"Η εξεύρεση τρόπου επίλυσης ενός προβλήματος, όπως η πρώιμη παιδική παχυσαρκία, αφορά επίσης την αύξηση της ισότητας. Η υπέρβαση των απομονωμένων προσεγγίσεων στη συστημική σκέψη δίνει στους ανθρώπους έναν τρόπο λειτουργίας που χρησιμοποιεί μια παρόμοια γλώσσα για να μιλήσει για το πώς τα συστήματα ευνοούν ή φέρνουν σε μειονεκτική θέση ορισμένες ομάδες στην υγεία".
Παιδική Παχυσαρκία: Μια νέα μελέτη από ερευνητές της Σχολής Επιστήμης και Πολιτικής Διατροφής Friedman του Πανεπιστημίου Tufts και άλλους δείχνει πώς η συγκέντρωση συνασπισμών ατόμων από την κυβέρνηση, τη δημόσια υγεία, την υγειονομική περίθαλψη, τη δημόσια εκπαίδευση και άλλους τομείς για την αντιμετώπιση ενός ζητήματος δημόσιας υγείας μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερες πολιτικές, συστήματα και περιβάλλοντα αλλαγής. Η έρευνά τους, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό BMC Public Health, επικεντρώνεται στην επιδημία της πρώιμης παιδικής παχυσαρκίας που πλήττει παιδιά ηλικίας 2-5 ετών. Δείχνει όχι μόνον ότι η στροφή από την εργασία σε απομονωμένους τομείς στη συνεργασία μεταξύ των τομέων λειτουργεί, αλλά και πώς λειτουργεί. “Το να φέρνουμε σε επαφή ανθρώπους από διάφορους τομείς τους βοηθά να αναπτύξουν μια κοινή κατανόηση του προβλήματος και να επινοήσουν λύσεις για το σύνολο της κοινότητας και το σύνολο των συστημάτων”, λέει η Χριστίνα Οικονόμου, προσωρινή κοσμήτορας της Σχολής Friedman και πρώτη συγγραφέας της μελέτης. “Αυτή η “συστημική σκέψη” αυξάνει τη γνώση και τη συνεργασία. Ίσως το πιο σημαντικό, διαχέει αυτή τη γνώση στα κοινωνικά και επαγγελματικά δίκτυα των μελών του συνασπισμού”.
Το αποτέλεσμα, όπως αποδεικνύει η νέα αυτή έρευνα, είναι η αυξημένη γνώση μεταξύ περισσότερων ανθρώπων σε πολλούς τομείς που οδηγεί σε καλύτερες πολιτικές, συστήματα και περιβάλλοντα για τη δημιουργία αλλαγών. Σχεδόν το 14% των μικρών παιδιών είναι παχύσαρκα. Σχεδόν το 14% των παιδιών ηλικίας 2-5 ετών έχουν παχυσαρκία, γεγονός που καθιστά πιο πιθανό να εμφανίσουν παχυσαρκία κατά την εφηβεία και την ενηλικίωση και αυξάνει τον κίνδυνο για διαβήτη, υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα, ακόμη και για ορισμένες μορφές καρκίνου στη μετέπειτα ζωή τους. Τα ποσοστά παχυσαρκίας στην πρώιμη παιδική ηλικία είναι σημαντικά υψηλότερα μεταξύ των ισπανόφωνων και των αφροαμερικανών παιδιών σε σύγκριση με τα λευκά παιδιά. Αυτά τα στατιστικά στοιχεία και οι ανισότητες στην υγεία που αναδεικνύουν δεν έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια, λέει η Larissa Calancie, βοηθός καθηγήτρια έρευνας στη Σχολή Friedman και μία από τους συν-συγγραφείς της μελέτης. “Ανέκδοτα, και σε μικρής κλίμακας μελέτες, γνωρίζουμε ότι η ενθάρρυνση των γονέων να επαινούν τις υγιείς συμπεριφορές των παιδιών, η εκπαίδευση των γονέων για τη συνέχιση του θηλασμού ή τη μείωση του χρόνου που αφιερώνουν τα παιδιά στην οθόνη και η εμπλοκή των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης να συζητούν για το υγιές βάρος με τους φροντιστές των μικρών ασθενών τους μπορεί να είναι αποτελεσματική”, λέει η ίδια.
Εμπόδια σε όλες τις κοινότητες
Δυστυχώς, οι γονείς, οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης και οι επαγγελματίες της πρώιμης παιδικής φροντίδας συχνά αντιμετωπίζουν εμπόδια στην υιοθέτηση στρατηγικών πρόληψης της παχυσαρκίας που βασίζονται σε αποδείξεις όπως αυτές, εκτός εάν υπάρξουν περιβαλλοντικές και πολιτικές αλλαγές στα ευρύτερα συστήματα και την κοινότητα, λέει η Calancie. Για παράδειγμα, το πρόγραμμα “Γυναίκες και βρέφη-παιδιά” παρέχει κουπόνια σε άτομα με παιδιά κάτω των 5 ετών που έχουν χαμηλό εισόδημα για να αγοράζουν πιο θρεπτικά τρόφιμα. Αλλά οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν για το πρόγραμμα και πώς να υποβάλουν αίτηση. Η ενθάρρυνση των φροντιστών να επαινούν υγιεινές διατροφικές επιλογές είναι μια επιλογή μόνο για όσους έχουν πρόσβαση σε αυτές τις πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές. Ο θηλασμός για τις εργαζόμενες μητέρες μπορεί να αποτελέσει πρόκληση, εκτός εάν υπάρχουν διευκολύνσεις στον χώρο εργασίας για να αντλούν οι μητέρες μητρικό γάλα.
