Από τις Αγελάδες στην Covid: Πίσω στον 18ο αιώνα, ήταν απορίας άξιο πώς κάποιος επιζούσε από μια επίσκεψη στον γιατρό. Πολλοί δεν την έκαναν. Τα φαρμακεία της Αγγλίας ήταν γεμάτα με πέη ταύρων, πνεύμονες βατράχων και αιγυπτιακή μούμια σε σκόνη, η οποία προφανώς χρησιμοποιήθηκε κατά της φυματίωσης.
Η σύφιλη, γνωστή ως «Μεγάλη Ευλογιά», αντιμετωπίστηκε με υδράργυρο.
Ο Σκωτσέζος γιατρός Τζον Μπράουν, ο συγγραφέας του «Elementa Medicinae», απλώς έδινε στους ασθενείς του ψητό μοσχάρι, όπιο και ποτό.
Πολλοί πίστευαν ότι ήταν λίγο πολύ μια ιδιοφυΐα.
Ο εμβολιασμός, επίσης, προέκυψε κατά τη διάρκεια αυτής της φρενήρους περιόδου δοκιμής και λάθους, η οποία, αν στραβοκοιτάζεις λίγο, μοιάζει πολύ με τις πρώτες μέρες της επιδημίας της Covid-19, όταν οι απελπισμένοι γιατροί ήταν πρόθυμοι να συνταγογραφήσουν σχεδόν οτιδήποτε για να σώσουν τους ασθενείς τους .
Τι κάνει τα εμβόλια διαφορετικά; Πρώτον, λειτουργούν πραγματικά. Η ιστορία των εμβολίων Covid-19, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, αφορά το πώς η ιατρική έχει εξελιχθεί από μια τρομακτική τέχνη σε μια αυστηρή επιστήμη.
Τον 18ο αιώνα, μια από τις σημαντικότερες ασθένειες που αντιμετώπιζαν οι γιατροί ήταν η ευλογιά. Μια περιοδική μάστιγα της ανθρωπότητας, προκαλούσε παραμορφωτικές φλύκταινες σε όλους εκείνους που ήταν αρκετά άτυχοι να υποφέρουν από αυτήν.
Η πιο κοινή μορφή σκότωσε περίπου έναν στους τρεις ανθρώπους που μόλυνε και όσοι επέζησαν μερικές φορές κατέληγαν τυφλοί.
Προκλήθηκε από έναν ιό, αλλά οι άνθρωποι τότε δεν ήξεραν καν τι ήταν οι ιοί. Σε όλον τον κόσμο, η μακροχρόνια μέθοδος πρόληψης περιελάμβανε το τρίψιμο της ευλογιάς ενός ατόμου που είχε ένα ήπιο κρούσμα και στη συνέχεια την εισπνοή του σαν ταμπάκο ή αλλιώς τρίψιμο σε ένα κόψιμο στο δέρμα, που ονομάζεται variolation.
Η διακύμανση προκάλεσε υψηλούς πυρετούς, εξανθήματα και μερικές φορές θάνατο.
Σίγουρα, θα μπορούσε να προστατεύσει ένα άτομο από την ευλογιά, αλλά δεν ήταν κάτι στο οποίο κάποιος ήθελε να υποβάλει οικειοθελώς τον εαυτό του, αν δεν χρειαζόταν.
Στην Αγγλία το 1774, το χωριό Yetminster αντιμετώπιζε μια αυξανόμενη επιδημία ευλογιάς και η ποικιλία ήταν η μόνη τους επιλογή. Ένας αγρότης με το όνομα Benjamin Jesty ζούσε σε ένα πέτρινο σπίτι στο κέντρο του χωριού με τη σύζυγό του, δύο αγόρια και ένα κοριτσάκι.
Όπως πολλοί άνθρωποι εκείνης της εποχής, γνώριζε ότι οι γαλακτοκόμες συχνά εμφανίζονταν αλώβητες από επιδημίες ευλογιάς. Ο ίδιος ο Τζέστι είχε δύο γαλακτοκόμες, οι οποίες δεν κατάφεραν να προσβληθούν από την ασθένεια ακόμη και όταν είχαν φροντίσει τους πληγέντες συγγενείς τους. Προηγουμένως, ωστόσο, οι γυναίκες είχαν αναφέρει ότι ανέπτυξαν φλύκταινες στα χέρια τους από τις αγελάδες που άρμεγαν. Ο ίδιος ο Τζέστι είχε υποφέρει από αυτή την ήπια λοίμωξη, γνωστή ως ευλογιά των αγελάδων, η οποία προκλήθηκε από έναν ιό που σχετίζεται στενά με την ευλογιά, αλλά η οικογένειά του δεν είχε. Άρπαξε μια βελόνα κάλτσας – που χρησιμοποιείται για το πλέξιμο – και πήγε σε μια αποστολή να βρει ένα κοπάδι βοοειδών με ευλογιά. Το βρήκε περίπου 2 μίλια μακριά στο βοσκότοπο ενός άνδρα που ονομαζόταν κύριος Έλφορντ. Έσκυψε κάτω από ένα από τα πειθήνια πλάσματα και τρύπωσε σε μια βλάβη στον μαστό τους. Στη συνέχεια, γύρισε στη γυναίκα του και της έβαλε τη βελόνα ακριβώς κάτω από τον αγκώνα. Το χέρι της πρήστηκε και ανέβασε πυρετό που κράτησε μια εβδομάδα πριν αναρρώσει. Επανέλαβε τη διαδικασία στα δύο νεαρά αγόρια, ηλικίας 2 και 3 ετών, που τα πήγαν καλύτερα. Η οικογένεια του Τζέστι δεν υπέφερε ποτέ από την ασθένεια, παρά τις πολλαπλές επιδημίες που πέρασαν από το χωριό τους.
