“Παχυσαρκία”: Η επιτροπή Lancet Διαβήτης & Ενδοκρινολογία για τον ορισμό και τη διάγνωση της κλινικής παχυσαρκίας θα δημοσιεύσει σύντομα κριτήρια για τη διάκριση μεταξύ κλινικής παχυσαρκίας και άλλων προκλινικών φάσεων. Τα κριτήρια αποσκοπούν στον περιορισμό των αρνητικών σημασιών και των παρεξηγήσεων που σχετίζονται με τη λέξη παχυσαρκία και στην ξεκάθαρη μετάδοση της ιδέας ότι πρόκειται για ασθένεια και όχι απλώς για μια κατάσταση που αυξάνει τον κίνδυνο για άλλες παθολογίες.
Ένας από τους δύο ειδικούς της Λατινικής Αμερικής στην 60μελή επιτροπή, ο Ricardo Cohen, MD, PhD, συντονιστής του Κέντρου Παχυσαρκίας και Διαβήτη στο Γερμανικό Νοσοκομείο Oswaldo Cruz στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας, συζήτησε αυτή την προσπάθεια με την ισπανική έκδοση Medscape. Η πρόταση που θα οριστικοποιηθεί θα αναγνωρίσει ένα προκλινικό στάδιο παχυσαρκίας που χαρακτηρίζεται από αλλοιώσεις σε κύτταρα ή ιστούς που οδηγούν σε αλλαγές στη δομή των οργάνων, αλλά όχι στη λειτουργία. Αυτό το στάδιο μπορεί να μετρηθεί με τον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) ή την περίμετρο της μέσης. Το κλινικό στάδιο εμφανίζεται όταν “η παχυσαρκία επηρεάζει ήδη τη λειτουργία οργάνων, ιστών και λειτουργίες όπως η κινητικότητα. Εδώ, είναι μια ασθένεια αυτή καθεαυτή. Και μια ενεργή ασθένεια απαιτεί θεραπεία”, δήλωσε ο Cohen. Οι κίνδυνοι για την υγεία που συνδέονται με την υπερβολική παχυσαρκία έχουν ήδη υλοποιηθεί και μπορούν να τεκμηριωθούν αντικειμενικά μέσω συγκεκριμένων σημείων και συμπτωμάτων.
Διάφοροι ειδικοί από τη Λατινική Αμερική που συμμετείχαν στο 15o Συνέδριο των Εταιρειών Παχυσαρκίας της Λατινικής Αμερικής (FLASO) και στο 2ο Συνέδριο Παχυσαρκίας της Παραγουάης εξέφρασαν τις επιφυλάξεις τους σχετικά με την προτεινόμενη αλλαγή ονόματος και τις πρακτικές επιπτώσεις της. Τόνισαν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα διαφόρων ορολογιών που είχαν εξεταστεί τα τελευταία χρόνια. “Το στίγμα αναμφίβολα υπάρχει. Επίσης, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό το στίγμα και η καθημερινή πίεση στην αυτοεκτίμηση ενός ατόμου επηρεάζουν τη συμπεριφορά και διαμορφώνουν ένα κακό μελλοντικό κλινικό αποτέλεσμα επειδή προάγουν την άρνηση της νόσου. Οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να κάνουν αυτά τα λάθη. Αλλά δεν είμαι βέβαιος ότι η αλλαγή του ονόματος μιας γνωστής ασθένειας θα κάνει τη διαφορά», δήλωσε ο Rafael Figueredo Grijalba, MD, πρόεδρος του FLASO και διευθυντής του προγράμματος Διατροφής στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Καθολικού Πανεπιστημίου Nuestra Señora de la Asunción στην Παραγουάη.
