Covid-19: Τα ευρήματα από τη μεγαλύτερη μελέτη στο Ηνωμένο Βασίλειο με ασθενείς που νοσηλεύονται με λοίμωξη SARS-CoV-2 δείχνουν ότι η μακροχρόνια COVID οδηγεί σε συνεχιζόμενη φλεγμονή που μπορεί να ανιχνευθεί στο αίμα. Σε μια ανάλυση περισσότερων από 650 ατόμων που είχαν νοσηλευτεί με σοβαρή COVID-19, ασθενείς με παρατεταμένα συμπτώματα έδειξαν ενδείξεις ενεργοποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος. Το ακριβές μοτίβο αυτής της ενεργοποίησης διέφερε ανάλογα με το είδος των συμπτωμάτων που είχαν κυρίως – για παράδειγμα, κυρίως κόπωση ή γνωστική εξασθένηση.
Η έρευνα, με επικεφαλής το Imperial College του Λονδίνου, υποδηλώνει ότι τα υπάρχοντα φάρμακα που ρυθμίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα στη θεραπεία της μακροχρόνιας COVID και θα πρέπει να διερευνηθούν σε μελλοντικές κλινικές δοκιμές. Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Immunology, είναι η πιο πρόσφατη έρευνα από δύο συνεργαζόμενες κοινοπραξίες σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο, τις PHOSP-COVID και ISARIC-4C. Σε αυτές συμμετέχουν επιστήμονες και κλινικοί γιατροί από το Imperial μαζί με συνεργάτες από τα Πανεπιστήμια του Λέστερ, του Εδιμβούργου και του Λίβερπουλ, μεταξύ άλλων. Ο καθηγητής Peter Openshaw, από το Εθνικό Ινστιτούτο Καρδιάς & Πνεύμονα του Imperial και επικεφαλής ερευνητής του ISARIC-4C, είπε: «Με μία στις δέκα λοιμώξεις SARS-CoV-2 που οδηγούν σε μακρά COVID περίπου 65 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο υποφέρουν από συνεχή συμπτώματα. Χρειαζόμαστε επειγόντως περισσότερη έρευνα για να κατανοήσουμε αυτήν την κατάσταση. Προς το παρόν, είναι πολύ δύσκολο να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί». «Αυτή η μελέτη, η οποία περιλαμβάνει λεπτομερή κλινικά δεδομένα για τα συμπτώματα και μια σειρά φλεγμονωδών δεικτών πλάσματος αίματος, είναι ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός και παρέχει κρίσιμες πληροφορίες για το τι προκαλεί τη μακρά COVID».
Διαφυγή φλεγμονή
Στην τελευταία μελέτη, οι ερευνητές συμπεριέλαβαν συνολικά 426 άτομα που εμφάνιζαν συμπτώματα συμβατά με μακροχρόνια COVID-19 και είχαν εισαχθεί στο νοσοκομείο με λοίμωξη από COVID-19 τουλάχιστον έξι μήνες πριν από τη μελέτη. Συγκρίθηκαν με 233 άτομα που νοσηλεύτηκαν επίσης για COVID-19 αλλά είχαν αναρρώσει πλήρως. Οι ερευνητές πήραν δείγματα πλάσματος αίματος και μέτρησαν συνολικά 368 πρωτεΐνες που είναι γνωστό ότι εμπλέκονται στη φλεγμονή και στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Διαπίστωσαν ότι σε σχέση με ασθενείς που είχαν αναρρώσει πλήρως, εκείνοι με μακρά COVID εμφάνισαν ένα μοτίβο ενεργοποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος, υποδεικνύοντας φλεγμονή των μυελοειδών κυττάρων και ενεργοποίηση μιας οικογένειας πρωτεϊνών του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζεται σύστημα συμπληρώματος. Τα μυελοειδή κύτταρα σχηματίζονται στον μυελό των οστών και παράγουν διάφορους τύπους λευκών αιμοσφαιρίων που κυκλοφορούν στο αίμα και μεταναστεύουν σε όργανα και ιστούς, όπου ανταποκρίνονται σε βλάβες και λοιμώξεις.
Το σύστημα του συμπληρώματος αποτελείται από έναν καταρράκτη συνδεδεμένων πρωτεϊνών που ενεργοποιούνται ως απόκριση σε μόλυνση ή βλάβη ιστού. Συγκεκριμένα, η υπερενεργοποίηση του συστήματος συμπληρώματος είναι γνωστό ότι σχετίζεται με πολλές αυτοάνοσες και φλεγμονώδεις καταστάσεις. Η Δρ Felicity Liew, από το Εθνικό Ινστιτούτο Καρδιάς & Πνεύμονα του Imperial, δήλωσε: “Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι η ενεργοποίηση του συμπληρώματος και η μυελοειδής φλεγμονή θα μπορούσαν να είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό της μακροχρόνιας COVID μετά από νοσηλεία, ανεξάρτητα από τον τύπο συμπτώματος”. «Είναι ασυνήθιστο να βρεθούν ενδείξεις συνεχιζόμενης ενεργοποίησης του συμπληρώματος αρκετούς μήνες μετά την υποχώρηση της οξείας λοίμωξης, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα μακροχρόνια συμπτώματα του COVID είναι αποτέλεσμα ενεργού φλεγμονής». «Ωστόσο, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι αυτό ισχύει για όλους τους τύπους μακράς COVID-19, ειδικά εάν τα συμπτώματα εμφανιστούν μετά από μη νοσηλευόμενη λοίμωξη».
