Το χρόνιο στρες όχι μόνο σχετίζεται με την αύξηση του σωματικού βάρους, αλλά δυσχεραίνει και την απώλεια των περιττών κιλών, σύμφωνα με μία νέα μελέτη.
Επιστήμονες από τη Βρετανία και τη Γερμανία πραγματοποίησαν αναλύσεις στα μαλλιά 2.500 ανδρών και γυναικών, για να καταγράψουν σε βάθος χρόνου τις διακυμάνσεις της κορτιζόλης, της κύριας ορμόνης του στρες.
Η ανάλυση αυτή θεωρείται ο πιο αξιόπιστος δείκτης της κορτιζόλης, διότι σε αντίθεση με τα επίπεδά της στο αίμα, στα ούρα ή στο σάλιο, τα επίπεδα στα μαλλιά δεν επηρεάζονται από παράγοντες όπως η ώρα της ημέρας και επιτρέπουν τη μακροχρόνια αξιολόγησή της.
Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Obesity». Οπως εξήγησε η επικεφαλής ερευνήτρια δρ Σάρα Τζάκσον, ερευνήτρια στο Κέντρο Μελέτης Συμπεριφορών Υγείας του University College London, όταν οι άνθρωποι βρίσκονται αντιμέτωποι με στρεσογόνα γεγονότα, ενεργοποιείται μία αλυσιδωτή αντίδραση στον οργανισμό που οδηγεί σε αυξημένη παραγωγή κορτιζόλης.
«Η ορμόνη αυτή συμμετέχει σε πλήθος βιολογικών διεργασιών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται ο μεταβολισμός και η συσσώρευση σωματικού λίπους» είπε. «Επιπλέον, όταν κάποιος νιώθει έντονο στρες συχνά δυσκολεύεται να βρει τη διάθεση να πάει για τρέξιμο ή τη δύναμη να αντισταθεί σε μια παχυντική λιχουδιά».
Αν και αυτές, και πολλές άλλες αντιδράσεις, δεν θεωρούνται ιδιαίτερα επιζήμιες όταν διαρκούν λίγο ή είναι ήπιες, στην περίπτωση του χρόνιου, έντονου στρες είναι παρατεταμένες και γι’ αυτό πιστεύεται ότι συμβάλλουν στην παχυσαρκία.
Για να διερευνήσουν κατά πόσον αυτό αληθεύει, οι ερευνητές εξέτασαν στοιχεία που συνέλεξαν από άνδρες και γυναίκες ηλικίας άνω των 54 ετών, τους οποίους άρχισαν να παρακολουθούν το 2002, υποβάλλοντάς τους ανά διετία σε σειρά εξετάσεων, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβανόταν μέτρηση της περιμέτρου της μέσης και του Δείκτη Μάζας Σώματος (δείχνει το σωματικό βάρος σε συνάρτηση με το ύψος). Στη διάρκεια του έκτου κύματος της μελέτης, οι εθελοντές παρείχαν δείγματα από τα μαλλιά τους, ενώ η δειγματοληψία επαναλήφθηκε τα επόμενα χρόνια.
Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, όσο περισσότερη κορτιζόλη περιείχαν τα μαλλιά των εθελοντών τόσο πιθανότερο ήταν να είναι παχύσαρκοι ή να έχουν συσσωρευμένο λίπος στην κοιλιά τους. Επιπλέον, τόσο πιθανότερο ήταν να έχουν αποκτήσει και να διατηρούν τα περιττά κιλά τους πολύ καιρό πριν από τη λήψη των τριχών.
Για την ακρίβεια, τα επίπεδα της κορτιζόλης στα μαλλιά των εθελοντών ήταν ιδιαιτέρως αυξημένα σε όσους ήταν παχύσαρκοι (ΔΜΣ πάνω από 30 kg/m2) και σε όσους είχαν παθολογική περίμετρο μέσης (πάνω από 102 εκατοστά στους άνδρες και πάνω από 88 εκατοστά στις γυναίκες). Σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι επιβεβαιωμένο ότι τα χρονίως υψηλά επίπεδα κορτιζόλης διεγείρουν τη συσσώρευση λίπους στην κοιλιά και αυξάνουν την ικανότητα των λιποκυττάρων να αποθηκεύουν λίπος, επομένως αιτιολογούνται πλήρως οι παρατηρήσεις τους.
Το μεγάλο ερώτημα, όμως, είναι το εξής: Μπορεί να αδυνατίσει κανείς αν φροντίσει να ελέγξει το στρες του; «Τα στοιχεία γι’ αυτό δεν είναι αρκετά ισχυρά» δήλωσε στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters η δρ Σούζαν Φράιντ, καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Διαβήτη, Παχυσαρκίας & Μεταβολισμού της Ιατρικής Σχολής Icahn, στο Mount Sinai της Νέας Υόρκης. «Αντιθέτως, υπάρχουν πολλά στοιχεία που δείχνουν ότι είναι σημαντικός ο ύπνος, διότι ο κόσμος τείνει να υπερκαταναλώνει φαγητό όταν δεν είναι ξεκούραστος».
Με άλλα λόγια, η απώλεια βάρους πρέπει να αντιμετωπίζεται ολιστικά και να μην περιορίζεται στη δίαιτα και τη γυμναστική, λένε οι ειδικοί. Αντιθέτως, ίσως πρέπει να αποτελεί πρώτη προτεραιότητα η διαχείριση του στρες, ούτως ώστε να έχει περισσότερες αντοχές να αντισταθεί κανείς στους πειρασμούς και να αποφύγει το σαμποτάρισμα από την αυξημένη αποθήκευση λίπους εξαιτίας της κορτιζόλης.