Yπερεπεξεργασμένα Tρόφιμα: Περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωση μιας δίαιτας με υψηλή περιεκτικότητα σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα (UPF) είναι επιβλαβής για τον γερασμένο εγκέφαλο. Τα αποτελέσματα από τη βραζιλιάνικη διαχρονική μελέτη για την υγεία ενηλίκων (ELSA-Brasil), η οποία περιελάμβανε συμμετέχοντες ηλικίας 35 ετών και άνω, έδειξαν ότι η υψηλότερη πρόσληψη υπερεπεξεργασμένων τροφίμων UPF συσχετίστηκε σημαντικά με ταχύτερο ρυθμό μείωσης τόσο της εκτελεστικής όσο και της παγκόσμιας γνωστικής λειτουργίας.
«Με βάση αυτά τα ευρήματα, οι γιατροί μπορεί να συμβουλεύουν τους ασθενείς να προτιμούν να μαγειρεύουν στο σπίτι και να επιλέγουν πιο φρέσκα υλικά αντί να αγοράζουν έτοιμα γεύματα και σνακ», είπε η συν-ερευνήτρια Natalia Goncalves, PhD, University of São Paulo Medical School, Βραζιλία. Medscape Medical News. Παρουσιάστηκαν στο Διεθνές Συνέδριο της Ένωσης Αλτσχάιμερ (AAIC) 2022, τα ευρήματα ευθυγραμμίζονται με αυτά από μια μελέτη που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα στο Neurology.
Όπως αναφέρθηκε εκείνη την εποχή από το Medscape Medical News, αυτή η μελέτη συνέδεσε μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα UPFs με αυξημένο κίνδυνο για άνοια.
Αύξηση της παγκόσμιας κατανάλωσης
Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα UPF είναι εξαιρετικά επεξεργασμένα, είναι γεμάτα με πρόσθετα συστατικά, όπως ζάχαρη, λίπος και αλάτι, και έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και φυτικές ίνες. Παραδείγματα υπερεπεξεργασμένων τροφίμων UPF περιλαμβάνουν αναψυκτικά, πατατάκια, σοκολάτα, καραμέλα, παγωτό, ζαχαρούχα δημητριακά πρωινού, συσκευασμένες σούπες, κοτομπουκιές, χοτ ντογκ, πατάτες τηγανιτές και πολλά άλλα.
Τα τελευταία 30 χρόνια, υπήρξε μια σταθερή αύξηση στην κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων UPF παγκοσμίως. Θεωρείται ότι προκαλούν συστηματική φλεγμονή και οξειδωτικό στρες και έχουν συνδεθεί με μια ποικιλία παθήσεων, όπως το υπερβολικό βάρος/παχυσαρκία, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος.
Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα UPF μπορεί επίσης να αποτελούν παράγοντα κινδύνου για γνωστική έκπτωση, αν και τα δεδομένα είναι σπάνια ως προς τις επιπτώσεις τους στον εγκέφαλο.
Για τη διερεύνηση, ο Goncalves και οι συνεργάτες αξιολόγησαν διαχρονικά δεδομένα σε 10.775 ενήλικες (μέση ηλικία, 50,6 έτη, 56% γυναίκες, 55% White) που συμμετείχαν στη μελέτη ELSA-Brasil. Αξιολογήθηκαν σε τρία κύματα (2008–2010, 2012–2014 και 2017–2019).
Οι πληροφορίες σχετικά με τη διατροφή ελήφθησαν μέσω ερωτηματολογίων συχνότητας τροφίμων και περιελάμβαναν πληροφορίες σχετικά με την κατανάλωση μη επεξεργασμένων τροφίμων, ελάχιστα επεξεργασμένων τροφίμων και υπερεπεξεργασμένων τροφίμων UPFs.
Οι συμμετέχοντες ομαδοποιήθηκαν σύμφωνα με τα τεταρτημόρια κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων UPF (το χαμηλότερο προς το υψηλότερο).
Η γνωστική απόδοση αξιολογήθηκε χρησιμοποιώντας μια τυποποιημένη σειρά τεστ. Σημαντική πτώση Χρησιμοποιώντας γραμμικά μοντέλα μικτών επιδράσεων που προσαρμόστηκαν για κοινωνικοδημογραφικές μεταβλητές, τον τρόπο ζωής και τις κλινικές μεταβλητές, οι ερευνητές αξιολόγησαν τη συσχέτιση των διατροφικών υπερεπεξεργασμένων τροφίμων UPF ως ποσοστό των συνολικών ημερήσιων θερμίδων με τη γνωστική απόδοση με την πάροδο του χρόνου.
Κατά τη διάρκεια μιας διάμεσης παρακολούθησης 8 ετών, η πρόσληψη υπερεπεξεργασμένων τροφίμων UPF στα τεταρτημόρια 2 έως 4 (έναντι τεταρτημορίου 1) συσχετίστηκε με σημαντική μείωση της παγκόσμιας γνώσης (P = 0,003) και της εκτελεστικής λειτουργίας (P = 0,015).
