Υπουργείο Υγείας: Με τους ογκολογικούς ασθενείς γίνεται η αρχή για νοσηλεία στο σπίτι, ενώ με υπουργική απόφαση προβλέπεται ποιες άλλες κατηγορίες ασθενών αφορά, παιδιά ή ενήλικες. Πρεμιέρα για την εφαρμογή του προγράμματος «Οίκοθεν» που θα επιτρέψει την κατ΄ οίκον νοσηλεία κατ΄ αρχάς σε 80 ασθενείς που παρακολουθούνται από την Α΄ Παθολογική Κλινική του ογκολογικού νοσοκομείου «Αγ. Σάββας», αναμένεται να γίνει την 1η Ιουνίου, μετά την δημοσίευση της απόφασης για έναρξη του προγράμματος στην εφημερίδα της κυβερνήσεως. Μιλώντας ο εμπνευστής του προγράμματος Μιχάλης Νικολάου, Αντιπρόεδρος της Ένωσης Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ), Παθολόγος – Ογκολόγος της Α’ Παθολογικής Κλινικής του «Αγίου Σάββα», ο οποίος θα είναι ο επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Αναφοράς για την κατ΄οίκον νοσηλεία, σημείωσε πως το «Οίκοθεν» είναι το πρώτο πιλοτικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει την ποιοτική και πιστοποιημένη μεταφορά βιολογικών παραγόντων και ανοσοθεραπειών από το νοσοκομείο στο σπίτι του ασθενούς. Εξήγησε πως ενώ ξεκινά κατ΄αρχάς με 80 ασθενείς του νοσοκομείου, κάθε ασθενής με σταθεροποιημένη νόσο που επιλέγεται να λάβει ανοσοθεραπεία ή βιολογικό παράγοντα, έχοντας κάποια ελάχιστα κριτήρια, θα μπορεί να ενταχθεί στο πρόγραμμα κατ’ οίκον χορήγησης της θεραπείας του. Θα ακολουθήσει το «Οίκοθεν 2» που θα αφορά όλο το νοσοκομείο με στόχο να καλύπτει περισσότερους από 320 ασθενείς τον χρόνο, με στόχο να μειωθούν οι αναμονές πρόσβασης και πρόσδεσης των νέων ασθενών. Προγραμματίζεται στη συνέχεια και το «Οίκοθεν 3», το οποίο αφορά τη σχεδίαση σε πανελλήνιο επίπεδο της χορήγησης κατ’ οίκον θεραπείας. Αφορά όλα τα ογκολογικά νοσοκομεία, τα πανεπιστημιακά, καθώς και τις μεγάλες ογκολογικές κλινικές των γενικών νοσοκομείων.
Το πρόγραμμα κατ΄ οίκον νοσηλείας
Σύμφωνα με την απόφαση, οι υπηρεσίες κατ΄ οίκον νοσηλείας και φροντίδας υγείας παρέχουν δυνατότητα επίβλεψης 100-120 ασθενών κατ’ έτος από διεπιστημονικές ομάδες διασυνδεδεμένες με τμήματα βραχείας- ημερήσιας νοσηλείας και με νοσηλευτικές κλίνες του Κέντρου Αναφοράς ή διασυνδεδεμένες με αυτό. Για κάθε Κέντρο Αναφοράς πρέπει να ορίζεται τμήμα με τουλάχιστον δύο ελεύθερες κλίνες σε ετοιμότητα όλο το 24ωρο, όλες τις μέρες του χρόνου, για την κάλυψη ασθενών που η κατάστασή τους επιβαρύνθηκε και χρειάζονται νοσηλεία. Ο επιστημονικά υπεύθυνος γιατρός του Κέντρου αναφοράς συνεπικουρείται από τον Υπεύθυνο της ΚΟΝ και γιατρούς άλλων ειδικοτήτων (Χειρουργούς, ιατρούς των ΜΕΘ, Ωτορινολαρυγγολόγους, Λοιμωξιολόγους κ.ά.), που λειτουργούν ως διεπιστημονική ομάδα φροντίδας του ασθενή. Επιπλέον, μπορεί να συμπεριλαμβάνεται κοινωνικός λειτουργός, φυσιοθεραπευτής και ψυχολόγος. Η διεπιστημονική ομάδα εξασφαλίζει την συνεργασία και καλή σχέση των φροντιστών/γονέων και ασθενών με τους ιατρούς και το προσωπικό ΚΟΝ, αλλά και το Κέντρο Αναφοράς στο Νοσοκομείο. Ειδικότερα, οι ομάδες αυτές υποστηρίζουν τον φροντιστή και εποπτεύουν την πρόοδο και το επίπεδο υγείας του ασθενούς. Στο Νοσοκομείο του κέντρου αναφοράς καθορίζεται χώρος για τη λειτουργία της γραμματείας της ΚΟΝ και της απομακρυσμένης παρακολούθησης των ασθενών υπό την εποπτεία της, καθώς και της διασύνδεσης με τα λοιπά νοσοκομεία.