Και όταν ένας τοπικός χειρουργός έδειξε τα αγόρια με πραγματική ευλογιά 15 χρόνια αργότερα, δεν εμφάνισαν κανένα από τα τυπικά συμπτώματα.
Το παραμύθι του Τζέστι ήταν απλώς ένα άλλο κομμάτι της λαογραφίας μέχρι που ένας άλλος άνθρωπος, ο Έντουαρντ Τζένερ, θα καταλήξει να συσπειρώσει την ιατρική κοινότητα γύρω από αυτήν την ιδέα λίγα χρόνια αργότερα.
Όπως ο Τζέστυ, είχε ακούσει ιστορίες για γαλατάδες που απέφευγαν την ευλογιά, αλλά ήταν γιατρός που έμαθε τα σχοινιά της επιστημονικής μεθόδου. «Μη σκέφτεσαι, αλλά προσπάθησε», του είπε ο μέντοράς του. «Κάνε υπομονή, να είσαι ακριβής».
Το 1796, άρχισε να δοκιμάζει τη μέθοδο σε πολλά θέματα, συμπεριλαμβανομένου του 8χρονου γιου ενός ντόπιου εργάτη.
Αντί να πάρει το πύον από τον μαστό αγελάδας, το πήρε πρώτα από το χέρι μιας νεαρής γυναίκας με βλάβες από την ευλογιά των αγελάδων. Όλοι τους αποδείχθηκαν προστατευμένοι από το πύον. Ο Τζένερ δεν ήξερε ακριβώς πώς ή γιατί λειτούργησε, αλλά είδε τις δυνατότητές του ως «να γίνει ουσιαστικά ωφέλιμο για την ανθρωπότητα».
Για ένα διάστημα, τα παιδιά απλώς εμβολιάστηκαν χέρι με χέρι. Ο Τζένερ κολλούσε το πύον της ευλογιάς κάτω από το δέρμα ενός εθελοντή και, μια εβδομάδα αργότερα, όταν έσκαγε μια νέα φουσκάλα, το έβγαζε για το επόμενο άτομο. Δεν είναι η πιο υγιεινή μέθοδος, θα οδηγήσει αργότερα σε εστίες σύφιλης και ηπατίτιδας. Όταν ο Jenner έγραψε για τις επιτυχίες του, ονόμασε τη μέθοδο variolae vaccinae, η οποία είναι απλώς λατινική για την ευλογιά των αγελάδων. Αλλά τελικά, ο όρος εξελίχθηκε για να αναφέρεται σε όλα τα εμβόλια.
Για τους επόμενους δύο αιώνες, η εμβολιολογία είχε τη φήμη ότι ήταν κάπως αντιεπιστημονική. Ενώ οι κουμπωμένοι χημικοί που εργάζονταν στον φαρμακευτικό κόσμο στα μέσα του 20ου αιώνα έβγαζαν εύκολα συνθετικά φάρμακα όπως η ιβουπροφαίνη, οι εμβολιολόγοι ήταν μια περίεργη φυλή, που έφτιαχναν περίεργα παρασκευάσματα που βασίζονταν σε άγριες προαισθήσεις.
Η βασική ιδέα του εμβολιασμού ήταν να υποβληθεί ο οργανισμός σε μια προσομοίωση του άγριου παθογόνου, κάτι που το ανοσοποιητικό μας σύστημα θα μάθαινε να αναγνωρίζει, αλλά αυτό από μόνο του δεν ήταν επικίνδυνο.
Τα εμβόλια ιλαράς και παρωτίτιδας καλλιεργήθηκαν σε αυγά κοτόπουλου. Μερικά εμβόλια γρίπης παρασκευάστηκαν με την ανάπτυξη ιών σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Το πρώτο εμβόλιο για την ηπατίτιδα Β έγινε με τον καθαρισμό και την αποστείρωση του αίματος των ατόμων που κάνουν ενέσιμα ναρκωτικά και των ομοφυλόφιλων ανδρών που είχαν την ασθένεια.
