Η παχυσαρκία αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα υγείας. Η υπερβολική συσσώρευση λιπώδους ιστού αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, υπέρτασης, διαβήτη και ορισμένων μορφών καρκίνου. Ωστόσο, ορισμένα παχύσαρκα άτομα είναι λιγότερο ευαίσθητα στις συνθήκες αυτές. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσίευσαν ερευνητές του Ινστιτούτου Έρευνας Βιοϊατρικής (IRB Barcelona) και CIBERDEM στη Φύση Κυτταρικής Βιολογίας, η ανεπάρκεια της πρωτεΐνης DOR (που ονομάζεται επίσης TP53INP2) διεγείρει τη δημιουργία νέων λιπωδών κυττάρων που αποθηκεύουν λίπος και οδηγεί σε ένα λιγότερο επιβλαβές είδος παχυσαρκίας.
Σε αυτή τη μελέτη, η οποία διεξήχθη από τον Antonio Zorzano, ερευνητή της IRB Barcelona, καθηγητή του Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, σε συνεργασία με τα εργαστήρια του Gotemburg (Σουηδία), Tarragona και Girona, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι οι παχύσαρκοι ασθενείς έχουν χαμηλά επίπεδα DOR στο λιπώδη ιστό.
Για να μελετήσουν περαιτέρω τη σχέση μεταξύ της DOR και της παχυσαρκίας, οι ερευνητές στο Complex Metabolic Diseases και το Mitochondria Lab δημιούργησαν ένα μοντέλο ποντικών με έλλειψη DOR. Αυτό το ζώο χαρακτηρίζεται από έντονη παχυσαρκία απουσία μεταβολικών επιπλοκών, όπως δυσανεξία στη γλυκόζη ή φλεγμονή. Αυτά τα χαρακτηριστικά μιμούνται την επίδραση που παρατηρήθηκε στους παχύσαρκους αλλά μεταβολικά υγιείς ασθενείς που περιλαμβάνονται σε αυτή τη μελέτη. Αυτά τα ευρήματα ρίχνουν φως στον μηχανισμό που επιτρέπει σε ορισμένα άτομα να μην αναπτύξουν τις ασθένειες που σχετίζονται με την παχυσαρκία.
Αριθμός και όγκος των λιπωδών κυττάρων
Ο αριθμός και ο όγκος των κυττάρων στον λιπώδη ιστό είναι ιδιαίτερα σημαντικός όσον αφορά τον αντίκτυπο της παχυσαρκίας στην υγεία. Από την άποψη αυτή, η φλεγμονή εμφανίζεται όταν ένα κύτταρο αυξάνεται υπερβολικά σε μέγεθος για να αποθηκεύει το λίπος. Αυτή η φλεγμονή, με τη σειρά της, οδηγεί στην αντίσταση στην ινσουλίνη. Αντίθετα, εάν η ίδια ποσότητα λίπους συσσωρεύεται σε μεγαλύτερο αριθμό κυττάρων, το άτομο θα είναι παχύσαρκο, αλλά θα είναι ευαίσθητο σε λιγότερες σχετικές ιατρικές παθήσεις.
Τα σημερινά στοιχεία δείχνουν ότι, από την ηλικία των 20 ετών, οι άνθρωποι διατηρούν έναν σταθερό πληθυσμό λιπωδών κυττάρων. Έτσι εάν χάσουν ή κερδίσουν βάρος αλλάζει ο όγκος αυτών των κυττάρων και όχι ο αριθμός τους. Ωστόσο, η νέα λειτουργία του DOR που αποκαλύφθηκε σε αυτή τη μελέτη δείχνει ότι η μείωση των επιπέδων αυτής της πρωτεΐνης σε πρόδρομα κύτταρα προγραμματισμένα να γίνουν λιποκύτταρα μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των λιποκυττάρων στην ενήλικη ζωή.
“Η λύση στην παχυσαρκία δεν έγκειται στη χρήση θεραπειών για την αύξηση του αριθμού των λιπωδών κυττάρων. Πρέπει να αποφευχθεί η παχυσαρκία”, λέει ο Ζορζάνο. “Αλλά η μελέτη μας βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα τις ξεχωριστές μορφές παχυσαρκίας στους ανθρώπους”.
Το εργαστήριο επεξεργάζεται τώρα μια σε βάθος ανάλυση αυτού του μηχανισμού για να κατανοήσει πλήρως τις διάφορες μορφές παχυσαρκίας και να εντοπίσει πιθανές προσεγγίσεις για την πρόληψη και τη θεραπεία αυτής της κατάστασης.
Όπως περιγράφηκε σε προηγούμενες εργασίες, η DOR είναι μια πρωτεΐνη που συμμετέχει ενεργά στις διαδικασίες αυτοφαγίας μέσω των οποίων τα κύτταρα ανακυκλώνουν κατεστραμμένα ή μη απαιτούμενα συστατικά προκειμένου να εξασφαλίσουν τη βέλτιστη λειτουργία. “Προηγούμενες μελέτες πρότειναν ότι η έλλειψη πρωτεϊνών που σχετίζονται με αυτοφαγία εμπόδισε τη δημιουργία λιπώδους ιστού. Ωστόσο, στην περίπτωση της πρωτεΐνης DOR παρατηρήσαμε αύξηση της ποσότητας λίπους που συσσωρεύεται”, εξηγεί ο Montserrat Romero, ερευνητής της IRB Barcelona ο πρώτος συγγραφέας του άρθρου, ο οποίος περιγράφει τον μηχανισμό μέσω του οποίου η DOR ρυθμίζει τον μετασχηματισμό των προδρόμων κυττάρων σε λιπώδη κύτταρα.