Αλτσχάιμερ: Για καιρό θεωρείτο ότι η μικρογλοία προκαλεί βλάβη στην πορεία της νόσου του Αλτσχάιμερ, καθώς μπορεί να τροφοδοτήσει χρόνιες φλεγμονώδεις διεργασίες. Ωστόσο, υπάρχουν αυξανόμενα στοιχεία ότι η μικρογλοία έχει προστατευτική δράση τουλάχιστον στην αρχή της νόσου.
Σε άτομα με γενετική προδιάθεση για τη νόσο Αλτσχάιμερ, τα ανοσοκύτταρα του εγκεφάλου (μικρογλοία) αρχίζουν να ασκούν προστατευτική δράση έως και δύο δεκαετίες πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα. Μια ομάδα από το Deutsches Zentrum für Neurodegenerative Erkrankungen (DZNE) και το Ludwig-Maximilians-Universität (LMU) München καταλήγει σε αυτό το συμπέρασμα με βάση μια μελέτη περισσότερων από 200 εθελοντών, την οποία αναφέρουν στο περιοδικό The Lancet Neurology. Υπό το φως των δεδομένων της μελέτης τους, οι επιστήμονες θεωρούν ότι η ρύθμιση της δραστηριότητας της μικρογλοίας είναι μια πολλά υποσχόμενη θεραπευτική προσέγγιση. Για τον σκοπό αυτό, στοχεύουν στην ανάπτυξη φαρμάκων που στοχεύουν έναν κυτταρικό υποδοχέα που ονομάζεται TREM2. Περίπου το 1% όλων των ατόμων με Αλτσχάιμερ αναπτύσσουν τη νόσο ως αποτέλεσμα γονιδιακών μεταλλάξεων που μπορούν να μεταδοθούν από γενιά σε γενιά.
Μακροπρόθεσμη έρευνα με μετρήσεις
Για την τρέχουσα έρευνα, η ομάδα με επικεφαλής τον μοριακό βιολόγο καθηγητή Christian Haass και τη νευρολόγο Dr. Estrella Morenas-Rodríguez ανέλυσε πώς οι υπογραφές της μικρογλοιακής ενεργοποίησης σχετίζονται με την ανάπτυξη ορισμένων βιοδεικτών της νόσου του Alzheimer. Για τον σκοπό αυτό, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό και η γνωστική λειτουργία αξιολογήθηκαν σε μια περίοδο αρκετών ετών σε 248 συμμετέχοντες στη μελέτη DIAN που περιελάμβανε τα διαφορετικά στάδια της νόσου του Αλτσχάιμερ. Οι εθελοντές εξετάστηκαν επίσης με μαγνητική τομογραφία (MRI) και τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET) για να απεικονίσουν τη συρρίκνωση του εγκεφάλου και την παθολογία του αμυλοειδούς – και τα δύο είναι χαρακτηριστικά της νόσου του Alzheimer. Το σημείο εκκίνησης για την ερευνητική ομάδα ήταν μια πρωτεΐνη που ονομάζεται TREM2.
“Αυτός είναι ένας υποδοχέας στην επιφάνεια της μικρογλοίας, αλλά μέρη του μπορούν να αποκολληθούν και στη συνέχεια να ανιχνευθούν στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Είναι γνωστό από εργαστηριακές μελέτες, ιδιαίτερα σε ποντίκια αλλά και από προηγούμενες μελέτες μας σε ανθρώπους, ότι τα επίπεδα του TREM2 στο Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό είναι ένας καλός δείκτης της μικρογλοιακής δραστηριότητας. Το TREM2 είναι ένα είδος αλλαγής δραστηριότητας. Καθώς τα επίπεδα TREM2 αυξάνονται, τόσο αυξάνονται οι μικρογλοιακές προστατευτικές δραστηριότητες”, εξηγεί ο Christian Haass, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας στο DZNE και καθηγητής βιοχημείας στο LMU München. “Για μεγάλο χρονικό διάστημα, θεωρείτο ότι η μικρογλοία προκαλεί κυρίως βλάβη στην πορεία της νόσου του Αλτσχάιμερ, καθώς μπορεί να τροφοδοτήσει χρόνιες φλεγμονώδεις διεργασίες. Ωστόσο, υπάρχουν αυξανόμενα στοιχεία από το εργαστήριό μου και πολλά άλλα ότι η μικρογλοία έχει προστατευτική δράση τουλάχιστον στην αρχή της νόσου. Αυτή η υπόθεση υποστηρίζεται από τα σημερινά μας δεδομένα”.
Εμφανή σημάδια ακόμη και δεκαετίες πριν
Τα άτομα με γενετική προδιάθεση για Αλτσχάιμερ συνήθως αναπτύσσουν τη νόσο σε παρόμοια ηλικία με τους συγγενείς τους με την ίδια μετάλλαξη που ήδη εμφανίζουν συμπτώματα άνοιας. Με βάση αυτή την εμπειρία, οι ερευνητές μπόρεσαν να υπολογίσουν το χρόνο μέχρι την έναρξη των συμπτωμάτων για όλους τους συμμετέχοντες στη μελέτη ξεχωριστά. Κάνοντας αυτό, συνάντησαν πρώιμα σημάδια της νόσου. «Βρήκαμε ότι τα επίπεδα TREM2 στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό αυξάνονται ήδη 21 χρόνια πριν από την εκτιμώμενη έναρξη της νόσου», λέει ο Haass. “Παρατηρήσαμε επίσης ότι όσο πιο γρήγορα αυξάνεται το TREM2 με τα χρόνια, τόσο πιο αργά εξελίσσονται τα παθολογικά συμβάντα στον εγκέφαλο που είναι τυπικά για τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Μπορούμε να το συμπεράνουμε από βιοδείκτες για τις λεγόμενες αμυλοειδείς πρωτεΐνες και τις πρωτεΐνες tau.”
Οι εξετάσεις εγκεφάλου με τη χρήση μαγνητικής τομογραφίας και PET έδειξαν μια παρόμοια κατεύθυνση: Σε συμμετέχοντες στη μελέτη στους οποίους τα επίπεδα TREM2 αυξήθηκαν γρήγορα, οι εναποθέσεις αμυλοειδών πρωτεϊνών που είναι χαρακτηριστικές του Αλτσχάιμερ αναπτύχθηκαν πιο αργά και ο όγκος του εγκεφάλου μειώθηκε πιο αργά. “Εκτός από τη σχέση με μια πιο αργή παθολογική διαδικασία, ένα από τα πιο σημαντικά και πολλά υποσχόμενα ευρήματά μας ήταν να δούμε πόσο εντυπωσιακά συσχετίστηκε η ταχύτερη αύξηση του TREM2 με μια βραδύτερη γνωστική έκπτωση σε πρώιμο στάδιο της νόσου Αλτσχάιμερ. Αυτό έχει σημαντικές επιπτώσεις στη θεραπεία.” σημειώνει ο Morenas-Rodríguez.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον Κόσμο
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο κανάλι μας στο YouTube
