Υγειονομική Περίθαλψη: Ο Joar Røkke Fystro, διδακτορικός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Όσλο, κατέγραψε τα επιχειρήματα υπέρ και κατά του τέλους μη προσέλευσης σε δημόσια έγγραφα. “Το τέλος μη προσέλευσης εισήχθη για να παρακινήσει τους ασθενείς να προσέρχονται ή να ειδοποιούν ότι δεν μπορούν να παραστούν σε ραντεβού στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης”, λέει ο Joar Røkke Fystro. Είναι διδακτορικός φοιτητής στο Τμήμα Διοίκησης και Οικονομικών της Υγείας στο Πανεπιστήμιο του Όσλο και πρώτος συγγραφέας της μελέτης. “Το τέλος μη προσέλευσης έχει αυξηθεί πολλές φορές τα τελευταία χρόνια. Από την 1η Ιανουαρίου 2023, το τέλος είναι 1.500 NOK, τέσσερις φορές μεγαλύτερο από το συνηθισμένο τέλος χρήσης. Αυτό είναι πολύ”, λέει ο Fystro. “Εξαίρεση αποτελούν οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας και η θεραπεία κατάχρησης ουσιών, όπου οι ασθενείς πληρώνουν τέλος ισοδύναμο με το κανονικό τέλος χρήσης των 375 ΝΟΚ”, λέει.
Στη μελέτη, οι ερευνητές ανέλυσαν τα επιχειρήματα υπέρ και κατά του τέλους μη προσέλευσης στα έγγραφα δημόσιας διαβούλευσης. “Το τέλος μη προσέλευσης είναι σημαντικό να γίνει έρευνα σχετικά με αυτό, διότι αυτού του είδους τα συστήματα επηρεάζουν όλους, τόσο τους ασθενείς που βρίσκονται σε καλύτερη όσο και σε χειρότερη κατάσταση. Το τέλος μη προσέλευσης είναι μια μεγάλη δαπάνη για πολλούς”, λέει. Το άρθρο “Mapping out the arguments for and against patient non-attendance fees in health care: an analysis of public consultation documents” (Χαρτογράφηση των επιχειρημάτων υπέρ και κατά των τελών μη προσέλευσης των ασθενών στην υγειονομική περίθαλψη: ανάλυση των εγγράφων δημόσιας διαβούλευσης) δημοσιεύεται στο Περιοδικό Ιατρικής Δεοντολογίας Journal of Medical Ethics. Το τέλος μη προσέλευσης εισήχθη στη Νορβηγία το 2001, για τις επισκέψεις ειδικών στα εξωτερικά ιατρεία των δημόσιων νοσοκομείων. Από το 2009, εφαρμόστηκε επίσημα για όλους τους επαγγελματίες υγείας. Οι εξειδικευμένες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης στη Νορβηγία περιλαμβάνουν όλες τις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης που δεν προσφέρονται από τις δημοτικές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, όπως για παράδειγμα τα νοσοκομεία, τα ιδρύματα για τη θεραπεία της κατάχρησης ουσιών και τα ψυχιατρικά κέντρα στις περιφέρειες. “Το τέλος μη προσέλευσης εισήχθη για να παρακινήσει τους ασθενείς να προσέρχονται στα ραντεβού στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης ή να ειδοποιούν εκ των προτέρων ότι δεν μπορούν να προσέλθουν. Αυτό υποτίθεται ότι αποτρέπει τους μεγάλους χρόνους αναμονής και την κακή αξιοποίηση των πόρων”, εξηγεί ο Fystro. “Συνήθως, άλλοι ασθενείς δεν μπορούν να παρέμβουν και να παρακολουθήσουν τα ραντεβού, εάν κάποιος δεν εμφανιστεί. Αυτό προκαλεί την αδράνεια των επαγγελματιών υγείας. Εάν οι ασθενείς ειδοποιούσαν εκ των προτέρων ότι δεν θα μπορούσαν να παρευρεθούν, το ραντεβού θα μπορούσε να το έχει αναλάβει κάποιος άλλος”. Στη μελέτη, οι ερευνητές ανέλυσαν έγγραφα δημόσιας διαβούλευσης από πέντε διαφορετικές δημόσιες διαβουλεύσεις, που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2009 και 2021. Οι διαβουλεύσεις πρότειναν αλλαγές και προσαρμογές στο τέλος μη προσέλευσης. Πριν από αλλαγές σε δημόσιους νόμους ή κανονισμούς, πραγματοποιούνται δημόσιες διαβουλεύσεις σχετικά με τις προτάσεις. Στη συνέχεια, διάφοροι οργανισμοί, ιδρύματα, υπουργεία, διευθύνσεις και ασθενείς/ιδιώτες έχουν την ευκαιρία να σχολιάσουν την πρόταση.
