Της Αρετής Διαμάντη
Μία νέα εποχή ξεκινάει στην Ελλάδα για την αυτοφροντίδα αλλά και την αναβάθμιση του ρόλου του φαρμακοποιού σε αυτόν του Συμβούλου της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας.
Για ένα νέο όραμα που περιλαμβάνει τη διάδοση και εμπέδωση της αυτοφροντίδας στη χώρα μας και την αναβάθμιση του ρόλου του φαρμακοποιού , μίλησαν εκτενώς στην ημερίδα που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο και την οποία διοργάνωσε ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος (ΠΦΣ) σε συνεργασία με το Ινστιτούτου Δια βίου Εκπαίδευσης και Επαγγελματικής Ανάπτυξης Φαρμακοποιών (ΙΔΕΕΑΦ) με θέμα «Ευρωπαϊκό Πανόραμα: Αυτοφροντίδα και ο συμβουλευτικός ρόλος του Φαρμακοποιού» καθώς και τον Σύνδεσμο Εταιρειών Φαρμάκων Ευρείας Χρήσης (ΕΦΕΧ ).
Στην ημερίδα μίλησαν εκτός από εκπρόσωποι του ΠΦΣ και του ΙΔΕΕΑΦ, η γενική γραμματέας της PGEU, κα Ilaria Pasarani, ο πρόεδρος της AESGP κ. Hubertus Cranz, η γενική γραμματέας της AESGP κα Jurate Svarcaite και εκπρόσωποι από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία.
Ο Πρόεδρος του ΠΦΣ Κυριάκος Θεοδοσιάδης
Ο Πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, Κυριάκος Θεοδοσιάδης μίλησε για τα ΜΗΣΥΦΑ τα οποία όπως τόνισε μπήκαν απότομα στη ζωή μας και ο αριθμός τους αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο. Και φυσικά εκτός από τον αριθμός, εκτοξεύεται και η τιμή τους. Και οι αυξήσεις αυτές μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να φτάνουν έως και το 200%! Ο κος Θεοδοσιάδης υποστήριξε ότι : “Μέσα στη διαδικασία των στρεβλώσεων έχουμε και τις τελευταίες υπουργικές αποφάσεις οι οποίες προσπαθούν σε συσκευασία 2 σε 1 να εφαρμόσουν στο ίδιο προϊόν τη συνύπαρξη καπιταλισμού (καθορισμός χονδρικής τιμής) και σοβιετισμού ( ενδεικτική λιανική τιμή )”.
Και πρόσθεσε: “Μέχρι στιγμής και με διαδικασίες απερίγραπτες τα ΜΗΣΥΦΑ δεν πωλούνται εκτός φαρμακείου. Επειδή όμωςζούμε ένα πολιτικό σύστημα όπου οι αποφάσεις δεν παίρνονται με λογική πάντα, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αποκρούσουμε το ενδεχόμενο τα φάρμακα αυτά να είναι σε άλλα σημεία και το ισχυρό μας όπλο είναι το πτυχίο μας, το οποίο ουδείς έχει τη δυνατότητα να απαξιώσει..”. Συνεπώς ο κος Θεοδοσιάδης μίλησε για το σύγχρονο ρόλο του φαρμακοποιού, υποστηρίζοντας ότι με τον τρόπο του μπορεί να γίνει απαραίτητος στον ασθενή – καταναλωτή και αυτό είναι το δυνατό του χαρτί!.
Πολλές μελέτες που έχουν διενεργηθεί διεθνώς έχουν δείξει ότι ορισμένες παθήσεις δύναται να αντιμετωπιστούν μέσω της αυτοφροντίδας σε ποσοστό 70-80%, χωρίς την παρέμβαση του ιατρού. Μάλιστα, πολλοί ειδικοί τονίζουν τη σημαντική συμβολή που μπορεί να έχει η αυτοφροντίδα στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας (ΠΦΥ).