Ποιους ασθενείς αφορά
Οι ασθενείς που μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα νοσηλείας στο σπίτι μπορεί να είναι παιδιά ή ενήλικες:
- Ογκολογικοί ασθενείς που χρειάζονται εξειδικευμένη μακροχρόνια φροντίδα ή ασθενείς με καρκίνο οι οποίοι μπορούν υπό προϋποθέσεις να λάβουν ογκολογική θεραπεία κατ’ οίκον και
- Ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά αποφρακτικά ή περιοριστικά νοσήματα, νευρολογικές παθήσεις ταχέως ή βραδέως εξελισσόμενες, όπως, νόσος κινητικού νευρώνα, μυασθένεια, κυστική ίνωση, χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια και άλλα χρόνια νοσήματα.
Για την κάλυψη των ασθενών αυτών, η απόφαση επισημαίνει την ανάγκη γνώσης του αριθμού των ασθενών, της κατηγορίας και της βαρύτητας της νόσου, αλλά και την καλή οργάνωση ενός δικτύου υποστήριξης των ασθενών αυτών με συνθήκες ασφάλειας, για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Το Κέντρο Αναφοράς του προγράμματος μπορεί να είναι μια Παιδιατρική Κλινική για τα παιδιά, μια Πνευμονολογική Κλινική, μια Νευρολογική και μια Ογκολογική Κλινική για τους ενήλικες ή ένα νοσοκομείο με ογκολογικά συμβούλια ή άλλες διεπιστημονικές ομάδες που περιθάλπουν και παρακολουθούν ασθενείς με χρόνια σοβαρά προβλήματα.
Ποιοι ασθενείς επιλέγονται
Τα βασικά κριτήρια ένταξης ενός ασθενούς σε πρόγραμμα ΚΟΝ, βασίζονται κυρίως στην πολυπλοκότητα και την χρονιότητα της νόσου, καθώς και στην ανάγκη τεχνολογικής-εξειδικευμένης υποστήριξής του. Η πορεία του ασθενούς, η συμμόρφωση και ανταπόκριση στη θεραπεία ορίζουν την ένταση και τη διάρκεια της φροντίδας. Τα κριτήρια για τους παιδιατρικούς ασθενείς είναι η ανεπάρκεια ενός ή περισσότερων οργανικών συστημάτων, που χρειάζονται υποστήριξη, όπως οξυγονοεξαρτώμενοι ασθενείς, ασθενείς με τραχειοστομία ή σε μη επεμβατικό μηχανικό αερισμό (ΕΜΑ), ασθενείς σε μηχανική υποστήριξη της αναπνοής, ασθενείς σε παρεντερική διατροφή ή σε παρατεταμένη ενδοφλέβια αγωγή ή σε περιτοναϊκή κάθαρση, καθώς και ασθενείς που χρειάζονται εντατική φυσικοθεραπεία ή κινητική αποκατάσταση λόγω της ασθένειας ή μετά την έξοδό τους από τη ΜΕΘ.
