δε μου έχει απαντηθεί με σαφήνεια από κανέναν μέχρι σήμερα, συμπεριλαμβανομένων και των Ευρωπαίων Εταίρων μας. Μπορώ να καταλάβω τη δυναμική που θα προσδώσει το Εθνικό Συμβούλιο Διακυβέρνησης Ηλεκτρονικής Υγείας σε όλα τα επίπεδα. Ποια ήταν όμως η πρόοδος των υπολοίπων Κρατών Μελών από τη δημιουργία των Εθνικών τους Συμβουλίων στον αντίστοιχο τομέα; Κατάφεραν να κάνουν πράξη αυτά τα οποία ενστερνίστηκαν στη φάση της ιδρυτικής τους διακήρυξης; Αν όχι τι τα εμπόδισε; Μπορεί το ΕΣΔΗΥ της Χώρας μας να είναι πρωτοπόρο στις κατευθύνσεις που επιλέγει να δράσει;

Αναλυτικά η ομιλία του Ιωάννη Μπασκόζου:

Με την ευκαιρία της πρώτης συνεδρίασης του Εθνικού Συμβουλίου Διακυβέρνησης Ηλεκτρονικής Υγείας θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την ανταπόκρισή σας στο μεγάλο αυτό συνεργατικό μας εγχείρημα.

Ως αρμόδιος σε θέματα Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Υγείας έχω τη χαρά και την τιμή να προεδρεύω σε ένα καινοτόμο θεσμικό όργανο διαβούλευσης το οποίο για πρώτη φορά ορίζεται και λειτουργεί σε εθνικό επίπεδο.

Θέλω να μοιραστώ μαζί σας κάποιες πρώτες μου σκέψεις. Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα τα καθήκοντα μου ως Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας και με ενημέρωσαν πως με βάση αυτή μου την ιδιότητα εκπροσωπώ τη χώρα μας στα Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα Ηλεκτρονικής Υγείας (eHealthNetwork) αισθάνθηκα πως η διαδικασία ολοκλήρωσης της Ευρωπαϊκής Πορείας της Χώρας μας δεν μπορεί και δεν πρέπει επ’ ουδενί να χαραχθεί και να ολοκληρωθεί χωρίς την παράλληλη ολοκλήρωση των υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Υγείας σε εσωτερικό επίπεδο. Πως μπορείς να εργασθείς στο δρόμο της απόδοσης διασυνοριακών Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών Υγείας χωρίς πρώτα να έχεις διαμορφώσει, καθορίσει και ενισχύσει μια εθνική πορεία ολοκλήρωσης της Ηλεκτρονικής σου Υγείας;

Με την ανάληψη της αρμοδιότητας της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Υγείας θεωρήσαμε πως ένα παράθυρο ευκαιρίας είχε αρχίσει να ανοίγει.

Ποια έπρεπε να είναι η προτεραιότητά μας.

• Να καταγράψουμε την υφιστάμενη κατάσταση, βλέποντας τι έχουμε και τι δεν έχουμε καταφέρει;
• Να αναλύσουμε τους λόγους αποτυχίας πολλών προσπαθειών του παρελθόντος;
• Να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα;
• Να ενισχύσουμε την προσπάθεια ολοκλήρωσης έργων που υπήρχαν σε εξέλιξη βάσει του οφέλους που θα μπορούσαμε να αποκτήσουμε από την ολοκλήρωση αυτή;
• Να κλείσουμε τις εκκρεμότητες του παρελθόντος;
• Να αποτιμήσουμε τη ζημία από ατελέσφορες προσπάθειες συστημάτων Ηλεκτρονικής Υγείας;
• Να εκτιμήσουμε τις σημερινές μας ανάγκες ούτως ώστε να οδηγηθούμε σε μια διαφορετική πορεία μαθαίνοντας από τα λάθη του παρελθόντος;
• Να εξασφαλίσουμε πόρους για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την απόδοση υπηρεσιών οι οποίες θα έχουν προστιθέμενη αξία στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και απέναντι στον Πολίτη και τους Επαγγελματίες Υγείας;
• Να ενισχύσουμε συνεργασίες και όργανα τα οποία θα μας βοηθήσουν στη χάραξη μιας εθνικής στρατηγικής σε βάθος χρόνου;
• Να πείσουμε τους διοικητικούς υπαλλήλους πως ο τρόπος διοίκησής μας διαφέρει από αυτόν του παρελθόντος, όπως εκφράστηκε από ηγεσίες του παρελθόντος;

