Η έρευνα του “Κέντρου Έρευνας και Εκπαίδευσης στη Δημόσια Υγείας, την Πολιτική Υγείας και την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας” (ΚΕΠΥ) αποκαλύπτει την δυναμική της μετανάστευσης των Ελλήνων γιατρών στο εξωτερικό τα τελευταία 15 χρόνια. Οι πενιχροί μισθοί, οι υπερωρίες που καλούνται να κάνουν σταθερά, αλλά και οι άσχημες εργασιακές συνθήκες ωθούν τους επιστήμονες να δοκιμάσουν την τύχη τους σε άλλες χώρες, εντείνοντας με αυτό τον τρόπο το brain drain στην Ελλάδα.
Στην έρευνα αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής:
- Την περίοδο 2009-2015, το ΕΣΥ υπέστη απώλεια του 20% του προσωπικού (18.869 θέσεις εργασίας χάθηκαν)
- Αντίστοιχα, από το 2015 μέχρι το 2019 υπήρξε αύξηση της τάξεως του 7,4% του νοσοκομειακού προσωπικού – με 5.581 νέες θέσεις εργασίας
- Σε ό,τι αφορά στον ιδιωτικό τομέα, οι θέσεις εργασίας διατηρήθηκαν ως είχαν (καλύπτοντας έτσι το 20,7% της νοσοκομειακής απασχόλησης στην Ελλάδα το 2019, έναντι 18,8% που ίσχυε για το 2009)
Ποιοι οι λόγοι της απώλειας θέσεων εργασίας στο ΕΣΥ;
Αρκετοί παράγοντες οδήγησαν στην μείωση των θέσεων εργασίας στο ΕΣΥ, ανάμεσα στους οποίους οι μνημονιακές δεσμεύσεις για:
- απόλυση συμβασιούχων
- πρόωρη συνταξιοδότηση
- πάγωμα νέων προσλήψεων
Από το 2015, η κατάσταση στη χώρα ξεκίνησε να χαλαρώνει και άρχισαν οι προσλήψεις επικουρικού προσωπικού στα νοσοκομεία. Παράλληλα, ωστόσο, οι υπάρχοντες ιατροί που παρέμειναν στο ΕΣΥ ήρθαν αντιμέτωποι με την σταδιακή υποβάθμιση τους σε μισθολογικό επίπεδο, καθώς και με τις διαρκώς επιδεινούμενες συνθήκες εργασίας.
Σε έρευνα της ΑΔΕΔΥ από το 2012, η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων στο ΕΣΥ δήλωσε δυσαρεστημένο. Οι αιτίες ήταν κυρίως οι οικονομικές απολαβές, ενώ ως βασικότερο πρόβλημα οριζόταν η έλλειψη προσωπικού με τον συνεπακόλουθο αυξημένο φόρτο εργασίας.
Το 2015, μια άλλη έρευνα σε σχέση με ειδικευόμενους γιατρούς στην Ελλάδα έδειξε πως οι Έλληνες εργάζονταν περισσότερες από 65 ώρες κάθε εβδομάδα, πολύ περισσότερες δηλαδή από τους ομότιμους γιατρούς στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία. Ως αποτέλεσμα, 1 στους 3 γιατρούς παρουσίαζε συμπτώματα burnout.
Τι συμβαίνει με τους απόφοιτους ιατρικών σχολών;
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας υγειονομικής μετανάστευσης του ΟΟΣΑ, οαπό το 2009 μέχρι το 2019 ο αριθμός των εκπαιδευμένων στην Ελλάδα ιατρών με δικαίωμα άσκησης επαγγέλματος σε χώρες του εξωτερικού αυξήθηκε σε ποσοστό 85,6%. 3.137 απόφοιτοι μετανάστευσαν στο εξωτερικό προς αναζήτηση εργασίας, ανεβάζοντας τον αριθμό σε 6.800 το 2019 – με τάση σταθεροποίησης από το 2017. Οι απόφοιτοι επέλεξαν κυρίως τις ακόλουθες χώρες:
- Γερμανία,
- Ηνωμένο Βασίλειο,
- Ηνωμένες Πολιτείες,
- Σουηδία,
- Βέλγιο,
- Γαλλία,
- Ελβετία.
Οι πιο βασικοί λόγοι για την επιλογή του brain drain στον ιατρικό κλάδο είναι οι υψηλότερες μισθολογικές απολαβές, οι καλύτερες εργασιακές συνθήκες και οι ευκαιρίες για επαγγελματική και επιστημονική ανέλιξη.
Σημαντικά στατιστικά στοιχεία για το ΕΣΥ
- Τον Δεκέμβριο του 2022, το Υπουργείο Υγείας ανέφερε πως στα νοσοκομεία του ΕΣΥ είχαμε συνολικά 84.230 εργαζομένους (23%γιατροί, 45% νοσηλευτικό προσωπικό, 32% λοιπό προσωπικό).
- Από το 2019 έως το 2022, το προσωπικό του ΕΣΥ αυξήθηκε σε ποσοστό 9,4% – με 7.223 θέσεις εργασίας.
- Και πάλι τον Δεκέμβριο 2022, στα νοσοκομεία εργάζονταν 19.921 γιατροί (49% μόνιμο προσωπικό, 41% ειδικευόμενοι και γιατροί με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, 9% επικουρικό προσωπικό, 1% λοιπό προσωπικό).
Αν και έχει εξισορροπηθεί η κατάσταση στην Ελλάδα, εντούτοις οι γιατροί συνεχίζουν να φεύγουν στο εξωτερικό, θεωρώντας πως οι προοπτικές εκεί είναι αρκετά καλύτερες σε σχέση με αυτές που επικρατούν στη χώρα μας.