Αυτοφροντίδα – αυτοθεραπεία και η χρήση των ΜΗΣΥΦΑ
Σε διεθνές επίπεδο είναι πλέον αποδεκτό πως η αυτοφροντίδα και η αυτοθεραπεία ενδυναμώνουν τους ασθενείς στην αντιμετώπιση και πρόληψη βραχυχρόνιων χρόνιων παθήσεων, για τις οποίες δεν απαιτείται συμβουλή ιατρού ή που μπορούν να αντιμετωπιστούν μετά από αρχική ιατρική γνωμάτευση. Δεν είναι τυχαίο ότι η αυτοφροντίδα βρίσκεται στο επίκεντρο της στρατηγικής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την προάσπιση της ατομικής υγείας και τη βιωσιμότητα των εθνικών συστημάτων υγείας.
Η αυτοφροντίδα και η χρήση των ΜΗΣΥΦΑ όπως έχει αποδειχτεί διεθνώς έχει σημαντικά οφέλη τόσο για τους ασθενείς όσο και για την οικονομία. Πιο συγκεκριμένα, οι ασθενείς επωφελούνται από την εξοικονόμηση χρόνου λόγω μείωσης των απαιτούμενων ιατρικών επισκέψεων, ενώ οι λιγότερες ημέρες απουσίας τους από την εργασία επιδρά θετικά στην οικονομία.
PiSCE Project
Η αυτοθεραπεία θα πρέπει να διδαχθεί, να μαθευτεί, και φυσικά να στηριχθεί από το σύστημα υγείας, καθώς αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της αγωγής της υγείας και της πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Ο Hubertus Cranz αναφέρθηκε σε πρόσφατη πρωτοβουλία της ΕΕ που ολοκληρώθηκε πριν από ένα χρόνο και είναι ενθαρρυντική για την περαιτέρω ανάπτυξη της αυτό-φροντίδας. Φέρει το τίλο PiSCE Project και προβαίνει σε πέντε συστάσεις (recommendations).
Δύο είναι εξαιρετικά σημαντικές : η αυτό-φροντίδα να διδάσκεται μέσα από τα σχολικά προγράμματα και ν’ αποτελέσει μέρος του εκπαιδευτικού προγράμματος των επαγγελματιών υγείας. Τα επαγγέλματα υγείας έχουν ευθύνη στο θέμα αυτό.
Η σημασία και ανάγκη της αυτοθεραπείας έχει αναγνωριστεί εκτός από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως έδειξε στη παρουσίασή του ο Hubertus Cranz. H EE τονίζει ότι «η αυτοθεραπεία μπορεί να παίξει σπουδαίο ρόλο γιατί τα ΜΗΣΥΦΑ προσφέρουν οικονομικά και κοινωνικά πλεονεκτήματα. Βοηθά τον πληθυσμό να γίνει πιο δραστήριος στην προώθηση και προστασία της υγείας του»
Στην Ευρώπη, η αυτοφροντίδα είναι ευρέως διαδεδομένη. Υπολογίζεται ότι το 50% του συνολικού όγκου των φαρμάκων και το 16% της αξίας τους αφορούν ΜΗΣΥΦΑ. Στη χώρα μας, όμως, τα ποσοστά είναι πολύ χαμηλότερα, περίπου 25% και 11% αντίστοιχα.
Η υπεύθυνη αυτό-θεραπεία και γενικότερα η αυτό-φροντίδα είναι ένα αναπόσπαστο ανθρώπινο δικαίωμα και μπορεί, αναμφίβολα, να ελαττώσει τα οικονομικά βάρη στο εθνικό σύστημα υγείας, αλλά είναι βασικό ότι και το εθνικό σύστημα υγείας θα πρέπει να κάνει αποδεκτή την αναγκαιότητα για αυτοθεραπεία και να φροντίσει για την προώθησή της. Η ίδια η επιβίωση του συστήματος υγείας εξαρτάται πλέον από την αγωγή, αλλά και την ώθηση των πολιτών στο να θεραπεύουν με τη βοήθεια του Φαρμακοποιού τα ήπια συμπτώματά τους, έτσι ώστε να αφήνουν το ιατρικό δυναμικό ελεύθερο να ασχολείται με τις βασικές του υποχρεώσεις, που είναι η πρόληψη και η θεραπεία των σοβαρών, πλέον και χρόνιων ασθενειών.
Με τα συστήματα υγείας να γίνονται όλο και περισσότερο κοστοβόρα, γραφειοκρατικά και δυσκίνητα, η συνεισφορά της Aυτο-Θεραπείας στη στρατηγική των συστημάτων υγείας αποκτά κομβική σημασία και η ανάγκη ενίσχυσής της ανάγεται σε προτεραιότητα
Σημαντικά παραδείγματα αναφέρθηκαν στις παρουσιάσεις από την Ευρωπαικη Οργάνωση, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία.