Το “πώς” είναι το μεγάλο ερώτημα
Ενώ οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι οι διατομεακές συνεργασίες μπορούν να δημιουργήσουν αλλαγές σε μικρά περιβάλλοντα και στο παρελθόν “δεν είχαμε αδιάσειστα στοιχεία που να αποδεικνύουν πώς αυτές οι διατομεακές συνεργασίες επηρεάζουν την αλλαγή και πώς να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη γνώση για να επιφέρουμε διαρκή βελτίωση” λέει η Calancie. Για να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα “πώς”, η ομάδα του Tufts σχεδίασε το πρόγραμμα “Shape Up Under 5” στο Somerville της Μασαχουσέτης. Το πρόγραμμα εξέτασε τα αποτελέσματα της συγκέντρωσης μιας επιτροπής 16 ατόμων που εργάζονται στον χώρο της πρώιμης παιδικής ηλικίας από διάφορους τομείς (εκπαίδευση και φροντίδα στην πρώιμη παιδική ηλικία, υγειονομική περίθαλψη, πάρκα και αναψυχή, τοπική δημόσια υγεία και δημόσια σχολεία). Η επιτροπή συναντήθηκε 16 φορές -κάθε τέσσερις έως έξι εβδομάδες- σε συνεδρίες που διευκόλυνε η ομάδα του Tufts χρησιμοποιώντας μεθόδους δημιουργίας ομαδικών μοντέλων. Με τη βοήθεια της ομάδας Tufts, η ομάδα απέκτησε μια κοινή ολοκληρωμένη άποψη για το τι επηρεάζει την παιδική παχυσαρκία, ποιοι τροποποιήσιμοι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν το ποσοστό παιδικής παχυσαρκίας, ποιοι πόροι είναι διαθέσιμοι και πώς να παρέμβει αποτελεσματικά κάποιος που ασχολείται σε ατομικό ή κοινοτικό επίπεδο με μικρά παιδιά. Οι παράγοντες που μπορούν να μειώσουν την πρώιμη παιδική παχυσαρκία περιλαμβάνουν το θηλασμό, την αποφυγή ή τη μείωση της κατανάλωσης ζαχαρούχων ποτών και την προώθηση μιας διατροφής με φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως και άπαχη πρωτεΐνη, καθώς και τη μείωση του χρόνου παρακολούθησης και την αύξηση της σωματικής δραστηριότητας. Η ομάδα έμαθε για αυτές τις επιρροές, μοντελοποίησε πιθανές παρεμβάσεις και τελικά καθόρισε προτεραιότητες ως προς το είδος του προγράμματος που πρέπει να αναπτυχθεί με βάση αυτή τη διαδικασία.
“Έγιναν σκεπτόμενοι σε συστήματα, αντί να σκέφτονται στα δικά τους σιλό”, λέει ο Economos. Μέσω αυτής της διαδικασίας, ο συνασπισμός αποφάσισε να οργανώσει μια επικοινωνιακή εκστρατεία σε επίπεδο κοινότητας σε τέσσερις γλώσσες, η οποία θα ήταν πολιτισμικά κατάλληλη και απλοποιημένη για ένα ευρύ κοινό. Τα υλικά διαδόθηκαν σε όλη την κοινότητα του Somerville όπου τα παιδιά και οι φροντιστές περνούν τον χρόνο τους. Χρησιμοποιώντας νέα εργαλεία που σχεδιάστηκαν για να μετρήσουν αν και πώς η διαδικασία του συνασπισμού ήταν αποτελεσματική, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι κατά τη διάρκεια των δύο ετών του προγράμματος, η γνώση και η δέσμευση αυξήθηκαν τόσο μεταξύ των μελών του συνασπισμού όσο και μεταξύ σχεδόν 200 μελών των κοινωνικών τους δικτύων. Οι συμμετέχοντες ανέφεραν, επίσης, σημαντικές αλλαγές σε πολιτικές, συστήματα και περιβάλλοντα που υποστηρίζουν την πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας. Μεταξύ των αλλαγών που δήλωσαν ότι είδαν όσοι συμμετείχαν στη μελέτη ήταν η αυξημένη δέσμευση σε διάφορες πτυχές του δομημένου περιβάλλοντος, όπως οι διευκολύνσεις στον χώρο εργασίας για τον θηλασμό, η αυξημένη χρήση των δημόσιων πάρκων και των πισινών στο Somerville, η διαθεσιμότητα υλικού για την προαγωγή της υγείας στους χώρους εργασίας, καθώς και η κατάρτιση και η υποστήριξη για δραστηριότητες προαγωγής της υγείας σε διάφορους χώρους.
“Συχνά τα προγράμματα δημιουργούνται με βραχυπρόθεσμο τρόπο, για χρήση σε έναν μόνο τομέα, και θέτουν σε μειονεκτική θέση άτομα που βρίσκονται ήδη σε μειονεκτική θέση λόγω του δομικού ρατσισμού, της φτώχειας και άλλων δυνάμεων”, σημειώνει ο πρύτανης Οικονόμου. “Η εξεύρεση τρόπου επίλυσης ενός προβλήματος, όπως η πρώιμη παιδική παχυσαρκία, αφορά επίσης την αύξηση της ισότητας. Η υπέρβαση των απομονωμένων προσεγγίσεων στη συστημική σκέψη δίνει στους ανθρώπους έναν τρόπο λειτουργίας που χρησιμοποιεί μια παρόμοια γλώσσα για να μιλήσει για το πώς τα συστήματα ευνοούν ή φέρνουν σε μειονεκτική θέση ορισμένες ομάδες στην υγεία”.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο κανάλι μας στο YouTube
