Ο σύγχρονος τρόπος ζωής με κύρια χαρακτηριστικά τη δυτικού τύπου δίαιτα και την καθιστική ζωή σε συνδυασμό με την αδιαμφισβήτητη επίδραση της κληρονομικής προδιάθεσης έχουν οδηγήσει στην εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων όχι μόνο στους ενήλικες αλλά και στα παιδιά. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η υπέρταση, δηλαδή η αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Οι επιστήμονες είναι ιδιαίτερα ανησυχητικοί για το θέμα αυτό καθώς ενώ στο παρελθόν το ποσοστό των υπερτασικών παιδιά ήταν 1% σήμερα τείνει να ξεπεράσει το 4.5%.
Για την παιδική υπέρταση μιλά στο www.Life2day.gr ο Δημήτρης Γρηγοράκης, Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, ΜSc Επιστημονικός Διευθυντής Κέντρου Διαιτολογικής Υποστήριξης & Μεταβολικού Ελέγχου ΑΠΙΣΧΝΑΝΣΙΣ – ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ -Πρόεδρος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας.
Η υπέρταση είναι μια επικίνδυνη «σιωπηλή» νόσος;
Η υπέρταση μπορεί να προκαλέσει αρκετά προβλήματα σε διάφορα όργανα-στόχους κυρίως στον εγκέφαλο και στα μάτια. Οι επιστήμονες την αποκαλούν «σιωπηλή νόσο» διότι στα αρχικά στάδια δρα χωρίς να εκδηλώνει ανεπιθύμητα σύμπτωμα με αποτέλεσμα οι άνθρωποι είτε να την αγνοούν είτε να την υποτιμούν. Ωστόσο, βάση διεθνών επιστημονικών μελετών, εάν δεν διαγνωστεί εγκαίρως η παιδική υπέρταση το παιδί καθώς θα ενηλικιώνεται υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να εμφανίσει ανωμαλίες στη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος, της νεφρικής λειτουργίας και του εγκεφάλου.
Πότε ένα παιδί είναι υπερτασικό;
Ο έλεγχος της αρτηριακής στα παιδιά θα πρέπει να αρχίσει από πολύ νωρίς. Οι ειδικοί συνιστούν να γίνεται η μέτρηση της πίεσης τουλάχιστον μία φορά μετά την ηλικία των 3 ετών. Στα παιδιά η πίεση διαμορφώνεται κυρίως με βάση το ύψος και, ως εκ τούτου, τα φυσιολογικά όρια είναι διαφορετικά σε κάθε ηλικιακή ομάδα. H πίεση σε κάθε παιδί κρίνεται από τους ειδικούς με βάση έναν πίνακα αναφοράς. Έτσι, μεταξύ παιδιών με την ίδια αρτηριακή πίεση αλλά διαφορετικό ύψος, εκείνο που είναι κοντύτερο έχει αυξημένο κίνδυνο να χαρακτηριστεί υπερτασικό».συγκεκριμένα ως υπέρταση στα παιδιά ορίζεται η αρτηριακή πίεση πάνω από την 95η ποσοστιαία αναλογία για την ηλικία. Ένας ενδεικτικός πίνακας είναι ο ακόλουθος:
Συστολική
αρτηριακή πίεση
Α Β Διαστολική
αρτηριακή πίεση
Α Β
6 εβδ-4 έτη 95 110 60 70
5-6 έτη 105 115 60 75
6-8 έτη 105 120 65 80
9-10 έτη 110 125 65 80
11-12 έτη 115 130 65 85
13-14 έτη 120 135 70 85
Πίνακας 1: Α: φυσιολογική μέση τιμή, Β: τιμή της 95ης ποσοστιαίας αναλογίας
Ποιοί είναι οι παράγοντες κινδύνου εμφάνισης υπέρτασης τα παιδιά;
Η υπέρταση στα παιδιά είναι συνήθως ιδιοπαθής δηλαδή άγνωστης αιτιολογίας. Ωστόσο, πληθώρα επιστημονικών μελετών επισημαίνουν σημαντική σχέση ανάμεσα στον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης και παραγόντων κινδύνου. Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου εμφάνισης υπέρτασης στα παιδιά είναι οι ακόλουθοι:
1. Κληρονομικότητα: η γενετική προδιάθεση είναι ένας πολύ ισχυρός παράγοντας και οι υπερτασικοί γονείς θα πρέπει από νωρίς να ελέγχουν την πίεση του παιδιού τους.
2. Παχυσαρκία: το αυξημένο σωματικό βάρος αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου εμφάνισης υπέρτασης στην παιδική ηλικία. Οι μελέτες δείχνουν ότι 1 στα 3 παχύσαρκα παιδιά είναι υπερτασικά!
3. Αυξημένη κατανάλωση λίπους και αλατιού (δηλαδή νατρίου): τρόφιμα όπως γλυκά, μπισκότα, παγωτά, πατατάκια κλπ μπορούν να αυξήσουν σημαντικά την αρτηριακή πίεση.
4. Χαμηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών: τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πλούσια σε κάλιο το οποίο ανταγωνίζεται το νάτριο και μειώνει την αρτηριακή πίεση.
5. Έλλειψη φυσικής δραστηριότητας: Η τακτική σωματική άσκηση μειώνει την πίεση αποτελεσματικά. Με την σωματική άσκηση διευκολύνεται το έργο της καρδιάς και των περιφερικών μυών, επέρχεται διαστολή των αρτηριών και έτσι η καρδιά μπορεί να αντλεί το απαιτούμενο αίμα καταβάλλοντας μικρότερη προσπάθεια με συνέπεια να ασκείται μικρότερη πίεση στις αρτηρίες.
Ποιοί είναι οι τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης της υπέρτασης;
Η μη φαρμακευτική παρέμβαση αντιμετώπισης της υπέρτασης περιλαμβάνει αλλαγές στο σωματικό βάρος (αν είναι απαραίτητο), τις διατροφικές συνήθειες και τη φυσική δραστηριότητα.
Ειδικότερα οι σημαντικότερες από τις συστάσεις για την παιδική υπέρταση αφορούν στα εξής:
• Μείωση του υπερβάλλοντος σωματικού βάρους: αν το υπερτασικό παιδί είναι και υπέρβαρο, θα πρέπει με την καθοδήγηση ειδικού κλινικού διαιτολόγου να χάσει βάρος. Σύμφωνα με μελέτες, ακόμα και μια μικρή απώλεια βάρους μπορεί να μειώσει σημαντικά την αρτηριακή πίεση.
• Περιορισμός αλατιού (νατρίου Na): περιορίστε την κατανάλωση αλατιού τόσο στο μαγείρεμα, όσο και στο τραπέζι και αποφύγετε τρόφιμα πλούσια σε αλάτι όπως τα έτοιμα αλμυρά φαγητά και σνακ (κονσέρβες, παστά, έτοιμες σάλτσες, έτοιμες σούπες, ζωμούς κρέατος, κύβοι μυρωδικών, τουρσιά, fast-food, πίτσες, πατατάκια, ποπ κορν, αλλαντικά, μαργαρίνες, έτοιμες πίτες κλπ). Ωστόσο, μην ξεχνάτε ότι και πολλά από τα φυσικά τρόφιμα που έχουμε στο τραπέζι μας καθημερινά έχουν αλάτι όπως ψωμί, γαλακτοκομικά (κυρίως τυριά), φρούτα, λαχανικά, ελιές, κρέας κλπ. Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να προσθέτουμε επιπλέον αλάτι στο φαγητό και τη σαλάτα καθώς ήδη οι ημερήσιες ανάγκες σε νάτριο καλύπτονται από την κατανάλωση των φυσικών τροφίμων. Τέλος, θα πρέπει να αποφεύγεται η συχνή κατανάλωση αναψυκτικών που αν και ιδιαίτερα αγαπητά στα παιδιά, είναι πολύ πλούσια σε αλάτι (χλωριούχο νάτριο, ΝaCl).
• Αύξηση της κατανάλωσης απαραίτητων λιπαρών οξέων & ω-3: τρόφιμα πλούσια σε απαραίτητα λιπαρά οξέα είναι τα εξής:
• Ελαιόλαδο
• Ελιές
• Σπορέλαια (καλαμποκέλαιο, ηλιέλαιο κλπ)
• Ανάλατοι και ωμοί (ή άψητοι) ξηροί καρποί (καρύδια, ηλιόσποροι,
λιναρόσπορος κλπ)
• Λιπαρά ψάρια (σαρδέλα, σκουμπρί, σολομός, ρέγκα, γαύρος, μαρίδα,
αντσούγια)
• Θαλασσινά (μαλάκια και οστρακοειδή)
• Αβοκάντο
• Προτίμηση στα φρούτα, τα λαχανικά και τους καρπούς: εντάξτε στο καθημερινό του διαιτολόγιο ποικιλία φρούτων και λαχανικών λόγω της υψηλής περιεκτικότητας τους σε κάλιο. Επιπλέον, παρόμοια δράση έχουν και οι ανάλατοι και άψητοι ξηροί καρποί (π χ καρύδια, αμύγδαλα, ηλιόσποροι κλπ) λόγω των απαραίτητων λιπαρών οξέων που περιέχουν.
• Συστηματική φυσική δραστηριότητα: ακόμα και μια μέτριας έντασης άσκηση 45-60 λεπτά για τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα έχει σημαντικά αποτελέσματα στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Η τακτική σωματική άσκηση βελτιώνει τον μεταβολισμό, τονώνει το καρδιαγγειακό σύστημα, διευρύνει τις αντοχές της καρδιάς και βοηθά στην πρόληψη και αντιμετώπιση της υπέρτασης. Η άσκηση που ωφελεί περισσότερο είναι η αερόβια, όπως περπάτημα, τρέξιμο, ποδήλατο, κολύμπι, μπάσκετ, ποδόσφαιρο, τένις, βόλεϊ, χορός κλπ.
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο κανάλι μας στο YouTube