Τα κριτήρια για τους ενήλικους χρονίως πάσχοντες ασθενείς είναι:
- Ασθενείς υπό μη επεμβατικό μηχανικό αερισμό ΕΜΑ με συνεχή ή περιοδική εφαρμογή αναπνευστήρα,
- Ασθενείς με χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια που χρειάζεται μηχανική υποστήριξη με μη επεμβατικό μηχανικό αερισμό ΕΜΑ πάνω από16 ώρες και σύνθετα προβλήματα υγείας,
- Ασθενείς μετά από νοσηλεία σε ΜΕΘ με εμμένουσα αναπνευστική δυσχέρεια,
- Ασθενείς με τραχειοστομία μόνιμη ή πρόσκαιρη με συνοδό νοσηρότητα,
- Ασθενείς με διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο με εφαρμογή συσκευής υποστήριξης αναπνοής πάνω από 16 ώρες και σύνθετα προβλήματα υγείας (π.χ. παχυσαρκία-υποαερισμός-ΣΑΥΥ),
- Ασθενείς υπό χρόνια οξυγονοθεραπεία (ΧΟΘ) και συνοδό νοσηρότητα,
- Ασθενείς με διαταραχές σίτισης (Ρινογαστρικός καθετήρας – Γαστροστομία/Ειλεοστομία – Παρεντερική διατροφή) και συνοδό νοσηρότητα,
- Ασθενείς με ανάγκη για εντατική αναπνευστική ή κινητική φυσικοθεραπεία (π.χ. μετά σοβαρό τροχαίο ή εργατικό ή άλλο ατύχημα),
- Ασθενείς με νευρολογικά νοσήματα,
- Ογκολογικοί ασθενείς που χρήζουν νοσηλείας κατ’ οίκον ή μπορούν να λάβουν θεραπεία κατ’ οίκον.
Προϋποθέσεις ασφάλειας
Προκειμένου να εξασφαλιστεί η ασφαλής λειτουργία του προγράμματος:
- Κέντρο Αναφοράς: Το Κέντρο Αναφοράς ΚΟΝ εξασφαλίζει τη συνεχή ιατρονοσηλευτική υποστήριξη – συνεχή 24ωρη παρακολούθηση – δυνατότητα άμεσης πρόσβασης και εισαγωγής όλο το 24ωρο και όλο το χρόνο στο Κέντρο Αναφοράς ΚΟΝ ή την διασυνδεδεμένη δομή.
- Κατάλληλο περιβάλλον στο σπίτι: Η καταλληλότητα ελέγχεται και πιστοποιείται από την ομάδα ΚΟΝ πριν την τελική επιλογή του ασθενή.
- Επιλογή ασθενή: Η επιλογή γίνεται από την ομάδα ΚON. Ο θεράπων ιατρός προτείνει να εξεταστεί η δυνατότητα συνέχισης της νοσηλείας του ασθενή στο σπίτι, ο ιατρός και ο νοσηλευτής της ΚΟΝ με ψυχολόγο επιβεβαιώνουν για την καλή συνεργασία με το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και την επάρκεια του φροντιστή στη διαχείριση του ασθενή και ο κοινωνικός λειτουργός επιβεβαιώνει για την καταλληλότητα του οικογενειακού περιβάλλοντος (συνθήκες και υποδομές σπιτιού). Μετά από πλήρη ενημέρωση για τους σκοπούς και τη λειτουργία της ΚΟΝ και του προγράμματος θεραπείας κατ’ οίκον, υπογράφεται έντυπο συγκατάθεσης από τον ασθενή στην περίπτωση ενηλίκου ή τους νόμιμους κηδεμόνες στην περίπτωση παιδιού.
- Χορήγηση ογκολογικής θεραπείας κατ’ οίκον: Αφορά ασθενείς που θα έχουν λάβει πρώτους κύκλους χημειοθεραπείας εντός της νοσοκομειακής δομής (π.χ. Τμήμα Βραχείας Νοσηλείας), καθώς και τους 3 πρώτους κύκλους της ανοσοθεραπείας ή του βιολογικού παράγοντα. Στόχος είναι η επίτευξη διασύνδεσης του ασθενούς με τις δομές του νοσοκομείου.
- Μεταφορά από το νοσοκομείο στο σπίτι: Γίνεται από τους ιατρούς και νοσηλεύτριες ΚΟΝ, με τη συνδρομή του ΕΚΑΒ. Την πρώτη εβδομάδα γίνονται καθημερινές επισκέψεις για την διαπίστωση της καλής λειτουργίας και προσαρμογής στο νέο περιβάλλον. Στη συνέχεια, η συχνότητα των επισκέψεων καθορίζεται ανάλογα με τις ανάγκες. Οι ογκολογικοί ασθενείς μπορεί να εξαιρούνται της μεταφοράς απ΄το ΕΚΑΒ και της παρακολούθησης κατά την πρώτη εβδομάδα της ΚΟΝ, με απόφαση του ιατρού ΚΟΝ.
