Μια πρόσφατη έρευνα συνδέει την έκθεση στον καπνό από δασικές πυρκαγιές με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας, ιδιαίτερα για τους ηλικιωμένους. Οι δασικές πυρκαγιές, οι οποίες γίνονται ολοένα και πιο συχνές και έντονες λόγω της κλιματικής αλλαγής, απελευθερώνουν διάφορους επιβλαβείς ρύπους στην ατμόσφαιρα, όπως λεπτά σωματίδια (PM2.5), μονοξείδιο του άνθρακα και άλλες επικίνδυνες ουσίες. Αυτοί οι ρύποι δεν αποτελούν μόνο κίνδυνο για την αναπνευστική και καρδιοαγγειακή υγεία, αλλά φαίνεται να επηρεάζουν και τον εγκέφαλο, οδηγώντας σε αυξημένο κίνδυνο για γνωστική εξασθένηση και άνοια.
Μια μελέτη εξέτασε τις μακροχρόνιες επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τις δασικές πυρκαγιές στην εγκεφαλική λειτουργία. Οι ερευνητές παρακολούθησαν ηλικιωμένα άτομα που ζούσαν σε περιοχές συχνών πυρκαγιών, όπως η Καλιφόρνια, και διαπίστωσαν ότι η παρατεταμένη έκθεση στον καπνό των πυρκαγιών, ιδιαίτερα τα λεπτά σωματίδια PM2.5, συνδέεται με μεγαλύτερη πιθανότητα ανάπτυξης άνοιας, με τα πρώτα συμπτώματα να εμφανίζονται νωρίτερα από ό,τι σε άτομα που ζούσαν σε περιοχές με καθαρότερο αέρα.
Η αιτία αυτής της σχέσης φαίνεται να είναι η φλεγμονή που προκαλεί η εισπνοή αυτών των μικροσκοπικών σωματιδίων. Αυτά τα σωματίδια, που είναι τόσο μικρά ώστε να εισέρχονται στους πνεύμονες και να περνούν στην κυκλοφορία του αίματος, μπορούν να φτάσουν στον εγκέφαλο και να προκαλέσουν φλεγμονώδεις αντιδράσεις. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η φλεγμονή μπορεί να επιταχύνει τις διαδικασίες που σχετίζονται με τη νευροεκφύλιση και να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαταραχών όπως η νόσος του Alzheimer. Επιπλέον, ο καπνός από τις πυρκαγιές μπορεί να προκαλέσει οξειδωτικό στρες στον εγκέφαλο, που βλάπτει τα εγκεφαλικά κύτταρα και οδηγεί σε γρήγορη γνωστική εξασθένηση.
Η μελέτη αναδεικνύει ότι οι ηλικιωμένοι, και ειδικά εκείνοι που ζουν σε περιοχές που πλήττονται συχνά από δασικές πυρκαγιές, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις μακροχρόνιες επιπτώσεις του καπνού. Παρά το γεγονός ότι οι άμεσες επιπτώσεις του καπνού στις αναπνευστικές και καρδιοαγγειακές παθήσεις είναι γνωστές, οι νευρολογικές συνέπειες είναι μια σχετικά νέα περιοχή ανησυχίας για τους επιστήμονες. Οι ερευνητές προτείνουν ότι οι δημόσιες υγειονομικές αρχές πρέπει να λάβουν υπόψη τους και τις γνωστικές συνέπειες του καπνού από τις πυρκαγιές κατά την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών για την ποιότητα του αέρα, καθώς και στις προειδοποιήσεις κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών.
Με την κλιματική αλλαγή να εντείνει τη συχνότητα και την ένταση των δασικών πυρκαγιών, η ανάγκη για στρατηγικές που να περιορίζουν την έκθεση στον καπνό γίνεται όλο και πιο επιτακτική. Η έρευνα αυτή υπογραμμίζει τη σημασία της προστασίας των ευάλωτων πληθυσμών, όπως οι ηλικιωμένοι, από τις επικίνδυνες συνέπειες του καπνού και τονίζει την ανάγκη για μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση για την υγεία των κοινοτήτων που πλήττονται από πυρκαγιές.