«Οι συμμετέχοντες που ανέφεραν κατανάλωση άνω του 20% των ημερήσιων θερμίδων από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα είχαν 28% ταχύτερο ρυθμό παγκόσμιας γνωστικής έκπτωσης και 25% ταχύτερη μείωση της εκτελεστικής λειτουργίας σε σύγκριση με εκείνους που ανέφεραν ότι έτρωγαν λιγότερο από το 20% των ημερήσιων θερμίδων από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα», ανέφερε ο Goncalves.
«Αν λάβουμε υπόψη ένα άτομο που τρώει συνολικά 2000 θερμίδες kcal την ημέρα, το 20% των ημερήσιων θερμίδων από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα είναι περίπου δύο μπάρες KitKat της 1,5 ουγκιάς ή πέντε φέτες ψωμί ή περίπου το ένα τρίτο μιας συσκευασίας πατατών 8,5 ουγκιών, “εξήγησε εκείνη.
Ο Goncalves σημείωσε ότι οι λόγοι για τους οποίους τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα UPFs μπορεί να βλάψουν τον εγκέφαλο παραμένουν ένα «πολύ σχετικό αλλά όχι ακόμη καλά μελετημένο θέμα».
Οι υποθέσεις περιλαμβάνουν δευτερογενείς επιδράσεις από εγκεφαλοαγγειακές βλάβες ή χρόνιες φλεγμονώδεις διεργασίες. Απαιτούνται περισσότερες μελέτες για τη διερεύνηση των πιθανών μηχανισμών που θα μπορούσαν να εξηγήσουν την βλάβη των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων UPF στον εγκέφαλο, είπε.
“Προβληματιστικό αλλά όχι έκπληξη” Σχολιάζοντας τη μελέτη για το Medscape Medical News, ο Percy Griffin, PhD, διευθυντής επιστημονικής δέσμευσης για την Ένωση Αλτσχάιμερ, είπε ότι υπάρχουν «αυξανόμενα στοιχεία ότι αυτό που τρώμε μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλό μας καθώς γερνάμε».
Πρόσθεσε ότι πολλές προηγούμενες μελέτες έχουν προτείνει ότι είναι καλύτερο για τον εγκέφαλο κάποιος να τρώει μια υγιεινή για την καρδιά, ισορροπημένη διατροφή που είναι χαμηλή σε επεξεργασμένα τρόφιμα και πλούσια σε ολόκληρα, θρεπτικά τρόφιμα, όπως λαχανικά και φρούτα.
«Αυτά τα νέα δεδομένα από το Διεθνές Συνέδριο της Ένωσης Αλτσχάιμερ υποδηλώνουν ότι η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας υπερεπεξεργασμένων τροφίμων μπορεί να επιταχύνει σημαντικά τη γνωστική εξασθένηση», είπε ο Γκρίφιν, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα.
Σημείωσε ότι η αύξηση της διαθεσιμότητας και της κατανάλωσης φαστ φουντ, επεξεργασμένων τροφών και υπερεπεξεργασμένων τροφίμων UPF οφείλεται σε διάφορους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, όπως η χαμηλή πρόσβαση σε υγιεινά τρόφιμα, ο λιγότερος χρόνος για την προετοιμασία των τροφίμων από το μηδέν και η αδυναμία να πληρώσουμε οικονομικά ολόκληρα τρόφιμα. “Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα αποτελούν περισσότερες από τις μισές αμερικανικές δίαιτες.
Είναι ανησυχητικό αλλά δεν προκαλεί έκπληξη να βλέπουμε νέα δεδομένα που υποδηλώνουν ότι αυτές οι τροφές μπορούν να επιταχύνουν σημαντικά τη γνωστική εξασθένηση”, είπε ο Γκρίφιν.
«Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν βήματα που μπορούμε να λάβουμε για να μειώσουμε τον κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης καθώς μεγαλώνουμε.
Αυτά περιλαμβάνουν την ισορροπημένη διατροφή, την τακτική άσκηση, τον καλό ύπνο, τη γνωστική δέσμευση, την προστασία από τραυματισμό στο κεφάλι, το κάπνισμα και τη διαχείριση της υγείας της καρδιάς», πρόσθεσε. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι το μεγαλύτερο όφελος είναι η συμμετοχή σε συνδυασμούς αυτών των αλλαγών στον τρόπο ζωής και ότι είναι ευεργετικές σε οποιαδήποτε ηλικία, σημείωσε.
“Ακόμη κι αν ξεκινήσετε με μία ή δύο υγιεινές ενέργειες, κινείστε προς τη σωστή κατεύθυνση. Ποτέ δεν είναι πολύ νωρίς ή πολύ αργά για να ενσωματώσετε αυτές τις συνήθειες στη ζωή σας”, είπε ο Griffin.