Αλλά αυτό το εμβόλιο ηπατίτιδας, το Heptavax-B, που εισήχθη τη δεκαετία του 1980, ήταν στην πραγματικότητα ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός επειδή παρέδωσε στον οργανισμό μόνο ένα κομμάτι του ιού, μια πρωτεΐνη του ιού. Αυτή η πιο στοχευμένη προσέγγιση εξάλειψε πολλούς από τους κινδύνους και τα μειονεκτήματα που προέρχονταν από την παροχή στους ανθρώπους ενός ολόκληρου ιού, ακόμη και ενός που είχε αποδυναμωθεί, χωριστεί στα δύο ή με άλλο τρόπο παραμορφώθηκε. Είχε επίσης το πλεονέκτημα της διέγερσης του σώματος να παράγει μεγαλύτερους αριθμούς αντισωμάτων που θα μπορούσαν να εξουδετερώσουν τον πραγματικό ιό και λιγότερες αστοχίες του ανοσοποιητικού συστήματος που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επικίνδυνη αντίδραση.
Λίγα χρόνια μετά την εισαγωγή του Heptavax-B, η βασική πρωτεΐνη δεν θα απομονώνεται πλέον από το ανθρώπινο αίμα, αλλά θα παρασκευάζεται σε γενετικά τροποποιημένη μαγιά — μια επιστημονική πρώτη για τα εμβόλια. Πράγματι, ήταν η πρόοδος των τεχνικών γονιδιακής αλληλουχίας και ματίσματος κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1970 και του 1980 που θα έφερε τελικά τον εμβολιασμό στη σύγχρονη εποχή. Αυτή η επανάσταση είναι μέρος αυτού που επέτρεψε στους επιστήμονες να αναπτύξουν με ασφάλεια τα εμβόλια Covid-19 σε χρόνο ρεκόρ.
Τα εμβόλια mRNA και φορέα αδενοϊού που έχουν εγκριθεί επί του παρόντος στις Ηνωμένες Πολιτείες περιέχουν τις γενετικές οδηγίες για την παραγωγή μόνο της ενδεικτικής πρωτεΐνης ακίδας του κορωνοϊού. Αυτό μας φέρνει σε μια τελευταία περίεργη καινοτομία, η οποία είναι που επιτρέπει σε αυτές τις γενετικές οδηγίες, τουλάχιστον όταν έρχονται με τη μορφή mRNA, να περάσουν κρυφά στις κυτταρικές μας μεμβράνες.
Η Katalin Karikó, η Ούγγρα βιοχημικός στην οποία πιστώνεται μια από τις βασικές καινοτομίες του mRNA, ξεκίνησε την επιστημονική της καριέρα πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα όταν τα αντιδραστήρια ήταν σπάνια.
Κάποτε χρειάστηκε να ακολουθήσει μια συνταγή βήμα προς βήμα από τη δεκαετία του 1950 για να εξαγάγει ένα βασικό συστατικό από τον εγκέφαλο της αγελάδας, προκειμένου να κάνει μικροσκοπικές φυσαλίδες λίπους γνωστές ως λιποσώματα, οι οποίες θα μπορούσαν να μεταφέρουν φάρμακα στις κυτταρικές μεμβράνες.
Οι επιστήμονες ονειρεύονταν να κάνουν το ίδιο με το RNA, αλλά αυτό το μόριο έχει αρνητικό φορτίο σε αυτό και το λιπίδιο δεν θα μπορούσε να έχει μόνιμα θετικό φορτίο διαφορετικά θα κατέστρεφε την κυτταρική μεμβράνη.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000 άρχισαν να βρίσκουν κόλπα για να πείσουν το RNA και τα λιπίδια να συνδυαστούν για να σχηματίσουν μικροσκοπικές, στερεές σφαίρες, γνωστές ως νανοσωματίδια λιπιδίων, από τα οποία εξαρτώνται τα εμβόλια της Moderna και της Pfizer.
Σίγουρα έχουμε κάνει πολύ δρόμο από την εποχή του Benjamin Jesty. Σε αντίθεση με την ιβερμεκτίνη, την υδροξυχλωροκίνη ή οποιεσδήποτε μη αποδεδειγμένες θεραπείες, τα εμβόλια Covid-19 έχουν πλέον, κατά πάσα πιθανότητα, αποτρέψει τη νοσηλεία ή τον θάνατο σε εκατομμύρια ανθρώπους. Αντιπροσωπεύουν το αποκορύφωμα έρευνας δεκαετιών και οι επιστήμονες γνωρίζουν πώς και γιατί λειτουργούν καλύτερα από πολλά ευρέως χρησιμοποιούμενα φάρμακα.
Δεν υπάρχει πλέον λόγος να συνεχίσουμε να ζούμε στους σκοτεινούς αιώνες. Μπορείτε απλά να εμβολιαστείτε.