Οπιοειδή: Η διάσωση ζωών μετά από υπερβολική δόση οπιοειδών δεν είναι μόνο δουλειά των εργαζομένων στα τμήματα επειγόντων περιστατικών, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές για τον τρόπο αντιμετώπισης των δηλητηριάσεων που σταματούν την καρδιά. Τα οπιοειδή είναι μία μόνον από τις ουσίες που εξετάζονται στις επικαιροποιημένες κατευθυντήριες γραμμές της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας. Όμως, η απειλή που συνιστούν οι υπερβολικές δόσεις από τέτοιου είδους φάρμακα, ιδίως από φαιντανύλη, είναι τεράστια, δήλωσε ο Δρ Έρικ Λαβονάς, καθηγητής επείγουσας ιατρικής στο Denver Health και στο Κέντρο Δηλητηριάσεων και Φαρμάκων του Rocky Mountain. “Τα οπιοειδή σκοτώνουν περισσότερους Αμερικανούς από όλα τα άλλα δηλητήρια μαζί κατά πολύ”, δήλωσε ο Lavonas, ο οποίος ηγήθηκε της ομάδας εμπειρογνωμόνων που συνέταξε τις επικαιροποιημένες κατευθυντήριες γραμμές, οι οποίες δημοσιεύονται στο περιοδικό Circulation.
“Σκοτώνουν περισσότερους Αμερικανούς από ό,τι τα μηχανοκίνητα οχήματα, και το ποσοστό θανάτων συνεχίζει να ανεβαίνει. Γίνεται τρελό”. Οι κατευθυντήριες γραμμές αφορούν ουσίες που προκαλούν καρδιακή ανακοπή, όταν η καρδιά σταματά ξαφνικά να χτυπά. Αν και η επικαιροποίηση επιβεβαιώνει μεγάλο μέρος της προηγούμενης επιστήμης για το θέμα, είναι η πρώτη ολοκληρωμένη αναθεώρηση από το 2010, δήλωσε ο Lavonas. Περιλαμβάνει συστάσεις για τη θεραπεία 12 κοινών τύπων δηλητηρίασης, συμπεριλαμβανομένης της υπερδοσολογίας φαρμάκων, της έκθεσης σε χημικές ουσίες και των αλληλεπιδράσεων φαρμάκων. Προσφέρει, επίσης, καθοδήγηση σχετικά με το πότε πρέπει να χρησιμοποιείται η πιο πρόσφατη τεχνολογία διατήρησης της ζωής για να βοηθηθούν οι ασθενείς “των οποίων η καρδιά έχει επηρεαστεί τόσο πολύ από ένα δηλητήριο που διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να διατηρήσουν τη ζωή”, είπε. Αυτή η τεχνολογία, που ονομάζεται ECMO, είναι η πιο σημαντική νέα πρόοδος στη θεραπεία των δηλητηριάσεων, δήλωσε ο Lavonas. Η τεχνολογία ECMO, που σημαίνει εξωσωματική οξυγόνωση με μεμβράνη, αντλεί αίμα όταν η καρδιά δεν είναι σε θέση να το κάνει, κερδίζοντας χρόνο για να φύγει το δηλητήριο από το σώμα. Αν και διατίθεται κυρίως σε μεγάλα ιατρικά κέντρα, είπε, σώζει ζωές. Νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι, ο Lavonas βοήθησε στη φροντίδα μιας νεαρής γυναίκας που είχε πάρει υπερβολική δόση αντικαταθλιπτικού. “Παρά κάθε αντίδοτο που είχαμε στο οπλοστάσιό μας, ήταν σε κατάσταση σοκ και πέθαινε. Καταφέραμε να κινητοποιήσουμε μια ομάδα ECMO, η οποία στήριξε την αρτηριακή της πίεση για αρκετές ημέρες, ενώ το συκώτι της μεταβόλιζε την τοξίνη. Τώρα έχει επιστρέψει στο σπίτι της από το νοσοκομείο, έχοντας αναρρώσει πλήρως”. Αλλά ένας γιατρός μπορεί να αντιμετωπίσει μια απειλητική για τη ζωή υπερδοσολογία του συγκεκριμένου φαρμάκου μία φορά κάθε λίγα χρόνια, δήλωσε ο Lavonas. Αντίθετα, ο ίδιος αντιμετωπίζει κάποιον για υπερβολική δόση οπιοειδών σχεδόν κάθε βάρδια στα επείγοντα περιστατικά. “Σε πολλές βάρδιες, είναι πολλαπλές”, είπε.
Οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες αντικατοπτρίζουν το γεγονός ότι οι υπερβολικές δόσεις οπιοειδών γίνονται αρκετά συχνές ώστε να ανατρέπουν τον παραδοσιακό τρόπο σκέψης σχετικά με τους ασθενείς με καρδιακή ανακοπή, δήλωσε η συν-συγγραφέας Dr. Maryann Amirshahi, καθηγήτρια επείγουσας ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Georgetown στην Ουάσινγκτον. “Πολλοί από αυτούς τους ασθενείς έχουν υγιείς καρδιές”, δήλωσε η Amirshahi, η οποία είναι επίσης γιατρός επειγόντων περιστατικών στο MedStar Washington Hospital Center και ιατρική τοξικολόγος για το National Capital Poison Center. “Μια φραγμένη αρτηρία δεν είναι η κύρια παθολογία τους. Σταμάτησαν να αναπνέουν εξαιτίας ενός οπιοειδούς και αυτό προκάλεσε τη διακοπή της καρδιάς τους”. Οι κατευθυντήριες γραμμές σημειώνουν ότι κατά τη 12μηνη περίοδο που έληξε τον Απρίλιο του 2021, περισσότεροι από 75.000 άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες πέθαναν από υπερβολική δόση οπιοειδών, γεγονός που το καθιστά την κύρια αιτία καρδιακής ανακοπής λόγω δηλητηρίασης στη Βόρεια Αμερική. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο στο JAMA Network Open, από το 2021, η τυχαία υπερβολική δόση οπιοειδών προκάλεσε έναν από κάθε 22 θανάτους στις ΗΠΑ. Οι υπερβολικές δόσεις οπιοειδών ήταν υπεύθυνες για έναν στους 10 θανάτους ατόμων ηλικίας 15 έως 19 ετών και για περισσότερους από έναν στους 5 πέντε θανάτους ατόμων ηλικίας 20 έως 39 ετών. Τα πρότυπα κατάχρησης ναρκωτικών ποικίλλουν ανά πόλη, δήλωσε η Amirshahi, το ιατρικό σύστημα της οποίας καλύπτει τη Βαλτιμόρη και την Ουάσινγκτον. Στο νοσοκομείο της στην Ουάσινγκτον, έχει δει τις υπερβολικές δόσεις οπιοειδών να αυξάνονται σε σχέση με άλλα ναρκωτικά τα τελευταία πέντε χρόνια σε σημείο που να βλέπει μια υπερβολική δόση σε κάθε βάρδια που εργάζεται. Στο Ντένβερ, το πρωταρχικό πρόβλημα είναι η φαιντανύλη, δήλωσε ο Lavonas. Οι άνθρωποι με εθισμό την αναζητούν αντί για ηρωίνη και η φαιντανύλη εμφανίζεται σε πλαστά χάπια που πωλούνται ως οξυκωδόνη ή έκσταση. Τα θύματα μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε, είπε. “Μπορείτε να πάτε στην τουαλέτα σε ένα πολυκατάστημα και ίσως το άτομο στην καμπίνα δίπλα σας να είναι λιπόθυμο. Συνάντησα κάποιον όταν πήγαινα με το αυτοκίνητο στην τράπεζα και είχε λιποθυμήσει μέσα σε ένα αυτοκίνητο. Αυτές οι καταστάσεις είναι τόσο συνηθισμένες που κάθε άτομο που κινείται στην κοινωνία μας μπορεί να συναντήσει κάποιον με υπερβολική δόση οπιοειδών και να έχει την ευκαιρία να σώσει μια ζωή”. Γι’ αυτό και όλοι πρέπει να είναι προετοιμασμένοι, δήλωσε ο Lavonas. “Κάθε έφηβος και ενήλικας πρέπει να γνωρίζει πώς να κάνει ΚΑΡΠΑ, να χρησιμοποιεί απινιδωτή και να χορηγεί ναλοξόνη”, δήλωσε ο Lavonas.
Αν βρείτε κάποιον λιπόθυμο και δεν ανταποκρίνεται:
- Καλέστε το 911.
- Εάν το άτομο δεν ανταποκρίνεται και δεν αναπνέει κανονικά, ξεκινήστε ΚΑΡΠΑ.
- Ζητήστε από κάποιον να φέρει έναν αυτόματο εξωτερικό απινιδωτή ή AED, αν υπάρχει διαθέσιμος.
- Εάν έχετε λόγους να πιστεύετε ότι μπορεί να εμπλέκονται οπιοειδή, προμηθευτείτε και χορηγήστε ναλοξόνη.