Φώτα της δημοσιότητας στην Παχυσαρκία (Adiposity)
Ένας εναλλακτικός όρος για την παχυσαρκία που προτάθηκε το 2016 από τη σημερινή Αμερικανική Ένωση Κλινικής Ενδοκρινολογίας και από το Αμερικανικό Κολλέγιο Ενδοκρινολογίας είναι η «χρόνια νόσος που βασίζεται στην παχυσαρκία (ABCD)» Αυτός ο χαρακτηρισμός “είναι στο σωστό δρόμο”, δήλωσε η Violeta Jiménez, MD, εσωτερική ιατρός και ενδοκρινολόγος ειδικός στο Clinical Hospital του Εθνικού Πανεπιστημίου της Asunción και στο Comprehensive Diabetes Care Network του Ινστιτούτου Κοινωνικής Ασφάλισης της Παραγουάης. Η λέξη παχύσαρκος εκλαμβάνεται ως προσβολή και ο αντίκτυπος της παχυσαρκίας στην υγεία σχετίζεται με την ποσότητα, την κατανομή και τη λειτουργία του λιπώδους ιστού, είπε ο Jiménez. Ο ΔΜΣ, η πιο χρησιμοποιούμενη παράμετρος στην πράξη για τον προσδιορισμό του υπερβολικού βάρους και της παχυσαρκίας, «δεν προβλέπει την υπερβολική παχυσαρκία ούτε καθορίζει μια ασθένεια εδώ και τώρα, όπως η περίμετρος της μέσης δεν επιβεβαιώνει την πάθηση».
Θα προσελκύσει το κοινό η χρόνια νόσος που βασίζεται στην παχυσαρκία ABCD; Σε ποια ασθένεια αναφέρονται αυτά τα αρχικά, ρώτησε ο Jiménez. “Αυτό που μου αρέσει σχετικά με τον όρο χρόνια νόσος που βασίζεται στην παχυσαρκία ABCD είναι ότι δεν βασίζεται αποκλειστικά στο βάρος. Αναδεικνύει το ζήτημα ότι ένα άτομο που μπορεί να μην έχει παχυσαρκία βάσει ΔΜΣ έχει παχυσαρκία και επομένως έχει μια ασθένεια μέσα του”. “Οποιαδήποτε ονομασία παχυσαρκίας είναι χρήσιμη εφόσον λαμβάνεται υπόψη ο αντίκτυπος των συννοσηροτήτων, καθώς και το γεγονός ότι δεν αποτελεί αισθητικό πρόβλημα και η θεραπεία θα κλιμακωθεί με στόχο όχι μόνο την απώλεια βάρους αλλά και τις συννοσηρότητες”, δήλωσε ο Paul Camperos Sánchez, MD, ειδικός εσωτερικής ιατρικής και ενδοκρινολογίας και επικεφαλής έρευνας στο La Trinidad Teaching Medical Center στο Καράκας της Βενεζουέλας και πρώην πρόεδρος της Ένωσης για τη Μελέτη της Παχυσαρκίας στη Βενεζουέλα.
Ο Camperos Sánchez πρόσθεσε ότι η ταξινόμηση του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας σε βαθμούς βάσει του ΔΜΣ, που αναγνωρίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, “είναι η πιο γνωστή και για μένα παραμένει η πιο άνετη. Θα αποδεχτώ οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση, αλλά στην κλινική πρακτική, συνεχίζω να το κάνω με αυτόν τον τρόπο». Βασικά, η γνώση μπορεί να μειώσει το κοινωνικό στίγμα και ακόμη και την προκατάληψη από την ίδια την ιατρική κοινότητα. “Πρέπει να είμαστε σεβαστοί και συμπονετικοί και να κατανοούμε καλά τι θεραπεύουμε και τον καλύτερο τρόπο να προσεγγίζουμε κάθε ασθενή με ρεαλιστικές προσδοκίες. Αξιολογήστε εάν, εκτός από τη φαρμακευτική αγωγή ή τις εντατικές αλλαγές στον τρόπο ζωής, απαιτούνται παρεμβάσεις συμπεριφοράς ή φυσιοθεραπεία. Εάν δεν το κάνετε διαχειριστείτε το καλά και το βρίσκετε προκλητικό, ίσως γι’ αυτό βλέπουμε τόσο πολύ στιγματισμό ή ταπείνωση του ασθενούς και αυτό δεν έχει καμία σχέση με το όνομα της νόσου», είπε ο Camperos Sánchez.
