Μεταξύ του 2013 και του 2016, η Δυτική Αφρική υπέστη το σοβαρότερο ξέσπασμα του Ebola που καταγράφηκε ποτέ. Στη Γουινέα, τη Σιέρα Λεόνε και τη Λιβερία, συνολικά 29.000 ασθενείς διαγνώστηκαν με την ασθένεια. Περισσότεροι από 11.000 άνθρωποι δεν επιβίωσαν. Η επιδημία έχει περάσει τώρα, αλλά οι ερευνητές αναρωτιούνται ποιες στρατηγικές παρέμβασης θα ήταν πιο αποτελεσματικές στη συγκράτηση της νόσου. Για το λόγο αυτό διεξήχθη μια πρωτοποριακή μελέτη της οποίας τα ευρήματα θα βοηθήσουν στο μέλλον στο να επιβραδυνθεί η μετάδοση επικινδύνων ιών από χώρα σε χώρα, έτσι ώστε να αποφευχθεί μια επιδημία.
Δημιουργία οικογενειακού δέντρου Ebola
Με τα γενετικά δεδομένα 1.610 δειγμάτων από ασθενείς με Ebola, ερευνητές του Ινστιτούτου Rega στο Katholieke Universiteit -KU Leuven απεικόνισαν την εξάπλωση του ιού Ebola στη Δυτική Αφρική μεταξύ 2013 και 2016.
Όπως λέει ο καθηγητής Guy Baele από το Katholieke Universiteit -KU Leuven, δημιούργησαν ένα γενετικό οικογενειακό δέντρο της επιδημίας, τόσο στον χρόνο όσο και στον χώρο, με το παλαιότερο δείγμα DNA από τις αρχές του 2014 στη Γουινέα, ένα δείγμα του ιού όταν εισήλθε στη Σιέρα Λεόνε τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο του 2014 και ούτω καθεξής.
Βασικός ο ρόλος των πρωτευουσών
Οι ερευνητές συνέδεσαν το οικογενειακό δέντρο της επιδημίας με άλλες πληροφορίες, όπως γεωγραφικές πληροφορίες και μεταφορές. «Οι μεταφορές μεγάλων αποστάσεων, όπως τα αεροπορικά ταξίδια από μολυσμένους ανθρώπους, δεν φαίνεται να έχουν σημασία στην εξάπλωση του ιού», λέει ο μεταδιδακτορικός ερευνητής Simon Dellicour από το KU Leuven. Σε αντίθεση με ό, τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας γρίπης, η επιδημία Ebola εξαπλώθηκε εξαιτίας ταξιδιών μικρής απόστασης. Η επιδημία αυξήθηκε σε ρυθμό μόλις ο ιός έφθασε στην πρωτεύουσα της Γουϊνέας, Conakry, στην πρωτεύουσα της Σιέρα Λεόνε, Freetown και στην Monrovia πρωτεύουσα της Λιβερίας. Αυτές οι πρωτεύουσες προσέλκυσαν τον ιό, να το πω έτσι και, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εξάπλωσή του».
Κλείσιμο των διεθνών συνόρων
Τα ευρήματα αποκαλύπτουν επίσης ποια μέτρα πολιτικής μπορούν να επιβραδύνουν επιτυχώς ή, αντιθέτως, να επιταχύνουν την εξάπλωση του ιού Ebola. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η Γουινέα, η Σιέρα Λεόνε και η Λιβερία έκλεισαν τα διεθνή σύνορά τους σε μια διαφορετική χρονική στιγμή για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να γίνει η Ebola μια διεθνής επιδημία. Αυτές οι παρεμβάσεις είναι ορατές στο φυλογενετικό δέντρο του ιού Ebola αλλά ο ιός συνέχισε να εξελίσσεται. Αυτό είναι το είδος της στρατηγικής παρέμβασης όμως έχει σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, όπως λένε. Ωστόσο, τα προληπτικά μέτρα μέσα σε μια πόλη ή περιοχή δεν κάνουν τη διαφορά ενώ, όπως πιστεύουν οι ερευνητές μια συντονισμένη προσέγγιση θα είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο.