Κορωνοϊός Πανδημία: Η Έμμα Σέρμαν, ένα 13χρονο κορίτσι στο Άσκοτ του Ηνωμένου Βασιλείου, ξύπνησε με μια ιλιγγιώδη αύρα τυφλών σημείων και φώτων που αναβόσβηναν στο οπτικό της πεδίο. Ήταν Μάιος του 2020 και είχε επίσης ναυτία και πονοκεφάλους. Μέχρι τον Αύγουστο, η ζάλη της ήταν τόσο συντριπτική, που δεν μπορούσε να κρατήσει το κεφάλι της ψηλά, ξαπλωμένη στην αγκαλιά της μητέρας της για ώρες, πολύ κουρασμένη για να πάει στο σχολείο.
Η πρώην αγωνιστική γυμνάστρια, που ήλπιζε να δοκιμάσει για την ομάδα των μαζορετών, τώρα χρησιμοποιούσε αναπηρικό καροτσάκι και ήταν μια σκιά του πρώην εαυτού της.
Είχε διαγνωστεί με σύνδρομο ορθοστατικής ταχυκαρδίας που προκαλείται από την COVID, μια κατάσταση που προκαλείται συχνά από λοίμωξη που οδηγεί σε υψηλότερο καρδιακό ρυθμό, ακραία ναυτία, ζάλη και κόπωση. «Ασχολήθηκα τόσο πολύ με τον αθλητισμό πριν πάθω COVID και μετά, μετά βίας μπορούσα να περπατήσω», λέει η Emma.
Ακόμη και μικρές κινήσεις της έφταναν τον καρδιακό ρυθμό της στα ύψη.
Τα μακριά καστανά μαλλιά της έγιναν γκρίζα και έπεσαν σε μάζα.
Στο νοσοκομείο, έκανε εξετάσεις αίματος για πολλές παθήσεις.
«Έκαναν κάθε σάρωση που γνώριζε ο άνθρωπος και έκαναν μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου της», λέει η μητέρα της Emma, Marie Sherman. «Όλα ήταν ξεκάθαρα».
Ο παιδίατρος της Έμμα διαπίστωσε ότι η έφηβη είχε πολύ καιρό COVID αφού είχε ένα ήπιο κρούσμα του ιού τον Μάρτιο, περίπου 2 μήνες πριν ξεκινήσουν τα περίεργα συμπτώματά της. Αλλά πέρα από ένα θετικό τεστ αντισωμάτων, οι γιατροί βρήκαν λίγα στοιχεία για το τι προκαλούσε τα συμπτώματα της Έμμα.
Για την Emma και άλλους με μακροχρόνια COVID, δεν υπάρχουν φάρμακα που να στοχεύουν άμεσα την πάθηση. Αντίθετα, οι φροντιστές στοχεύουν τα συμπτώματα, τα οποία περιλαμβάνουν ναυτία, ζάλη, κόπωση, πονοκεφάλους και καρδιακή ανεπάρκεια, λέει η Laura Malone, MD, συνδιευθύντρια της Παιδιατρικής Κλινικής Αποκατάστασης Post-COVID-19 Johns Hopkins Kennedy Krieger στη Βαλτιμόρη.
«Αυτή τη στιγμή, είναι μια προσέγγιση που βασίζεται στην αποκατάσταση που επικεντρώνεται στη βελτίωση των συμπτωμάτων και της λειτουργικότητας, έτσι ώστε τα παιδιά να μπορούν να επιστρέψουν στις συνήθεις δραστηριότητές τους όσο το δυνατόν περισσότερο», λέει. Η κατάθλιψη και το άγχος είναι κοινά, αν και οι γιατροί αγωνίζονται να καταλάβουν εάν η COVID αλλάζει τον εγκέφαλο ή εάν τα συμπτώματα ψυχικής υγείας προκύπτουν από όλες τις διαταραχές της ζωής.
Υπάρχει μικρή έρευνα για να δείξει πώς μπορεί τα παιδιά να έχουν κατάθλιψη λόγω μακράς διάρκειας COVID.
Η Malone λέει ότι περίπου οι μισοί από τους ασθενείς της στη μακρά κλινική COVID του Ινστιτούτου Kennedy Krieger αντιμετωπίζουν επίσης προβλήματα ψυχικής υγείας.
Σε ασθενείς με πονοκεφάλους, ζάλη και ναυτία χορηγούνται φάρμακα για τον πόνο και τη ναυτία και συστάσεις για υγιεινή διατροφή με προσθήκη φρούτων και λαχανικών, μονοακόρεστα λιπαρά, χαμηλότερο νάτριο, μη επεξεργασμένα τρόφιμα και δημητριακά ολικής αλέσεως.
Τα παιδιά με ακανόνιστους ή ταχείς καρδιακούς παλμούς παραπέμπονται σε καρδιολόγους και δυνητικά συνταγογραφούνται β-αναστολείς για τη θεραπεία των καρδιακών αρρυθμιών, ενώ τα παιδιά με αναπνευστικά προβλήματα μπορεί να παραπέμπονται σε πνευμονολόγους και εκείνα με κατάθλιψη σε ψυχίατρο.