Σε αυτό το σημείο, οφείλω να επισημάνω πως με τις περιορισμένες μας δυνάμεις σε επίπεδο ανθρώπων (γιατί εμείς δε διαθέτουμε επιτελεία συμβούλων και συνεργατών) και υλικοτεχνικών πόρων έχουμε διαφορετική προσέγγιση σε επίπεδο Δημόσιας Διοίκησης. Επιθυμούμε και αποζητάμε τις ανοικτές διαδικασίες, καλούμε σε διάλογο, ζητάμε τη συνεισφορά όσων επιθυμούν να προσφέρουν και διαμορφώνουμε ένα νέο πλαίσιο συνεργασίας με σκοπό την ανταλλαγή της γνώσης, γνώσης που θα αποτελέσει τον θεμέλιο λίθο για κάτι νέο. Όχι μόνο σε επίπεδο Κράτους στον τομέα της Υγείας αλλά και σε Διεθνές Επίπεδο.

Εθνικό Συμβούλιο Διακυβέρνησης Ηλεκτρονικής Υγείας.

Τι πραγματικά σημαίνει; Είμαι βέβαιος πως αν επιχειρήσω να ρωτήσω τον καθένα από εμάς όλοι θα έχουμε κάτι διαφορετικό στο μυαλό μας. Οφείλουμε όμως όλοι με το κλείσιμο της πρώτης αυτής συνεδρίασης να φύγουμε από αυτήν εδώ την αίθουσα έχοντας μια κοινή άποψη, ταυτόσημη με τις βασικές αρχές μας.

Ο όρος «Εθνικό» αποτυπώνει μια συλλογική προσπάθεια σε Εθνικό Επίπεδο και συνδέεται με μεγάλο ηθική βάρος και αποστολή, προς ποια όμως κατεύθυνση; Ερώτημα που πιστεύω πως θα απαντηθεί στο τέλος της πρώτης αυτής συνάντησης.

Ο όρος «Συμβούλιο» υποδηλώνει το Συμβουλευτικό και Εισηγητικό Χαρακτήρα που οφείλει να εκφράσει σε επίπεδο κατευθύνσεων και προτεραιοτήτων αυτό το θεσμικό όργανο. Βασισμένο σε αρχές όπως η ανιδιοτελής προφορά γνώσης, η ανταλλαγή τεκμηριωμένων και σοβαρών απόψεων, και η δημοκρατική διαδικασία συναπόφασης και συνευθύνης στην τελική διαμόρφωση των εισηγητικών μας εκθέσεων.

Διακυβέρνησης Ηλεκτρονικής Υγείας. Τι είναι η Ηλεκτρονική Υγεία και πως μπορείς μέσα από αυτή να δημιουργήσεις και να εφαρμόσεις μοντέλα και μηχανισμούς διακυβέρνησης; Είναι πολυτέλεια ή ανάγκη για τη χώρα μας σε αυτή τη δύσκολη περίοδο.

Προ μηνών διαβάζοντας για την Ηλεκτρονική Υγεία «σκόνταψα» πάνω στον ορισμό τόσο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), όσο και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Η Ηλεκτρονική Υγεία σύμφωνα με τον ΠΟΥ

Ο ΠΟΥ θεωρεί πως «η συνδυασμένη χρήση τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνίας στον τοµέα της υγείας» ή πως «η χρήση, στον τοµέα της υγείας, ψηφιακών δεδομένων (τα οποία μεταδίδονται, αποθηκεύονται και ανακτούνται ηλεκτρονικά) για κλινικούς, εκπαιδευτικούς και διαχειριστικούς σκοπούς, τόσο σε τοπικό επίπεδο όσο και από απόσταση» ορίζουν την Ηλεκτρονική Υγεία.

Η χρήση πληροφοριακών μέσων στον χώρο της Υγείας, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, αφορά:

• την παροχή πληροφοριών υγείας σε επαγγελματίες και καταναλωτές, µέσω του Διαδικτύου και των τηλεπικοινωνιών,

• τη χρήση των ΤΠΕ και του ηλεκτρονικού εμπορίου για τη βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών υγείας, πχ. µέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης των επαγγελματιών υγείας,

• τη χρήση του Ηλεκτρονικού Εμπορίου (e-commerce) και των πρακτικών Ηλεκτρονικής Εργασίας (e-business) στη διαχείριση του συστήµατος υγείας.

Η Ηλεκτρονική Υγεία σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ηλεκτρονική Υγεία:

• αφορά τα εργαλεία και τις υπηρεσίες που βασίζονται σε Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) και μπορούν να βελτιώσουν την πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία, την παρακολούθηση και τη διαχείριση.

