Τουλάχιστον 289 παιδιά εκτιμάται ότι πέθαναν ή εξαφανίστηκαν φέτος προσπαθώντας να διασχίσουν την επικίνδυνη μεταναστευτική οδό της Κεντρικής Μεσογείου από τη Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη, σύμφωνα με τη UNICEF. Αυτό ισοδυναμεί με σχεδόν έντεκα παιδιά που πεθαίνουν ή εξαφανίζονται κάθε εβδομάδα καθώς αναζητούν ασφάλεια, ειρήνη και καλύτερες ευκαιρίες. Από το 2018, η UNICEF εκτιμά ότι περίπου 1.500 παιδιά έχουν χάσει τη ζωή τους ή χάθηκαν κατά την απόπειρα διέλευσης στην Κεντρική Μεσόγειο Θάλασσα. Αυτός ο αριθμός αντιστοιχεί σε 1 στους 5 από τους 8.274 ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους ή χάθηκαν στη διαδρομή, σύμφωνα με τα αρχεία του έργου Missing Migrant του IOM.
Πολλά ναυάγια στη διέλευση της Κεντρικής Μεσογείου δεν αφήνουν επιζώντες ή δεν καταγράφονται, καθιστώντας τον πραγματικό αριθμό των θυμάτων παιδιών πρακτικά αδύνατο να επαληθευτεί και πιθανότατα πολύ μεγαλύτερο. Τους τελευταίους μήνες, παιδιά και μωρά είναι μεταξύ εκείνων που έχασαν τη ζωή τους σε αυτή τη διαδρομή, σε άλλες διαδρομές στη Μεσόγειο και στον Ατλαντικό από τη Δυτική Αφρική, συμπεριλαμβανομένων των πρόσφατων τραγωδιών στα ανοικτά των ακτών της Ελλάδας και των Καναρίων Νήσων της Ισπανίας.
«Σε προσπάθειες να βρουν ασφάλεια, να επανενωθούν με την οικογένεια και να αναζητήσουν πιο ελπιδοφόρο μέλλον, πάρα πολλά παιδιά επιβιβάζονται σε βάρκες στις ακτές της Μεσογείου, για να χάσουν τη ζωή τους ή να χαθούν στο δρόμο», δήλωσε η εκτελεστική διευθύντρια της UNICEF, Κάθριν Ράσελ. “Αυτό είναι ένα σαφές σημάδι ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για τη δημιουργία ασφαλών και νόμιμων οδών πρόσβασης των παιδιών στο άσυλο, ενισχύοντας παράλληλα τις προσπάθειες για διάσωση ζωών στη θάλασσα. Τελικά, πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα για να αντιμετωπιστούν οι βαθύτερες αιτίες που κάνουν τα παιδιά να ρισκάρουν τη ζωή τους καταρχήν.”
Η UNICEF υπολογίζει ότι 11.600 παιδιά – κατά μέσο όρο 428 παιδιά την εβδομάδα – έφτασαν στις ακτές της Ιταλίας από τη Βόρεια Αφρική από τον Ιανουάριο του 2023. Αυτή είναι διπλάσια αύξηση σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2022, παρά τους σοβαρούς κινδύνους που ενέχουν τα παιδιά. Η πλειοψηφία των παιδιών αναχωρεί από τη Λιβύη και την Τυνησία, έχοντας ήδη κάνει επικίνδυνα ταξίδια από χώρες σε όλη την Αφρική και τη Μέση Ανατολή.
Τους πρώτους τρεις μήνες του 2023, 3.300 παιδιά – το 71 τοις εκατό όλων των παιδιών που έφτασαν στην Ευρώπη μέσω αυτής της διαδρομής – καταγράφηκαν ως ασυνόδευτα ή χωρισμένα από γονείς ή νόμιμους κηδεμόνες, θέτοντάς τα σε μεγαλύτερο κίνδυνο βίας, εκμετάλλευσης και κακοποίησης. Τα κορίτσια που ταξιδεύουν μόνα τους είναι ιδιαίτερα πιθανό να βιώσουν βία πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το ταξίδι τους.
Η Κεντρική Μεσόγειος έχει γίνει μια από τις πιο επικίνδυνες διαδρομές που ταξιδεύουν τα παιδιά. Ωστόσο, ο κίνδυνος θανάτου στη θάλασσα είναι μόνο μία από τις πολλές τραγωδίες που αντιμετωπίζουν αυτά τα παιδιά – από απειλές ή εμπειρίες βίας, έλλειψη εκπαιδευτικών ή μελλοντικών ευκαιριών, επιδρομές και κράτηση μεταναστών ή χωρισμό από την οικογένεια. Αυτοί οι κίνδυνοι επιδεινώνονται περαιτέρω από τις περιορισμένες διαδρομές για την ασφαλή μετακίνηση των παιδιών, την έλλειψη πρόσβασης σε προστασία στις χώρες που βρίσκονται στην πορεία και τις ανεπαρκείς και αργές επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης.
Σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο και τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η UNICEF καλεί τις κυβερνήσεις να προστατεύσουν καλύτερα τα ευάλωτα παιδιά στη θάλασσα και στις χώρες προέλευσης, διέλευσης και προορισμού:
- Προστασία των δικαιωμάτων και των βέλτιστων συμφερόντων των παιδιών σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το εθνικό και διεθνές δίκαιο
- Παροχή ασφαλών και νόμιμων οδών για τα παιδιά να μεταναστεύσουν και να ζητήσουν άσυλο, συμπεριλαμβανομένης της διευρυμένης ποσοστώσεως οικογενειακής επανένωσης και μετεγκατάστασης προσφύγων
- Ενίσχυση του συντονισμού στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης και διασφάλιση ταχείας αποβίβασης σε χώρους ασφαλείας
- Ενίσχυση των εθνικών συστημάτων προστασίας των παιδιών για την καλύτερη συμπερίληψη και προστασία των παιδιών που κινδυνεύουν από εκμετάλλευση και βία, ιδιαίτερα τα ασυνόδευτα παιδιά
- Βελτίωση των προοπτικών για τα παιδιά και τους εφήβους στις χώρες προέλευσης και διέλευσης με την αντιμετώπιση των κινδύνων συγκρούσεων και του κλίματος και την επέκταση της κάλυψης κοινωνικής προστασίας και των ευκαιριών για μάθηση και κέρδος
- Διασφάλιση της πρόσβασης των παιδιών σε πληροφορίες για να κάνουν ασφαλείς και ενημερωμένες επιλογές σχετικά με τις επιλογές τους και τους κινδύνους της διέλευσης
- Διατήρηση της μάθησης όλων των παιδιών προσφύγων και μεταναστών και παροχή πρόσβασης στην υγεία και σε άλλες βασικές υπηρεσίες
Η UNICEF καλεί επίσης την Ευρωπαϊκή Ένωση να διασφαλίσει ότι τα παραπάνω αντικατοπτρίζονται στο Σύμφωνο της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, το οποίο βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση. Η UNICEF συνεχίζει το έργο της για την υποστήριξη των χωρών στην ενίσχυση των εθνικών συστημάτων παιδικής προστασίας, κοινωνικής προστασίας και μετανάστευσης και ασύλου για την πρόληψη και τον μετριασμό των κινδύνων που αντιμετωπίζουν τα παιδιά καθώς μετακινούνται και παρέχει υποστήριξη και υπηρεσίες χωρίς αποκλεισμούς σε όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από το νομικό καθεστώς τους ή των γονέων τους.