Υποτύποι μακράς COVID
Οι ερευνητές μπόρεσαν επίσης να λάβουν ολοκληρωμένες πληροφορίες σχετικά με το εύρος των συμπτωμάτων που βίωναν οι ασθενείς και ποια ήταν τα πιο συχνά. Διαπίστωσαν ότι ορισμένες ομάδες συμπτωμάτων φαίνεται να σχετίζονται με συγκεκριμένες πρωτεΐνες. Για παράδειγμα, άτομα με γαστρεντερικά συμπτώματα είχαν αυξημένα επίπεδα ενός δείκτη που ονομάζεται SCG3, ο οποίος στο παρελθόν είχε συνδεθεί με εξασθενημένη επικοινωνία μεταξύ του εντέρου και του εγκεφάλου. Συνολικά, υπήρχαν πέντε επικαλυπτόμενοι υποτύποι μακροχρόνιας COVID με διαφορετικές υπογραφές του ανοσοποιητικού, παρά ορισμένα κοινά σημεία, δηλαδή κόπωση, γνωστική εξασθένηση, άγχος και κατάθλιψη, καρδιοαναπνευστικό και γαστρεντερικό. Οι ερευνητές τονίζουν, ωστόσο, ότι αυτές οι ομάδες δεν αλληλοαποκλείονται και οι άνθρωποι μπορούν να πέσουν μεταξύ ομάδων ανάλογα με τα συμπτώματά τους. Ωστόσο, αυτοί οι μεγάλοι υποτύποι της COVID φαίνεται να αντιπροσωπεύουν σαφείς βιολογικούς μηχανισμούς ασθένειας και υπογραμμίζουν ότι διαφορετικά συμπτώματα μπορεί να έχουν διαφορετικές υποκείμενες αιτίες. Οι ερευνητές προτείνουν ότι αυτό θα μπορούσε να είναι χρήσιμο στον σχεδιασμό κλινικών δοκιμών, ειδικά για θεραπείες που στοχεύουν τις ανοσολογικές αποκρίσεις και τη φλεγμονή.
Μια τέτοια θεραπεία θα μπορούσε να περιλαμβάνει φάρμακα που ονομάζονται ανταγωνιστές IL-1, τα οποία χρησιμοποιούνται συνήθως για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, καθώς και μια άλλη κατηγορία φαρμάκων που ονομάζονται αναστολείς JAK, που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ορισμένων τύπων καρκίνου και σοβαρών μορφών ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Και οι δύο τύποι φαρμάκων λειτουργούν στοχεύοντας συστατικά του ανοσοποιητικού συστήματος που μπορεί να ενεργοποιηθούν σε μακρά COVID. Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι ένας περιορισμός της μελέτης τους ήταν ότι περιλάμβανε μόνο άτομα που είχαν σοβαρές λοιμώξεις από SARS-CoV-2 και τα οποία νοσηλεύτηκαν ως αποτέλεσμα. Ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό ανθρώπων που αναπτύσσουν μακρά COVID στον ευρύτερο πληθυσμό αναφέρουν μόνο ήπια αρχική μόλυνση από SARS-CoV-2 και δεν είναι σαφές εάν λειτουργούν οι ίδιοι ανοσοποιητικοί μηχανισμοί. Ο καθηγητής Openshaw καταλήγει: “Αυτή η εργασία παρέχει ισχυρές αποδείξεις ότι η μακροχρόνια COVID προκαλείται από μετα-ιική φλεγμονή, αλλά δείχνει επίπεδα πολυπλοκότητας”. «Ελπίζουμε ότι η δουλειά μας ανοίγει τον δρόμο για την ανάπτυξη ειδικών δοκιμών και θεραπειών για τους διάφορους τύπους μακράς COVID και πιστεύουμε ότι μια προσέγγιση θεραπείας «ένα μέγεθος για όλους» μπορεί να μην έχει αποτέλεσμα». “Η COVID-19 θα συνεχίσει να έχει εκτεταμένες επιπτώσεις πολύ μετά το πέρας της αρχικής μόλυνσης, επηρεάζοντας πολλές ζωές. Η κατανόηση του τι συμβαίνει στο σώμα και του τρόπου με τον οποίο ανταποκρίνεται το ανοσοποιητικό σύστημα είναι το κλειδί για να βοηθήσουμε όσους έχουν πληγεί.”