Παχυσαρκία: Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο σχηματίζεται και λειτουργεί ο λιπώδης ιστός είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και των σχετικών μεταβολικών ασθενειών. Ωστόσο, ο λιπώδης ιστός ή το σωματικό λίπος συμπεριφέρεται διαφορετικά ανάλογα με τη θέση του στο σώμα. Πάρτε, για παράδειγμα, το σπλαχνικό έντεροο (omentum): ένας μεγάλος λιπώδης ιστός που μοιάζει με ποδιά που κρέμεται από το στομάχι που καλύπτει όργανα μέσα στο περιτόναιο, όπως το στομάχι και τα έντερα. Δεν αποθηκεύει μόνο λίπος αλλά παίζει επίσης ρόλο στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού και στην αναγέννηση των ιστών.
Ο νοητικός λιπώδης ιστός σχετίζεται με το σχήμα του σώματος «μήλου», το οποίο αναδύεται όταν αυτή η αποθήκη λίπους επεκτείνεται σημαντικά, αυξάνοντας τον κίνδυνο για μεταβολικές ασθένειες. Αυτή η επέκταση δεν οφείλεται στον σχηματισμό νέων λιποκυττάρων, μια διαδικασία γνωστή ως αδιπογένεση, αλλά κυρίως μέσω της διεύρυνσης των υπαρχόντων κυττάρων, μια διαδικασία που ονομάζεται υπερτροφία. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια φλεγμονή και αντίσταση στην ινσουλίνη. Η περιορισμένη ικανότητα του λιπώδους λίπους να σχηματίζει νέα λιποκύτταρα, παρά την περίσσεια θερμίδων, έρχεται σε αντίθεση με το υποδόριο λίπος και παραμένει ελάχιστα κατανοητή. Τώρα, επιστήμονες με επικεφαλής τον καθηγητή Bart Deplancke στο EPFL εντόπισαν έναν πληθυσμό κυττάρων στον ανθρώπινο νοητικό λιπώδη ιστό που εμποδίζει τη λιπογένεση.
Η ανακάλυψη, που δημοσιεύτηκε στο Cell Metabolism, παρέχει μια νέα οπτική γωνία σχετικά με την περιορισμένη ικανότητα του λιπώδους λίπους να εκτελεί λιπογένεση ενώ έχει σημαντικές επιπτώσεις στη διαχείριση της παχυσαρκίας. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν προηγμένη αλληλουχία μονοκυττάρου RNA για να αναλύσουν κύτταρα από διάφορες αποθήκες ανθρώπινου λίπους, απομονώνοντας διαφορετικούς κυτταρικούς υποπληθυσμούς και δοκιμάζοντας την ικανότητά τους να μετατρέπονται σε νέα λιποκύτταρα. Στη μελέτη, που υποστηρίχθηκε από πολλά ιατρικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένου του CHUV, συμμετείχαν πάνω από τριάντα ανθρώπινοι δότες για να κάνουν μια λεπτομερή σύγκριση μεταξύ διαφορετικών λιπών. Η προσέγγιση εντόπισε έναν πληθυσμό κυττάρων που υπάρχουν στον λιπώδη ιστό που μπορεί να είναι το κλειδί για την εξήγηση των ασυνήθιστων ιδιοτήτων του. Αυτά τα κύτταρα, που ονομάζονται μεσοθηλιακά κύτταρα, γενικά επενδύουν ορισμένες εσωτερικές κοιλότητες του σώματος ως προστατευτικό στρώμα.
Μεταξύ αυτών των μεσοθηλιακών κυττάρων, μερικά περιέργως πέρασαν πιο κοντά στα μεσεγχυματικά κύτταρα, τα οποία μπορούν να εξελιχθούν σε διάφορους τύπους κυττάρων, συμπεριλαμβανομένων των λιποκυττάρων (λιποκύτταρα). Αυτή η δυναμική μετάβαση μεταξύ των κυτταρικών καταστάσεων μπορεί να είναι ένας βασικός μηχανισμός μέσω του οποίου αυτά τα κύτταρα ασκούν την επιρροή τους στο λιπογόνο δυναμικό του λιπώδους ιστού της νοημοσύνης. Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι μεσεγχυματικές ιδιότητες αυτών των κυττάρων συνδέονται με μια ενισχυμένη ικανότητα να ρυθμίζουν το μικροπεριβάλλον τους, παρέχοντας έναν ρυθμιστικό μηχανισμό για τον περιορισμό της επέκτασης του λιπώδους ιστού. Με την εναλλαγή μεταξύ αυτών των δύο καταστάσεων, τα κύτταρα μπορεί έτσι να είναι σε θέση να επηρεάσουν τη συνολική μεταβολική συμπεριφορά της αποθήκης λίπους και την ικανότητά της να συσσωρεύει λίπος χωρίς να προκαλούν μεταβολικές επιπλοκές. «Είναι σημαντικό, επίσης, αποκαλύψαμε τουλάχιστον ένα μέρος του μοριακού μηχανισμού με τον οποίο αυτός ο νέος πληθυσμός νοητικών κυττάρων επηρεάζει τη λιπογένεση», λέει η Radiana Ferrero (EPFL), ένας από τους κύριους συγγραφείς της μελέτης.
«Συγκεκριμένα, τα κύτταρα εκφράζουν υψηλά επίπεδα πρωτεΐνης 2 που δεσμεύει τον αυξητικό παράγοντα που μοιάζει με ινσουλίνη [IGFBP2], μια πρωτεΐνη που είναι γνωστό ότι αναστέλλει τη λιπογένεση και εκκρίνει αυτή την πρωτεΐνη στο μικροπεριβάλλον των κυττάρων, εμποδίζοντάς τα αποτελεσματικά να εξελιχθούν σε ώριμα λιποκύτταρα». «Τα ευρήματα έχουν βαθιές συνέπειες για την κατανόηση και την πιθανή διαχείριση της μεταβολικά ανθυγιεινής παχυσαρκίας», εξηγεί η Pernille Rainer (EPFL), άλλη επικεφαλής ερευνήτρια στη μελέτη. “Γνωρίζοντας ότι το ομενταλικό λίπος έχει έναν ενσωματωμένο μηχανισμό για τον περιορισμό του σχηματισμού λιποκυττάρων και θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες θεραπείες που ρυθμίζουν αυτή τη φυσική διαδικασία. Επιπλέον, η έρευνα ανοίγει δυνατότητες για στοχευμένες θεραπείες που θα μπορούσαν να ρυθμίσουν τη συμπεριφορά συγκεκριμένων αποθηκών λίπους.”