Τρόπος προσέγγισης κάθε ασθενή με ρεαλιστικές προσδοκίες
Αξιολογήστε εάν, εκτός από τη φαρμακευτική αγωγή ή τις εντατικές αλλαγές στον τρόπο ζωής, απαιτούνται παρεμβάσεις συμπεριφοράς ή φυσιοθεραπεία. Αν δεν το διαχειρίζεσαι καλά και το βρίσκεις πρόκληση, ίσως γι’ αυτό βλέπουμε τόσο πολύ στιγματισμό ή εξευτελισμό του ασθενούς. Και αυτό δεν έχει καμία σχέση με το όνομα της νόσου», δήλωσε ο Camperos Sánchez. «Βιολογικές αδικίες» Ο Julio Montero, MD, διατροφολόγος, πρόεδρος της Αργεντινής Εταιρείας Παχυσαρκίας και Διατροφικών Διαταραχών, και πρώην πρόεδρος του FLASO, είπε ότι το θέμα των ονοματολογιών “παρέχει πολλούς λόγους για συζήτηση”, αλλά προτιμά τον όρο “κλινική παχυσαρκία” επειδή έχει ιατρική σημασία, είναι κατάλληλος για στατιστικούς σκοπούς, αποδίδει καλύτερα την έννοια της παχυσαρκίας ως ασθένειας και διακρίνει ασθενείς που έχουν υψηλό βάρος ή σφαιρική μορφή, αλλά μπορεί να είναι απαλλαγμένοι από καταστάσεις που εξαρτώνται από το βάρος.
«Η κλινική παχυσαρκία υποδηλώνει ότι είναι ένα άτομο με υψηλό βάρος που έχει προβλήματα υγείας και προβλήματα προσδόκιμου ζωής που σχετίζονται με υπερβολική σωματικότητα (βάρος-λίπος). Η προσθήκη του επιθέτου «κλινική» υποδηλώνει ότι ο ασθενής έχει αξιολογηθεί από φαινότυπο, κατανομή λίπους, υπέρταση, γλυκόζη αίματος, τριγλυκερίδια, άπνοια, καρδιακή διαστολή και μηχανικά προβλήματα και με βάση αυτή την ανάλυση, η διάγνωση έχει γίνει», δήλωσε ο Montero. Άλλες θετικές πτυχές του χαρακτηρισμού περιλαμβάνουν τη μη υπόθεση ότι οι συννοσηρότητες είναι άμεση συνέπεια της συσσώρευσης λιπώδους ιστού επειδή “η άλιπη μάζα συχνά αυξάνεται σε ασθενείς με παχυσαρκία και η διατροφή και η καθιστική ζωή επηρεάζουν επίσης” ούτε ο όρος αποκλείει άτομα με κεντρική παχυσαρκία. Από την άλλη πλευρά, δεν προτείνει ένα συγκεκριμένο βάρος ή λίπος που καθορίζει την ασθένεια, όπως ακριβώς κάνει ο ΔΜΣ (που ορίζει την παχυσαρκία αλλά όχι τις κλινικές συνέπειές της).
Όσον αφορά τον προτεινόμενο όρο χρόνια νόσος που βασίζεται στην παχυσαρκία ABCD, ο Montero επεσήμανε ότι εστιάζει τη διάγνωση στην ιδέα ότι το λιπώδες λίπος και η λειτουργία των λιποκυττάρων είναι πρωταγωνιστές της εν λόγω νόσου, παρόλο που υπάρχουν χρόνιες μεταβολικές ασθένειες όπως η ουρική αρθρίτιδα, η πορφυρία και ο διαβήτης τύπου 1 που δεν εξαρτώνται από το λίπος. «Η χρόνια νόσος που βασίζεται στην παχυσαρκία ABCD ενέχει επίσης κάποιο βαθμό βιολογικής αδικίας, καθώς η μηρογλουτιαία παχυσαρκία (εκτός από αισθητικά προβλήματα και αποκλείοντας πιθανές μηχανικές επιδράσεις) είναι φυσιολογική και υγιής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, της γαλουχίας, της ανάπτυξης ή καταστάσεων κινδύνου έλλειψης τροφής, μεταξύ άλλων, έκφραση που είναι δύσκολο να ερμηνευτεί για τον ανεκπαίδευτο επαγγελματία και ακόμη περισσότερο για την επικοινωνία με τον πληθυσμό», κατέληξε ο Montero.