Μελέτη 2018: Μια σειρά από μελέτες υποδηλώνουν ότι υπάρχει σχέση μεταξύ σχιζοφρένειας και άνοιας. Τα άτομα με όψιμη έναρξη της σχιζοφρένειας φαίνεται να έχουν αυξημένη πιθανότητα να αναπτύξουν άνοια. Μια μελέτη του 2018 τόνισε ότι τα άτομα με σχιζοφρένεια πολύ όψιμης έναρξης (σχιζοφρένεια που εμφανίζεται για πρώτη φορά μετά την ηλικία των 60 ετών) είχαν τριπλάσιο κίνδυνο να αναπτύξουν άνοια. Ωστόσο, η ακριβής φύση της σχέσης μεταξύ σχιζοφρένειας και άνοιας είναι λιγότερο σαφής. Ερευνητές και γιατροί θεωρούν τη σχιζοφρένεια όψιμης και πολύ όψιμης έναρξης ως μια σπάνια αλλά μοναδική κλινική οντότητα εδώ και πολλά χρόνια.
Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν εάν η σχιζοφρένεια είναι παράγοντας κινδύνου για άνοια, αιτία άνοιας ή εάν το ένα μπορεί να βοηθήσει στην πρόβλεψη του άλλου.
Στην πραγματικότητα, η σχιζοφρένεια ονομαζόταν κάποτε «dementia praecox», που σημαίνει πρόωρη άνοια. Ωστόσο, η σχιζοφρένεια έχει χαρακτηριστεί ότι παρουσιάζει μείωση της γνωστικής ικανότητας νωρίς στην πορεία της πάθησης χωρίς μεγάλη εξέλιξη.
Σε αυτή την περίπτωση, το ερώτημα είναι εάν η σχιζοφρένεια αυξάνει τον κίνδυνο μιας νευροεκφυλιστικής νόσου όπως η άνοια. Η ψύχωση, μια συλλογή συμπτωμάτων και ένα βασικό χαρακτηριστικό της σχιζοφρένειας, θα μπορούσε να είναι ένα πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι άνοιας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η άνοια προκαλεί συμπτώματα που μοιάζουν με σχιζοφρένεια σε άτομα χωρίς προηγούμενο ιστορικό σχιζοφρένειας.
Υπάρχει σχέση μεταξύ της διάγνωσης της σχιζοφρένειας και της ανάπτυξης άνοιας;
Μια σειρά από μελέτες έχουν βρει μια σχέση μεταξύ της σχιζοφρένειας και αργότερα της διάγνωσης άνοιας. Για παράδειγμα, μια μετα-ανάλυση του 2018 εξέτασε έξι προηγούμενες μελέτες στις οποίες 1 στους 25 συμμετέχοντες είχε άνοια. Οι ερευνητές βρήκαν σημαντική αύξηση στον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας όταν ένα άτομο έπασχε επίσης από σχιζοφρένεια.
Μια άλλη μελέτη του 2018, βρήκε μια στενή συσχέτιση μεταξύ της πολύ όψιμης έναρξης της σχιζοφρένειας και της ανάπτυξης άνοιας. Τα άτομα με πολύ όψιμη έναρξη σχιζοφρένειας είχαν τριπλάσια αύξηση στα ποσοστά άνοιας. Μπορεί η σχιζοφρένεια να οδηγήσει σε άνοια; Δεν είναι σαφές εάν η σχιζοφρένεια προκαλεί άνοια ή εάν οι δύο ασθένειες μοιράζονται κάποιο άλλο χαρακτηριστικό που τις κάνει πιο πιθανό να εμφανιστούν μαζί.
Οι ερευνητές επίσης δεν γνωρίζουν εάν η θεραπεία της σχιζοφρένειας μειώνει τον κίνδυνο άνοιας. Περαιτέρω πολύπλοκα πράγματα είναι το γεγονός ότι η άνοια και η σχιζοφρένεια μοιράζονται πολλά συμπτώματα, όπως αυταπάτες, ψευδαισθήσεις και αλλαγές συμπεριφοράς.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για ορισμένα είδη άνοιας, όπως η μετωποκροταφική άνοια, η οποία τείνει να εμφανίζεται νωρίτερα στη ζωή και μπορεί να μιμείται τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας. Μερικοί άνθρωποι με άνοια έχουν συμπτώματα ψύχωσης – μια αποσύνδεση από την πραγματικότητα ακόμη και πριν εμφανίσουν άλλα συμπτώματα. Ένα έγγραφο του 2017 τονίζει ότι τα άτομα που λαμβάνουν διάγνωση σχιζοφρένειας όψιμης έναρξης θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να είναι άτομα που έχουν άνοια, αλλά έχουν ψύχωση ως μέρος της ασθένειάς τους.
Αυτό δείχνει περαιτέρω τη σημασία μιας ενδελεχούς ιατρικής αξιολόγησης που λαμβάνει υπόψη και τις δύο διαγνώσεις όταν τα άτομα παρουσιάζουν ψύχωση αργότερα στη ζωή τους.
Πώς διασφαλίζουν οι γιατροί ότι το άτομο έχει τη σωστή διάγνωση;
Η διάγνωση τόσο της σχιζοφρένειας όσο και της άνοιας μπορεί να είναι δύσκολη. Οι προκλήσεις αυξάνονται όταν ένα άτομο έχει ήδη μία από τις δύο καταστάσεις. Δεν υπάρχει ενιαίο οριστικό τεστ για την άνοια. Ενώ τα τεστ μπορούν να δείξουν ότι ένα άτομο έχει μειωθεί στη γνωστική του λειτουργία, αυτά τα τεστ δεν μπορούν να αποδείξουν με βεβαιότητα ότι η άνοια είναι η αιτία ή να προσδιορίσουν ποιον τύπο άνοιας έχει ένα άτομο.
Τούτου λεχθέντος, η εξέταση μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό της διάγνωσης που είναι περισσότερο ή λιγότερο πιθανή. Αντίθετα, οι γιατροί χρησιμοποιούν έναν συνδυασμό δοκιμών, όπως αιματολογικές εξετάσεις και σαρώσεις εγκεφάλου, για να αναζητήσουν δείκτες άνοιας, συμπεριλαμβανομένων σημείων πλακών στον εγκέφαλο. Ωστόσο, δεν αναπτύσσουν όλα τα άτομα με άνοια εγκεφαλικά σημάδια της νόσου και ορισμένα άτομα με πλάκες ή άλλα συμπτώματα δεν έχουν άνοια.
Ομοίως, κανένα τεστ δεν μπορεί να αποδείξει ότι ένα άτομο πάσχει από σχιζοφρένεια και οι γιατροί δεν χρησιμοποιούν σαρώσεις εγκεφάλου ή εξετάσεις αίματος για τη διάγνωση αυτής της πάθησης. Αντίθετα, βασίζουν τη διάγνωση σε συμπτώματα όπως αυταπάτες, ψευδαισθήσεις, κοινωνικά απαράδεκτη συμπεριφορά και αποσύνδεση από την πραγματικότητα. Μερικά από αυτά τα συμπτώματα είναι παρόμοια με την άνοια.