- Συνεχίστε την ΚΑΡΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης του AED, μέχρι να φτάσει βοήθεια.
Ο κύριος λόγος που κάποιος παθαίνει καρδιακή ανακοπή από υπερβολική δόση οπιοειδών είναι ότι σταμάτησε να αναπνέει, δήλωσε η Amirshahi. Η ναλοξόνη είναι πλέον ένα μη συνταγογραφούμενο φάρμακο που αντιστρέφει προσωρινά τις επιδράσεις των οπιοειδών. Μπορεί να αποκαταστήσει την αναπνοή και μπορεί να κάνει το θύμα πιο ξύπνιο και σε εγρήγορση. Η ναλοξόνη πωλείται χωρίς συνταγή (over-the-counter) ως αυτόματη ένεση ή ως ρινικό σπρέι και είναι εύκολο στη χορήγηση, δήλωσε ο Lavonas. “Οι δημόσιοι βιβλιοθηκάριοι του Ντένβερ σώζουν ζωές με τη ναλοξόνη σε τακτική βάση. Και τα δύο έφηβα παιδιά μου κουβαλούν ναλοξόνη στις σχολικές τους τσάντες, για παν ενδεχόμενο”. Η Amirshahi δήλωσε ότι αν και μπορεί να μην είναι πρακτικό για όλους να έχουν μαζί τους τη ναλοξόνη, θέλει να είναι ευρέως προσβάσιμη. “Νομίζω ότι θα πρέπει πραγματικά να πιέσουμε να την έχουμε περισσότερο σε δημόσιους χώρους, επειδή ποτέ δεν ξέρεις πού θα τη χρειαστείς”. Τόνισε τη σημασία της έναρξης καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης πριν από την αναζήτηση ναλοξόνης, εάν ο ασθενής πιστεύεται ότι βρίσκεται σε καρδιακή ανακοπή. “Μόλις σταματήσει η καρδιά, η ναλοξόνη δεν βοηθάει”. Οι κατευθυντήριες γραμμές σημειώνουν τη σημασία της ταχείας δράσης και της εκπαίδευσης των φίλων, των οικογενειών και των στενών επαφών των ατόμων που κινδυνεύουν από υπερβολική δόση οπιοειδών. Σε αυτούς περιλαμβάνονται και τα άτομα που λαμβάνουν νόμιμα οπιοειδή για τον έλεγχο του πόνου. Αλλά, δήλωσε η Amirshahi, είναι σημαντικό οι άνθρωποι να είναι πρόθυμοι να καλέσουν το 911 ακόμη και αν πρόκειται για παράνομα ναρκωτικά.
Ο Lavonas προσωπικά θα ήθελε να δει τη θεραπεία με ναλοξόνη να ενσωματώνεται σε όλες τις εκπαιδεύσεις ΚΑΡΠΑ. Εν τω μεταξύ, είπε, η εκπαίδευση στη ναλοξόνη προσφέρεται από κοινοτικές ομάδες σε ολόκληρη τη χώρα. Πληροφορίες μπορούν να βρεθούν στο διαδίκτυο μέσω των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, των κρατικών υπηρεσιών υγείας και αλλού. Ως τοξικολόγος, η Amirshahi δήλωσε ότι οι γιατροί θα πρέπει να είναι πρόθυμοι να ζητήσουν επίσης καθοδήγηση – είτε από ένα περιφερειακό κέντρο είτε από έναν συνάδελφο εμπειρογνώμονα. “Παρακαλώ καλέστε μας”, είπε. “Έχουμε τεράστια εμπειρία σε αυτό το θέμα. Δεν χρειάζεται να διαχειρίζεστε τους ασθενείς με αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές στο κενό”. Ο Lavonas δήλωσε ότι στο τμήμα επειγόντων περιστατικών του, οι περισσότεροι από τους ασθενείς με υπερβολική δόση που αντιμετωπίζει έχουν διασωθεί από κάποιον που ήταν εκπαιδευμένος στη ναλοξόνη και την είχε στη διάθεσή του. “Δυστυχώς, κάποιοι άνθρωποι που κάνουν χρήση οπιοειδών μόνοι τους ή κάνουν χρήση οπιοειδών όπου δεν υπάρχει κάποιος να βοηθήσει, δεν επιβιώνουν για να με δουν”. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται εκπαίδευση – επειγόντως, είπε. “Η δηλητηρίαση από οπιοειδή είναι τόσο συχνή που όλοι πρέπει να είναι προετοιμασμένοι”.