“Στην παρούσα μελέτη, αναλύσαμε 84 έγγραφα δημόσιας διαβούλευσης, τα οποία υποβλήθηκαν από διάφορους δημόσιους οργανισμούς, οργανώσεις ασθενών και χρηστών και συνδικαλιστικές οργανώσεις”, λέει ο Fystro. Στα έγγραφα διαβούλευσης, οι ερευνητές βρήκαν πολλά διαφορετικά επιχειρήματα υπέρ και κατά του τέλους μη συμμετοχής. “Υπήρξε ευρεία συμφωνία ότι είναι πραγματικό πρόβλημα το γεγονός ότι οι άνθρωποι δεν προσέρχονται στα ραντεβού τους στις υπηρεσίες υγείας, για τα νοσοκομεία, τους ασθενείς και την κοινωνία. Πολλοί υποστήριξαν το τέλος μη προσέλευσης ως οικονομικό κίνητρο, που χρησιμοποιείται για να μειωθεί ο αριθμός των ασθενών που δεν προσέρχονται”, λέει ο Fystro. Οι ερευνητές δεν βρήκαν επιχειρήματα κατά του τέλους μη προσέλευσης πριν από τον διπλασιασμό του. “Ίσως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχουμε συνηθίσει να πληρώνουμε ένα τέλος χρήσης όταν έχουμε ραντεβού στις υπηρεσίες υγείας. Μπορούμε να εικάσουμε αν αισθανόμαστε πιο συμμετρικά να πληρώνουμε ένα τέλος μη προσέλευσης ισοδύναμο με το τέλος χρήσης”, λέει ο Fystro. Αρκετοί υποστήριξαν ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους οι ασθενείς δεν προσέρχονται στα ραντεβού τους στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, οι οποίοι δεν οφείλονται απαραίτητα σε έλλειψη κινήτρων για να εμφανιστούν. “Το γεγονός ότι οι ασθενείς δεν προσέρχονται στα ραντεβού τους μπορεί να οφείλεται σε λόγους που δεν ελέγχονται από τους ασθενείς”, λέει ο Fystro. Αυτοί μπορεί να είναι λόγοι όπως οξείες ασθένειες, μεταφορικές δυσκολίες, μεγάλες αποστάσεις από τα νοσοκομεία και γνωστικές προκλήσεις ή ασθένειες που καθιστούν πιο δύσκολη την προσέλευση. “Κάποιοι υποστήριξαν ότι οι ίδιοι οι ασθενείς επιλέγουν να μην εμφανίζονται. Άλλοι είπαν ότι ορισμένοι ασθενείς μπορεί να μην έχουν επίγνωση των συνεπειών της μη προσέλευσης στα ραντεβού τους”, εξηγεί ο Fystro. “Πολλοί ανησυχούσαν για τις κοινωνικές συνέπειες του τέλους μη προσέλευσης και για το κατά πόσον αυτό θεωρείται δίκαιο. Ανησυχούσαν ότι το τέλος θα επηρέαζε αρνητικά τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες”, λέει ο Fystro. Αρκετοί υποστήριξαν ότι το τέλος μη συμμετοχής πλήττει περισσότερο κάποιους, επειδή δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να το καλύψουν. Ασθενείς με κακή υγεία ή μειωμένη λειτουργική ικανότητα μπορεί να είναι πιο δύσκολο να εμφανιστούν στα ραντεβού.
“Πολλοί ανησυχούσαν ότι το τέλος μη συμμετοχής θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων στην υγεία στη Νορβηγία. Ορισμένοι πίστευαν ότι το τέλος θα μπορούσε να απειλήσει την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και να οδηγήσει κάποιους να μην λαμβάνουν θεραπεία ή να μην προσέρχονται στα ραντεβού τους, επειδή δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν ένα πιθανό τέλος”, λέει ο Fystro. Αρκετοί υποστήριξαν ότι το καθεστώς απαλλαγής που ισχύει για τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας και τη θεραπεία κατάχρησης ουσιών, θα πρέπει να ισχύει και για άλλες ομάδες ασθενών. “Ορισμένοι από τους ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία για κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών ή διαταραχές ψυχικής υγείας, για παράδειγμα, έχουν πρόσθετα προβλήματα υγείας και χρειάζονται θεραπεία σε τμήματα του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης, όπου πρέπει να πληρώσουν τέλος μη προσέλευσης, εάν δεν προσέρχονται στα ραντεβού τους”, λέει. “Αρκετοί υποστήριξαν ότι εάν δεν ήταν η έλλειψη κινήτρων που προκαλούσε στους ασθενείς τη μη προσέλευση στα ραντεβού τους στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, το τέλος μη προσέλευσης δεν θα είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα”, λέει ο Fystro. Πολλοί επίσης δεν πίστευαν ότι η όλο και μεγαλύτερη αύξηση του τέλους μη προσέλευσης θα είχε κάποιο αποτέλεσμα στο αν οι ασθενείς εμφανίζονταν στα ραντεβού τους ή όχι. “Άλλοι υποστήριξαν ότι αν οι υπηρεσίες υγείας λαμβάνουν έσοδα από ασθενείς που δεν προσέρχονται, δεν θα εργαστούν για να διασφαλίσουν ότι οι ασθενείς πράγματι προσέρχονται στα ραντεβού τους”, εξηγεί ο Fystro. “Κάποιοι ανησυχούσαν επίσης ότι το τέλος θα εκλαμβανόταν ως τιμωρία που δίνεται στον ασθενή από τους ίδιους τους επαγγελματίες υγείας”. Η μελέτη εντάσσεται στο πλαίσιο του διδακτορικού έργου Ποια είναι η κανονιστική βάση των τελών μη συμμετοχής; (What is the normative foundation of non attendance fees?) στο UiO. Ο Fystro θα διεξάγει αργότερα μια συγκριτική μελέτη σχετικά με τις δημόσιες συζητήσεις για το τέλος μη προσέλευσης στη Νορβηγία και τη Δανία, εξετάζοντας δημόσια έγγραφα. “Τα τέλη μη προσέλευσης δεν έχουν εισαχθεί σε δημόσια νοσοκομεία στη Δανία, μέχρι σήμερα”, λέει ο Fystro. “Θα κάνουμε επίσης μια έρευνα όπου θα ρωτήσουμε πώς αντιλαμβάνεται ένα δείγμα του πληθυσμού το τέλος μη προσέλευσης, προτού κάνουμε μια ηθική ανάλυση των συστημάτων τέλους μη προσέλευσης”.
