Τράπεζα Εικόνων Παγκρέατος: Η πιο εκτεταμένη τράπεζα εικόνων με δείγματα του παγκρέατος από παιδιά που εμφάνισαν διαβήτη λίγο πριν πεθάνουν τέθηκε σε λειτουργία στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Vanderbilt, με στόχο να προωθήσει την παγκόσμια ιατρική έρευνα στον τομέα του διαβήτη. Το Πανεπιστήμιο του Έξετερ και το Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο του Vanderbilt (VUMC) συνεργάστηκαν για να καταστήσουν διαθέσιμες εικόνες παγκρεατικού ιστού υψηλής ανάλυσης στο Pancreatlas, την πρώτη στον κόσμο on-line βάση δεδομένων απεικόνισης ανθρώπινου παγκρεατικού ιστού που δημιουργήθηκε και στεγάζεται στο Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο του Vanderbilt (VUMC). Το πάγκρεας περιέχει τα β-κύτταρα τα οποία παράγουν την ινσουλίνη που ελέγχει το σάκχαρο στο αίμα και εξαιτίας αυτού εμπλέκεται σε ασθένειες όπως ο διαβήτης. Η τράπεζα εικόνων αποτελεί πολύτιμο πλεονέκτημα για τους ερευνητές, διότι το ανθρώπινο πάγκρεας δεν μπορεί να υποβληθεί με ασφάλεια σε βιοψία και η μελέτη των κυτταρικών αλλαγών που προκαλούν διαβήτη τύπου 1 μπορεί να γίνει μόνο σε δείγματα παγκρέατος από άτομα με τη νόσο μετά τον θάνατό τους.
To Αρχείο της Βιοτράπεζας Διαβήτη Exeter (EADB) περιλαμβάνει 345 εικόνες μεταθανάτιου ιστού που προμηθεύτηκε ο πρώην καθηγητής του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης Alan Foulis τη δεκαετία του 1980. Οι εικόνες αυτές αντιπροσωπεύουν τη μεγαλύτερη συλλογή δειγμάτων παγκρέατος που ανακτήθηκαν από ασθενείς που πέθαναν λίγο μετά τη διάγνωση του διαβήτη τύπου 1. Ο Foulis κληροδότησε τη συλλογή ιστών στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Exeter κατά τη συνταξιοδότησή του και τα δείγματα ψηφιοποιήθηκαν στη συνέχεια από τον καθηγητή Peter In’t Veld του Πανεπιστημίου των Βρυξελλών Vrije. Οι επιμελητές της συλλογής, οι καθηγητές του Exeter Noel Morgan, Ph.D., και Sarah Richardson, Ph.D., επικοινώνησαν με τους δημιουργούς του Pancreatlas για να δουν αν οι εικόνες θα μπορούσαν να προστεθούν στη διαδικτυακή βάση δεδομένων και να είναι διαθέσιμες σε οποιονδήποτε στον κόσμο. Οι καθηγητές του Exeter διευκόλυναν στη συνέχεια τη μεταφορά των εικόνων. “Είμαστε ενθουσιασμένοι που αυτό το ανεκτίμητο αρχείο είναι πλέον προσβάσιμο σε ερευνητές σε όλον τον κόσμο μέσω της πλατφόρμας Pancreatlas”, δήλωσε η Diane Saunders, Ph.D., επίκουρη καθηγήτρια Ιατρικής και συν-επιστημονική διευθύντρια του Pancreatlas.
“Δεν πρόκειται μόνο για μια μοναδική ομάδα δειγμάτων, αλλά η αρχειακή Βιοτράπεζα Διαβήτη Exeter έχει επιτρέψει θεμελιώδεις προόδους στην έρευνα του ανθρώπινου παγκρέατος, συμπεριλαμβανομένου του προφίλ της ινσουλίτιδας και της απόδειξης της συμμετοχής του ιού στην οδήγηση της αυτοανοσίας των β-κυττάρων σε επίπεδο νησιδίων. Προσδοκούμε ότι οι εικόνες αυτές θα συνεχίσουν να δίνουν ώθηση σε επιστημονικές ανακαλύψεις, καθώς οι ερευνητές εργάζονται για την απομυθοποίηση της ανάπτυξης του διαβήτη τύπου 1”. Οι 345 εικόνες του Αρχείου της Βιοτράπεζας Διαβήτη Exeter (EADB) αντιπροσωπεύουν 189 διαφορετικούς δότες ηλικίας τριών μηνών έως 17 ετών. Η έναρξη του διαβήτη τύπου 1 κυμαίνεται από λίγες ημέρες πριν από τον θάνατό τους έως 19 χρόνια διάρκεια. Οι εικόνες αφορούν τομές ιστών που έχουν χρωματιστεί με αιματοξυλίνη και ηωσίνη (H&E) ή με ανοσοϊστοχημεία που στοχεύει σε πρωτεϊνικούς βιοδείκτες ορμονών και άλλων πρωτεϊνών σηματοδότησης.
“Ευτυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν πεθαίνουν παρά πολύ καιρό μετά τη διάγνωση του διαβήτη τύπου 1, αλλά αυτό σημαίνει ότι η διαθεσιμότητα οργάνων στα οποία η διαδικασία της νόσου είναι ακόμη ενεργή είναι πολύ σπάνια”, δήλωσε ο Morgan, καθηγητής Ενδοκρινικής Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο του Exeter. “Ως αποτέλεσμα, πολύ λίγοι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο που μελετούν τον διαβήτη τύπου 1 ήταν σε θέση να μελετήσουν ιστούς από μικρά παιδιά με διαβήτη τύπου 1 που εκδηλώθηκε πρόσφατα. “Η παροχή αυτών των μοναδικών αρχείων της Βιοτράπεζας Διαβήτη Exeter (EADB) μέσω του Pancreatlas αποτελεί σημαντική εξέλιξη, διότι παρέχει εύκολη πρόσβαση σε ένα παγκόσμιο κοινό και θέτει τη συλλογή αυτή στο πλαίσιο άλλων εξαιρετικά σημαντικών συλλογών εικόνων παγκρέατος που είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο. Τα κριτήρια αναζήτησης και τα συστήματα σχολιασμού που ανέπτυξε η ομάδα του Vanderbilt επιτρέπουν στους ερευνητές να επιλέγουν τις εικόνες που είναι πιο σχετικές με τις δικές τους μελέτες και να τις βλέπουν σε υψηλή ανάλυση από το γραφείο τους”.
Συνολικά, το Pancreatlas φιλοξενεί σήμερα 2.180 εικόνες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν διάφορες βιοτράπεζες και ερευνητικές πρωτοβουλίες. Ο δικτυακός τόπος παρέχει στην επιστημονική κοινότητα πρόσβαση σε σχολιασμένες εικόνες ανθρώπινου παγκρεατικού ιστού και των σχετικών χαρακτηριστικών του δότη, με την ελπίδα να προαχθεί η κατανόηση ασθενειών όπως ο διαβήτης, ο καρκίνος του παγκρέατος και η παγκρεατίτιδα. Η διαδικτυακή βάση δεδομένων εικόνων σχεδιάστηκε με βάση τις αρχές της αυτοματοποίησης και της επεκτασιμότητας καθώς και της ευκολίας χρήσης. Οι εικόνες ομαδοποιούνται σε επιμελημένες συλλογές για εύκολη εξερεύνηση συγκεκριμένων θεμάτων ή καταστάσεων ασθενειών, ή εναλλακτικά, οι χρήστες μπορούν να αναζητήσουν τις εικόνες που τους ενδιαφέρουν σε όλες τις συλλογές. Τα μενού φιλτραρίσματος επιτρέπουν στους χρήστες να προβάλλουν και να βελτιώνουν τις εικόνες με βάση πειραματικές πληροφορίες (π.χ. επεξεργασία ιστού, απεικονιζόμενοι βιοδείκτες) καθώς και κλινικές λεπτομέρειες (π.χ. κατάσταση και διάρκεια νόσου). Στο Pancreatlas περιλαμβάνονται επίσης ολοκληρωμένα σύνολα δεδομένων εικόνων από όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής, ώστε να παρέχεται πλαίσιο για ερευνητές που εργάζονται, για παράδειγμα, για να κατανοήσουν πώς η ανάπτυξη του παγκρέατος μπορεί να σχετίζεται με την εξέλιξη του διαβήτη ή την προέλευση του καρκίνου του παγκρέατος.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο Patterns.