Ωστόσο, πολλοί ασθενείς όπως η Έμμα πηγαίνουν στους γιατρούς τους με συμπτώματα φάντασμα που δεν εμφανίζονται σε σαρώσεις ή εξετάσεις αίματος.
«Δεν βλέπουμε καμία ένδειξη δομικής βλάβης στον εγκέφαλο, για παράδειγμα», λέει ο Malone.
«Όταν κάνουμε μαγνητική τομογραφία, συχνά βγαίνει φυσιολογική».
Είναι πιθανό ο ιός να παραμένει σε μερικούς ασθενείς, λέει ο Rajeev Fernando, MD, ειδικός στις λοιμώξεις και συνεργάτης στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ στο Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης.
Το ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών συχνά αποκρούει προβλήματα που μπορούν να παρατηρηθούν. Αλλά στο εσωτερικό, νεκρά θραύσματα του ιού επιμένουν, επιπλέουν σε κρυφά μέρη του σώματος και ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα πολύ μετά την παρέλευση της απειλής.
Ο ιός μπορεί να βρίσκεται στο έντερο και στον εγκέφαλο, κάτι που μπορεί να εξηγήσει γιατί συμπτώματα όπως η ομίχλη του εγκεφάλου και η ναυτία μπορεί να παραμείνουν στα παιδιά.
“Το ανοσοποιητικό σύστημα δεν αναγνωρίζει εάν θραύσματα του ιού είναι νεκρά ή ζωντανά. Συνεχίζει να πιστεύει ότι καταπολεμά την ενεργό COVID”, λέει ο Fernando. Υπάρχουν λίγα δεδομένα για το πόσο διαρκούν τα συμπτώματα, λέει ο Fernando, καθώς και πόσα παιδιά τα εμφανίζουν και γιατί μερικά είναι πιο ευάλωτα από άλλα.
Κάποιες έρευνες έχουν βρει ότι περίπου το 5% έως το 15% των παιδιών με COVID μπορεί να νοσήσουν από χρόνια COVID, αλλά τα στατιστικά διαφέρουν παγκοσμίως.
“Τα παιδιά με μακροχρόνια COVID έχουν σε μεγάλο βαθμό αγνοηθεί. Και ενώ το συζητάμε τώρα, έχουμε λίγη δουλειά να κάνουμε”, λέει ο Fernando.
Όσο για την Έμμα, ανάρρωσε τον Ιανουάριο του 2021, επιστρέφοντας στο σχολείο και στους φίλους της, αν και ο καρδιολόγος της τη συμβούλεψε να παραλείψει τα μαθήματα γυμναστικής.
«Για πρώτη φορά μετά από μήνες, ένιωσα ξανά σαν τον εαυτό μου», λέει. Αλλά ο κορωνοϊός βρήκε ξανά τον δρόμο για την Έμμα. Αν και εμβολιάστηκε πλήρως το φθινόπωρο του 2021, όταν η παραλλαγή Omicron σάρωσε τον κόσμο στα τέλη του ίδιου έτους, μολύνθηκε ξανά.
«Όταν κατέβηκε το κύμα της Όμικρον, η Έμμα ήταν σαν μια πάπια που καθόταν», λέει η μητέρα της.
Ήταν κλινήρης με υψηλό πυρετό και βήχα. Τα συμπτώματα που μοιάζουν με το κρυολόγημα τελικά εξαφανίστηκαν, αλλά τα προβλήματα στο έντερό της κόλλησαν.
Από τότε, η Έμμα είχε υπερβολική ναυτία, χάνοντας το μεγαλύτερο μέρος του βάρους που είχε πάρει πίσω.
Από την πλευρά της, η Μαρία βρήκε παρηγοριά σε μια ομάδα που ονομάζεται Long COVID Kids, μια μη κερδοσκοπική εταιρεία στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ομάδα αυξάνει την ευαισθητοποίηση σχετικά με την κατάσταση στα παιδιά για να αυξήσει τη χρηματοδότηση, να ενισχύσει την κατανόηση και να βελτιώσει τη θεραπεία και τα αποτελέσματα.
«Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να βλέπεις το παιδί σου να υποφέρει και να μην μπορείς να κάνεις τίποτα γι’ αυτό», λέει.
«Λέω στην Έμμα όλη την ώρα: Αν μπορούσα απλώς να συρθώ στο σώμα σου και να το πάρω, θα το έκανα σε ένα δευτερόλεπτο».
Η Emma ελπίζει σε μια νέα αρχή με τη μετακόμιση της οικογένειάς της τις επόμενες εβδομάδες στο Sotogrande στη νότια Ισπανία.
«Μου λείπουν τα πιο απλά πράγματα όπως να πάω για τρέξιμο, να πάω στην έκθεση με τους φίλους μου και να νιώθω καλά», λέει. «Έχω μια μακρά λίστα με πράγματα που θα κάνω μόλις γίνει όλο αυτό».