• περιλαμβάνει την ανταλλαγή πληροφοριών και δεδομένων μεταξύ των ασθενών, των παρόχων υπηρεσιών υγείας, των νοσοκομείων, των επαγγελματιών του τοµέα της υγείας και των δικτύων πληροφοριών υγείας.

Η Ηλεκτρονική Υγεία επεκτείνεται, καλύπτοντας τα ηλεκτρονικά μητρώα υγείας, τις υπηρεσίες τηλεϊατρικής, τις φορητές συσκευές παρακολούθησης ασθενών, το λογισµικό προγραμματισμού χειρουργείων, τη ρομποτική χειρουργική και τη βασική έρευνα για την εικονική ανθρώπινη φυσιολογία, στοιχεία που µπορούν να ωφελήσουν ολόκληρη την κοινωνία µε τη βελτίωση της πρόσβασης στην περίθαλψη και της ποιότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών, καθώς και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του τοµέα της υγείας.

Από τα παραπάνω είναι κατανοητό πως με απλά λόγια Ηλεκτρονική Υγεία είναι κάθε υπηρεσία στον πολυσύνθετο χώρο της υγείας που σχετίζεται με τη διατήρηση, την επεξεργασία και τη μετάδοση πληροφορίας (ιατρικής και μη) με γνώμονα την απόδοση σύγχρονων, καλύτερων, αμεσότερων και ποιοτικότερων υπηρεσιών, τόσο στους χρήστες των υπηρεσιών υγείας, όσο και στους επαγγελματίες υγείας. Πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα, η Ηλεκτρονική Υγεία καλύπτει και μια σειρά επιτελικών υπηρεσιών και εφαρμογών που βοηθούν στον εντοπισμό προβλημάτων, στην εκτίμηση καταστάσεων, και προφανώς στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων στον χώρο της διοίκησης, των προμηθειών, της εκτίμησης αναγκών και συνολικά στην τεκμηριωμένη άσκηση πολιτικής.

Τελικά η ηλεκτρονική διακυβέρνηση υγείας είναι συστατικό στοιχείο του πυλώνα της μεταρρύθμισης στην υγεία .

Τι καλείται λοιπόν το Συμβούλιο αυτό να πράξει;

• Να καθορίσει τις προτεραιότητες στον χώρο της Ηλεκτρονικής Υγείας της χώρας μας
• Να εντοπίσει τα εμπόδια και να προτείνει μόνιμες και αποτελεσματικές λύσεις
• Να μεταφέρει διεθνείς πρακτικές στην Ελληνική πραγματικότητα
• Να προτείνει το θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο οι υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Υγείας θα λειτουργήσουν άμεσα και εξασφαλισμένα χωρίς ακυρώσεις στην εφαρμογή του
• Να αποφασίσει σε επίπεδο επιλογής των καταλληλότερων μορφών και οργανωτικών σχημάτων άλλων συνεργατικών θεσμικών οργάνων όπως μπορεί να είναι το Δίκτυο Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών 
• Να σχεδιάσει ή να υποδείξει τα πρότυπα βάσει των οποίων θα λειτουργήσουν οι τελικές εφαρμογές Ηλεκτρονικής Υγείας
• Να εντοπίσει και να υποδείξει τους κατάλληλους «παίκτες», ή τις ομάδες που θα μπορούσαν να αναλάβουν σημαντικούς λειτουργικούς ρόλους σε Εθνικό ή Διεθνές Επίπεδο
• Να υποδείξει τα επίπεδα ασφαλούς λειτουργίας των υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Υγείας με γνώμονα πάντα τη μέγιστη κοινωνική ωφέλεια, την προστασία των προσωπικών δεδομένων, τη συμμετοχή του Πολίτη στη διαχείριση της πληροφορίας και των δεδομένων
• Τον καθορισμό συνεργατικών δράσεων Πολίτη – Κράτους για τη σχεδίαση Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών Υγείας με κριτήριο την εξασφάλιση ενεργής δράσης από πλευράς των Πολιτών.
• Τον εντοπισμό αγκυλώσεων φορέων και οργανισμών του Δημοσίου και τον προτεινόμενο τρόπο εξάλειψής τους, για τη διαμόρφωση ενός διαφορετικού μοντέλου διακυβέρνησης σε επίπεδο Ηλεκτρονικής Υγείας.
• Την αντιμετώπιση φαινομένων διαφθοράς, κακοδιαχείρισης, κατασπατάλησης δημόσιων πόρων.
• Την ανάπτυξη της έρευνας και των κλινικών μελετών