Πόσο όμως ο σύγχρονος φαρμακοποιός είναι έτοιμος ν’ αντιμετωπίσει τις αλλαγές που είτε έχουν εκδηλωθεί σε άλλες χώρες ή πρόκειται να συμβούν;
Η Jurate Svarkaite από τη Πανευρωπαϊκή Οργάνωση έδειξε από μελέτη της Eurostat του 2016 από όλα τα target groups που μελετήθηκαν για τα ενδιαφέροντα τους στο διαδίκτυο, εκείνο που αφορούσε θέματα υγείας είχε την ίδια υψηλή επισκεψιμότητα σε όλα τα στρώματα ηλικίας της μελέτης. Τα ευρήματα αυτά υποστηρίζουν βάσιμα την άποψη ότι η είσοδος της τεχνολογίας που ήδη άρχισε να σημειώνεται θα επηρεάσει και θ’ αλλάξει τη παροχή φροντίδας και θ’ απελευθερώσει το δυναμικό της Αυτό-Φροντίδας.
Ο σύγχρονος Φαρμακοποιός θα πρέπει να προετοιμασθεί για την αλλαγή που έρχεται, να ανανεώσει ή να συμπληρώσει τις γνώσεις του σαν σύμβουλος πρωτοβάθμιας φροντίδας και να εκσυγχρονισθεί στη νέα τάση της τεχνολογίας.
Στην Ευρώπη η γήρανση του πληθυσμού είναι μια σοβαρή πραγματικότητα όπως έδειξε στη παρουσίασή της η Jurate Svarkaite. Αυτός ο πληθυσμός που γηράσκει θα χρειασθεί μεγαλύτερη υποστήριξη από τα ασφαλιστικά ταμεία που σημαίνει περισσότερη επιβάρυνση που μόνο η αυτό-θεραπεία θα μπορούσε να ανακουφίσει.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο τον περασμένο χρόνο 3.7 εκατ. επισκέψεις πραγματοποιήθηκαν σε ιατρεία των Ασφαλιστικών Ταμείων για ήπιες περιπτώσεις που θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν από τους ίδιους τους ασθενείς και κόστισαν 250 εκατ. Λίρες Αγγλίας που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν άλλες απαραίτητες δαπάνε. Όπως π.χ. σε μια μόνο περιοχή του Manchester η ανάπτυξη της αυτό-φροντίδας σε ετήσια βάση θα κάλυπτε δαπάνες για 229 ιατρούς και 1500 νοσοκόμες. Στη Γαλλία οι ιατροί των ταμείων πιστεύουν ότι 38 εκατ. επισκέψεις θα μπορούσαν ν’ αποφευχθούν αν οι ασθενείς εφάρμοζαν την αυτό-φροντίδα και πάνω από τους μισούς θεωρούν ότι θα τους διευκόλυνε να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο σε σοβαρότερα περιστατικά.
Η γενική γραμματέας της PGEU Ilaria Pasarani
Αν επιθυμούμε να συστήσουμε την κατάλληλη χρήση της αυτοθεραπείας , θα πρέπει συνάμα να δίνουμε στο κοινό και την ακριβή πληροφόρηση, δηλαδή πληροφόρηση που να είναι και ευκολοδιάβαστη και ευκόλως αντιληπτή.
Όπως ξέρουμε, η αυτοθεραπεία προϋποθέτει την αυτό-διάγνωση των συμπτωμάτων και την αυτό-χορήγηση των ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ. χωρίς ιατρική επιστασία. Η σωστή πληροφόρηση των καταναλωτών είναι, επομένως, το προ-απαιτούμενο στοιχείο για την μέγιστη επιτυχία μιας υπεύθυνης αυτοθεραπείας. Όπως ανέπτυξε στη παρουσίασή της η γενική γραμματέας της PGEU Ilaria Pasarani, θα πρέπει ο ασθενής-καταναλωτής με τη βοήθεια του Φαρμακοποιού του να είναι σε θέση να αναγνωρίζει τα συμπτώματα για τα οποία η αυτό-θεραπεία είναι κατάλληλη, να μπορεί επίσης να διαλέξει τα προϊόντα ή φάρμακα εκείνα που θα εξαλείψουν τα συμπτώματα αυτά και να ξέρει να λαμβάνει τα ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ. στην κατάλληλη ποσότητα και διάρκεια.