- Δαπάνες ΚΟΝ: Οι δαπάνες της κατ΄ οίκον νοσηλείας, βαρύνουν τον προϋπολογισμό του νοσοκομείου που ανήκει το Κέντρο Αναφοράς ΚΟΝ. Προκειμένου να εκτιμώνται με ακρίβεια οι δαπάνες των ασθενών ΚΟΝ, κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία Μητρώου Ασθενών Ειδικού Σκοπού.
- Παρακολούθηση της υγείας του ασθενούς: Με διαδοχικές επικοινωνίες και επαφές με την ομάδα ΚΟΝ και σε συχνότητα ανάλογα με τη βαρύτητα και τις ανάγκες, με τήρηση του εκάστοτε προβλεπόμενου πρωτοκόλλου παρακολούθησης και νοσηλευτικής φροντίδας, γίνεται η παρακολούθηση της υγείας του ασθενούς, με υποχρέωση του ασθενούς να ακολουθεί τη θεραπεία και να ενημερώνει το προσωπικό της ΚΟΝ για την πορεία της υγείας του, με χρήση κάθε πρόσφορου μέσου για παρακολούθηση του ασθενούς (π.χ. τεχνολογιών τηλεϊατρικής/τηλεφροντίδας, wearables). Μεταφορά ναρκωτικών και φαρμάκων
Σύμφωνα με το άρθρο 52 του ν. 4931/2022 οι ιατροί και επαγγελματίες υγείας που εργάζονται ή συνεργάζονται με τα Κέντρα Αναφοράς ΚΟΝ δύναται να μεταφέρουν και να διαθέσουν ναρκωτικές ουσίες-φάρμακα στην κατοικία των ασθενών που έχουν ενταχθεί στη ΚΟΝ. Υπεύθυνος για την μεταφορά των φαρμάκων στην κατοικία των ασθενών είναι ο γιατρός ΚΟΝ και για την παράδοση των φαρμάκων, το φαρμακείο του νοσοκομείου. Τα φάρμακα που είναι έτοιμα προς χορήγηση (π.χ. Υποδόριες μορφές ή ενδοφλέβια προς άμεση χορήγηση), δεν χρειάζονται ειδικές συνθήκες παρασκευής και μεταφέρονται από τους ιατρούς-νοσηλευτές, χωρίς ιδιαίτερη διαδικασία.
Τα ογκολογικά φάρμακα
Τα φάρμακα αυτής της κατηγορίας (ανοσοθεραπείες και βιολογικοί παράγοντες) θα διαλύονται στο φαρμακείο του νοσοκομείου. Τα φάρμακα θα παραλαμβάνονται από τον γιατρό και νοσηλευτή και θα τοποθετούνται σε ειδικά ψυγεία που θα εξασφαλίζουν την ασφαλή μεταφορά τους στη σωστή θερμοκρασία και θα τοποθετούνται στο αυτοκίνητο της ΚΟΝ. Κάθε θεραπεία ασθενούς θα τοποθετείται σε ξεχωριστό ψυγείο ώστε σε περίπτωση βλάβης του ψυγείου να μην απορριφθούν όλες οι θεραπείες της ημέρας και κάθε ασθενής να λαμβάνει τη δική του θεραπεία ελαχιστοποιώντας την πιθανότητα λάθους. Μετά την έκχυση του φαρμάκου, τα χρησιμοποιημένα υλικά ή τα περισσεύματα των θεραπειών θα συλλέγονται και θα τοποθετούνται σε ειδικό κάδο απόρριψης στο αυτοκίνητο της ΚΟΝ. Κάθε μέρα, με την επιστροφή της ομάδας στο νοσοκομείο θα πραγματοποιείται η τοποθέτηση των «συλλεχθέντων» στα ενδεδειγμένα σημεία κάθε νοσοκομείου στο πλαίσιο της διαχείρισης των ιατρικών αποβλήτων.