Κλείνοντας, και χωρίς να θέλω να σας κουράσω άλλο, θα ήθελα να καταθέσω και μια απορία η οποία δυστυχώς δε μου έχει απαντηθεί με σαφήνεια από κανέναν μέχρι σήμερα, συμπεριλαμβανομένων και των Ευρωπαίων Εταίρων μας. Μπορώ να καταλάβω τη δυναμική που θα προσδώσει το Εθνικό Συμβούλιο Διακυβέρνησης Ηλεκτρονικής Υγείας σε όλα τα επίπεδα. Ποια ήταν όμως η πρόοδος των υπολοίπων Κρατών Μελών από τη δημιουργία των Εθνικών τους Συμβουλίων στον αντίστοιχο τομέα; Κατάφεραν να κάνουν πράξη αυτά τα οποία ενστερνίστηκαν στη φάση της ιδρυτικής τους διακήρυξης; Αν όχι τι τα εμπόδισε; Μπορεί το ΕΣΔΗΥ της Χώρας μας να είναι πρωτοπόρο στις κατευθύνσεις που επιλέγει να δράσει;

Στο χέρι μας είναι, λοιπόν, το Ελληνικό ΕΣΔΗΥ να «κάνει τη διαφορά». Και ας μη ξεχνάμε πως τα Συμβούλια χαρακτηρίζονται από την προσήλωση των μελών τους και από το πάθος με το οποίο αυτά εργάζονται και συνεισφέρουν. Ζητάω από όλους να δημιουργήσουμε μια υποδειγματική ομάδα.

Κλείνοντας τον χαιρετισμό μου να αναφέρω πως η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση αποτελεί πυλώνα της Πολιτικής μας γεγονός το οποίο εχει αναφερθεί πολλάκις και από τον  Πρωθυπουργό κ. Αλέξη Τσίπρα και με τις τελευταίες του αναφορές στον σχεδιασμό και τη δημιουργία ενός ανώτατου οργάνου διακυβέρνησης της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής (ΓΓΨΠ) η οποία θα υλοποιηθεί στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Το ΕΣΔΗΥ μπορεί και πρέπει να αποτελεί τη δική μας φωνή στον κεντρικό αυτό σχεδιασμό εμπράκτως και υποστηρικτικά, μέσω από την πρόοδο των εργασιών μας και αντιστρόφως το ΕΣΔΗΥ οφείλει και πρέπει να είναι ένα μέσο έκφρασης και ενίσχυσης της ΓΓΨΠ στο χώρο της Ηλεκτρονικής Υγείας από πλευράς του ΥΥ.

Μια τελευταία διαπίστωση η οποία αφορά στη δυσκολία του εγχειρήματος που καλούμαστε να υποστηρίξουμε και αναφέρομαι στη δυσκολία διείσδυσης των συστημάτων και των υπηρεσιών ηλεκτρονικής υγείας όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και διεθνώς. Έχω την αίσθηση και οφείλω να την μοιραστώ μαζί σας και διορθώστε με εάν κάνω λάθος, πως η αξία της χρήσης των ηλεκτρονικών υπηρεσιών υγείας είναι αυταπόδεικτη από πλευράς Πολιτών και Κράτους και στην άσκηση τεκμηριωμένης πολιτικής στο χώρο της Υγείας από το Υπουργείο. Αυτό όμως που είναι πολύ δύσκολο είναι το να πείσεις του παρόχους υγείας και τους επαγγελματίες του χώρου να αλλάξουν τόσο τη ροή της εργασίας τους όσο και να υποστηρίξουν τη χρήση πληροφοριακών εφαρμογών, τις οποίες αντιμετωπίζουν με καχυποψία αντιλαμβανόμενοι πως η χρήση τέτοιων συστημάτων γίνεται στην κατεύθυνση του ελέγχου τους αλλά και της αύξησης του φόρτου εργασίας τους. Αυτή τη νοοτροπία καλούμαστε να την αλλάξουμε και να μοιραστούμε μαζί τους το όραμά μας για την απόδοση σύγχρονων και έξυπνων εργαλείων ως αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής τους πρακτικής και για διευκόλυνση της εργασίας τους αλλά πρωτίστως για καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών.

Εύχομαι λοιπόν από καρδιάς να πετύχουμε τον σκοπό μας βάζοντας τα θεμέλια σε μια επίπονη και μακροπρόθεσμη προσπάθεια αλλαγής του πλαισίου Ηλεκτρονικής Υγείας στην πατρίδα μας.

Ροχαλητό: Μπορεί να διαταράξει τη ψυχική ισορροπία των εφήβων;

Ψυχική υγεία: Αλλοιώνει το στοματικό μικροβίωμα και επηρεάζει την υγεία της εγκύου;