Η Ilaria Pasarani, διαβλέπει αλλαγές στη παραδοσιακή μορφή του Φαρμακείου. Το μελλοντικό μοντέλο φαρμακείου δεν είναι μόνο προμήθεια του φαρμάκου αλλά περισσότερες υπηρεσίες προς τον ασθενή/πολίτη. Οι απόψεις συμπίπτουν με τη Πανευρωπαϊκή Οργάνωση στο ότι το φαρμακείο πρέπει να προσαρμοσθεί στο μεταλλασσόμενο περιβάλλον υγείας και στις εξελισσόμενες ανάγκες των ασθενών. Ο Φαρμακοποιός πρέπει να διασφαλίσει ότι η συμβουλευτική του ιδιότητα στην αυτό-φροντίδα ξεχωρίζει σαν προσθετική αξία στις υπηρεσίες που προσφέρ
Πορτογαλία
Η Πορτογαλία ανάπτυξε ένα ζηλευτό πρόγραμμα ενημέρωσης και εξοικείωσης του Κοινού στην αυτό-θεραπεία. Το πρόγραμμα αποβλέπει στην ενίσχυση της θέλησης των πολιτών να φροντίζουν ήπια προβλήματα υγείας μόνοι τους, στην εκπαίδευσή τους στην ορθή χρήση των ΜΗΣΥΦΑ, στη διεύρυνση των γνώσεών τους, στη συμμετοχή των επαγγελματιών υγείας σε ένα εθνικό πρόγραμμα επιμόρφωσης για την υγεία.
Κοινωνικοί εταίροι
Οι ενδιαφερόμενοι φορείς και τα ιδρύματα θα πρέπει να συμμετάσχουν ενεργά στην εξέταση του δυνητικού ρόλου της αυτοφροντίδας στα ευρωπαϊκά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, προκειμένου να καθοριστούν οι κατάλληλοι κανονισμοί και κίνητρα για την προώθηση της αυτο-φροντίδας.
Αλλά, περισσότερο από όλα χρειάζεται μια στενή συνεργασία μεταξύ όλων όσων είναι υπεύθυνοι για τον τομέα αυτό, δηλαδή της διοίκησης, των επαγγελμάτων υγείας, αλλά και των πολιτών, για τους οποίους το ζητούμενο είναι και θα παραμείνει η αποτελεσματική προστασία και προαγωγή της υγείας τους.
Δύο τρανά παράδείγματα συμμετοχής όλων των ενδιαφερομένων Κοινωνικών Εταίρων παρουσιάσθηκαν σήμερα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο συνεργάσθηκαν οι επαγγελματίες υγείας, οι Διοικητικοί Παράγοντες του ΕΣΥ, το Υπουργειο Υγείας, οι Οργανώσεις ασθενών, οι Πανεπιστημιακοί και η Βιομηχανία και δημιούρησαν το forum Αυτο-φροντίδας που έχει σαν αντικείμενο την οργάνωση ημερίδας, μία εβδομάδα το χρόνο ενημέρωσης του Κοινού με εκτενή δημοσιότητα, παρουσίαση αληθινών περιπτώσεων αυτο-φροντίδας και εκπαιδευτικά ηλεκτρονικά προγράμματα για επαγγελματίες υγείας.
