Η υψηλή δραστηριότητα σε μια σχετικά ασθενή ομάδα εγκεφαλικών κυττάρων μπορεί να συνδεθεί με επιθετική συμπεριφορά σε ποντίκια, σύμφωνα με νέα μελέτη του Karolinska Institutet στη Σουηδία. Χρησιμοποιώντας οπτογονετικές τεχνικές, οι ερευνητές μπόρεσαν να ελέγξουν την επιθετικότητα σε ποντίκια με διέγερση ή αναστολή αυτών των κυττάρων. Τα αποτελέσματα, τα οποία δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό Nature Neuroscience, συμβάλλουν στη νέα κατανόηση των βιολογικών μηχανισμών πίσω από την επιθετική συμπεριφορά.
Η επιθετικότητα είναι μια συμπεριφορά που συναντάται σε ολόκληρο το ζωικό βασίλειο που διαμορφώνει τις ανθρώπινες ζωές από τις πρώτες σχολικές συναντήσεις σε ένοπλες, παγκόσμιες συγκρούσεις. Όπως κάθε συμπεριφορά, η επιθετικότητα προέρχεται από τον εγκέφαλο. Ωστόσο, η ταυτότητα των εμπλεκομένων νευρώνων και ο τρόπος με τον οποίο οι ιδιότητές τους συμβάλλουν στη στερεότυπη έκφραση των διαπροσωπικών συγκρούσεων παραμένει σε μεγάλο βαθμό ένα μυστήριο.
Οι ερευνητές στο Karolinska Institutet δείχνουν τώρα ότι μια προηγουμένως σχετικά άγνωστη ομάδα νευρώνων στον κοιλιακό προμυελικό πυρήνα (PMv) του υποθαλάμου, ένα εξελικτικά καλά διατηρημένο τμήμα του εγκεφάλου που ελέγχει πολλές από τις θεμελιώδεις κινήσεις μας, διαδραματίζει βασικό ρόλο στην εκκίνηση διοργανώνοντας επιθετική συμπεριφορά.
Μελετώντας τα αρσενικά ποντίκια, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα ζώα που επέδειξαν επιθετικότητα όταν ένα νέο αρσενικό τοποθετήθηκε στον κλωβό τους είχαν επίσης πιο ενεργούς νευρώνες PMv. Με την ενεργοποίηση του PMv μέσω οπτογενετικής, όπου οι νευρώνες ελέγχονται με το φως, ήταν σε θέση να ξεκινήσουν επιθετική συμπεριφορά σε καταστάσεις όπου τα ζώα κανονικά δεν επιτίθενται και αναστέλλοντας το PMv, διακόπτουν μια συνεχιζόμενη επίθεση.
Η χαρτογράφηση των PMur νευρώνων έδειξε επίσης ότι, με τη σειρά τους, μπορούν να ενεργοποιήσουν άλλες περιοχές του εγκεφάλου, όπως τα κέντρα ανταμοιβής. “Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί τα ποντίκια φυσικά φτάνουν σε έναν τόπο όπου έχουν βιώσει μια επιθετική κατάσταση”, λέει ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Στέφανος Σταγουράκης, διδακτορικός στο Τμήμα Νευροεπιστήμης, Karolinska Institutet.
“Επίσης, διαπιστώσαμε ότι η σύντομη ενεργοποίηση των κυττάρων PMV θα μπορούσε να προκαλέσει μια παρατεταμένη έκρηξη, η οποία μπορεί να εξηγήσει κάτι που όλοι αναγνωρίζουμε – πώς μετά την ολοκλήρωση της διαμάχης, το συναίσθημα του ανταγωνισμού μπορεί να παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα”.
Η επιθετικότητα μεταξύ αρσενικών ποντικών συχνά τελετουργείται και επικεντρώνεται λιγότερο στην πρόκληση βλάβης παρά στην καθιέρωση ιεραρχικής ομαδοποίησης καθορίζοντας το ισχυρότερο μέλος. Αυτό μπορεί να μελετηθεί πειραματικά με την αποκαλούμενη δοκιμή σωλήνα, όπου δύο ποντίκια συναντιούνται το ένα με το άλλο σε έναν στενό διάδρομο, από τον οποίο μπορούν να γίνουν παρατηρήσεις σχετικά με την υποταγή και την κυριαρχία. Αναστέλλοντας τα κύτταρα PMV σε ένα κυρίαρχο αρσενικό και διεγείροντας τα ίδια κύτταρα σε ένα υποκείμενο αρσενικό, οι ερευνητές μπόρεσαν να αντιστρέψουν την αμοιβαία ιεραρχική τους κατάσταση.
“Ένα από τα πιο εκπληκτικά ευρήματα στη μελέτη μας ήταν ότι η αλλαγή ρόλου που επιτύχαμε με το να χειριστούμε τη δραστηριότητα του PMv κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης που διήρκεσε έως και δύο εβδομάδες”, λέει ο επικεφαλής της μελέτης Christian Broberger, αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Neuroscience, Karolinska Institutet. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα αποτελέσματα μπορούν να συμβάλουν σε νέες στρατηγικές για τη διαχείριση της επιθετικότητας. “Η επιθετική συμπεριφορά και η βία προκαλούν διαρκή ψυχικά τραύματα για πολλούς ανθρώπους, με δαπανηρές δομικές και οικονομικές συνέπειες για την κοινωνία”, λέει ο Δρ Broberger. “Η μελέτη μας προσθέτει θεμελιώδεις βιολογικές γνώσεις σχετικά με την προέλευσή της”.