Στη Πορτογαλία συνεργάσθηκαν ο Σύνδεσμος Φαρμακοποιών, ο Εθνικός Σύλλογος Φαρμακοποιών Φαρμακείων, η Γενική Διεύθυνση Υγείας, οι Ρυθμιστικές Αρχές (ΕΟΦ), ο Ιατρικός Σύλλογος και η οργάνωση VALORMED (ανακύκλωση φαρμάκων) για να δημιουργήσου ένα άκρως επιτυχημένο πρόγραμμα ενημέρωσης Κοινού και παιδιών στα σχολεία για τα πλεονεκτήματα της Αυτο-Φροντίδας. Το πρόγραμμα φέρει το τίτλο «Θεραπεύω τον εαυτό μου»
Φαρμακοποιός
Το φαρμακείο είναι συχνά η πρώτη θέση που επισκέπτεται κάποιος όταν αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα υγείας. Οι φαρμακοποιοί είναι εξειδικευμένοι και εκπαιδευμένοι επαγγελματίες με μεγάλη γνώση προϊόντων και διαφορετικών συνθηκών. Οδηγούν και συμβουλεύουν τα άτομα, βοηθώντας τους να αποφύγουν αλληλεπιδράσεις μεταξύ των φαρμάκων και προειδοποιώντας τους για πιθανές παρενέργειες. Ο ρόλος του φαρμακοποιού υπογραμμίζει το υψηλό επίπεδο επαγγελματισμού που ασκεί η φαρμακευτική πρακτική. Υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι όλα τα δυνητικά οφέλη των υπηρεσιών τους μπορούν να υλοποιηθούν πλήρως.
Η σημαντικότητα του Φαρμακοποιού προβάλλεται ανάγλυφα στη παρουσίαση της Ισπανικής Οργάνωσης ANEFP. Πέρα από τη μελέτη για την επίδοση του φαρμακείου μέσα από test group & control group στο οποίο ο φαρμακοποιός προωθεί την αυτοθεραπεία, η στρατηγική της αναδεικνύει το
Φαρμακοποιό σε κοινωνικό εταίρο-κλειδί και επενδύει σοβαρά στην επιμόρφωσή του μέσα από ένα ειδικό πρόγραμμα που καλύπτει θεωρητική κατάρτιση και πρακτική άσκηση σε θέματα αυτό-φροντίδας.
Μανιφέστο αυτοφροντίδας
”Όλοι οι ομιλητές σήμερα συμφωνούν ότι η αυτό-φροντίδα είναι ευεργετική τόσο για τα άτομα όσο και για τις κοινωνίες.” , είπε ο Γενικός Διευθυντής του ΕΦΕΧ κ. Γιώργος Δόκιος και συνεχίζοντας τόνισε ότι ” Τα θετικά αποτελέσματα για την υγεία αναμφισβήτητα αντιπροσωπεύουν τη μεγαλύτερη συμβολή της. Η πρακτική της υπεύθυνης αυτό-φροντίδας έχει επιπλέον ως αποτέλεσμα την αποτελεσματικότερη χρήση των πόρων και τη σημαντική μείωση των δαπανών για την υγειονομική περίθαλψη. Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας παρέχοντας κίνητρα για ανάπτυξη σε μια ιδιαίτερα καινοτόμο βιομηχανία βασισμένη στη γνώση.”
Παράλληλα τόνισε ο κ. Δόκιος ότι ” Αυτές οι απόψεις είναι το «ΠΙΣΤΕΥΩ» του Συνδέσμου ΕΦΕΧ και συνθέτουν το Όραμα και την Αποστολή του. Πηγή έμπνευσης είναι η ελληνική πραγματικότητα και τα αντίστοιχα μοντέλα των άλλων κρατών-μελών της ΕΕ. Η ανάγκη για τη διάδοση και εμπέδωση των πλεονεκτημάτων της αυτό-φροντίδας μας ώθησε να παρουσιάσουμε το ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΤΗΣ ΑΥΤΟΦΡΟΝΤΙΔΑΣ.
Ενώ, υπογράμμισε ο Γενικός Διευθυντής του ΕΦΕΧ κ. Γιώργος Δόκιος ότι ” Οι σημαντικότερες συστάσεις είναι η θέσπιση ειδικής Διεύθυνσης Αυτό-Φροντίδας στον ΕΟΦ, η απλούστευση των ρυθμιστικών διαδικασιών, να σχεδιασθεί πρόγραμμα συνεχούς εκπαίδευσης των φαρμακοποιών στην αυτό-φροντίδα και να αναθεωρηθεί ανάλογα το πανεπιστημιακό πρόγραμμα, να δεσμευθούν έμπρακτα οι κοινωνικοί εταίροι στην υποστήριξη της αυτο-φροντίδας και να αναβαπτισθεί ο ρόλος του φαρμακοποιού ως συμβούλου πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.”
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον Κόσμο
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο κανάλι μας στο YouTube
