ΣΥΡΙΖΑ : Η αποτίμηση της υγειονομικής διαχείρισης της πανδημίας 

Αποτίμηση της υγειονομικής διαχείρισης της πανδημίας επιχείρησε να κάνει ο Ανδρέας Ξανθός, τομεάρχης υγείας του ΣΥΡΙΖΑ, στην πρώτη διαδικτυακή συνέντευξη τύπου προς τους υγειονομικούς συντάκτες στην οποία μίλησε και ο Ανδρέας Μιχαηλίδης, αναπληρωτής τομεάρχης υγείας και βουλευτής Χίου, παρουσιάζοντας αναλυτικά την πρόταση της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ για την παροχή δέσμης κινήτρων προς το ιατρικό προσωπικό των δομών του ΕΣΥ (Νοσοκομείων και δομών ΠΦΥ) σε νησιωτικές και απομακρυσμένες περιοχές.

Συγκεκριμένα, ο κ. Ανδρέας Ξανθός είπε ότι η ήπια πορεία της πανδημίας στην Ελλάδα – συνδυαστικό αποτέλεσμα πολλών παραγόντων – ο ρόλος της πολιτικής συναίνεσης στη συμμόρφωση των πολιτών στα περιοριστικά μέτρα – οι λόγοι που άντεξε το ΕΣΥ .

Αναλυτικότερα τα στοιχεία του απολογισμού που παρουσίασε ο τομεάρχης υγείας του ΣΥΡΙΖΑ είναι τα παρακάτω :

• Δεν τελειώσαμε με την πανδημία– οι «εστιακές αναζωπυρώσεις» αυτή την περίοδο είναι «καμπανάκι κινδύνου» – αυξημένη επιδημιολογική εγρήγορση και έμπρακτη «θωράκιση» του ΕΣΥ ειδικά στα νησιά – νέα κουλτούρα ατομικής υγιεινής και κοινωνικής συμπεριφοράς – στροφή στην ΠΦΥ και επικέντρωση στις ομάδες χρόνιων ασθενών υψηλού κινδύνου .
• Είναι πιο ισχυρό το Δημόσιο Σύστημα Υγείας ; Ενισχύθηκε οριακά κυρίως με συμβασιούχους νοσηλευτές και πολύ λίγους γιατρούς , ενώ οι επιπλέον κλίνες ΜΕΘ είναι στον «αέρα» μετά την επάνοδο στην τακτική λειτουργία των νοσοκομείων . Μόνο με αυξημένη χρηματοδότηση και μόνιμες προσλήψεις μπορεί να «θωρακιστεί» το ΕΣΥ και να υπάρξει «παρακαταθήκη» από την πανδημία . Η κυβέρνηση δεν έχει τέτοιο πολιτικό σχέδιο γιατί στην πραγματικότητα δεν πιστεύει στη δημόσια περίθαλψη και επιμένει στη νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία του «ανοίγματος» του ΕΣΥ στον ιδιωτικό τομέα και των ΣΔΙΤ .
• Η «θωράκιση» του ΕΣΥ ήταν στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ( και όχι εξ’ ανάγκης αλλαγή ρητορικής λόγω πανδημίας , όπως συμβαίνει με τη ΝΔ) . Κρίσιμες παρεμβάσεις : καθολική κάλυψη , ΠΦΥ, ΤΕΠ, ΜΕΘ, ΕΚΑΒ, ΕΚΕΑ, πρόγραμμα Philos , μηχανισμός προσλήψεων επικουρικών γιατρών-λοιπού προσωπικού , ΗΤΑ-Διαπραγμάτευση φαρμάκων , συνεργασία με ΙΣΝ .
• Η αξία των Δημόσιων Συστημάτων Υγείας – η υποτιμημένη Δημόσια Υγεία , ο ρόλος της Επιδημιολογίας, της περιβαλλοντικής υγείας, της σχολικής υγείας, της Ιατρικής Εργασίας , των κοινωνικών προσδιοριστών της υγείας( ανεργία, φτώχεια, έλλειψη μόρφωσης, ανισότητες κλπ) – η έμφαση στα μη μεταδοτικά νοσήματα ( καρδιαγγειακά, καρκίνος, νοσήματα «φθοράς») και η χαμηλή προτεραιότητα των μεταδοτικών νοσημάτων ( όπως η covid-19)στις πολιτικές Δημόσιας Υγείας διεθνώς .

Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για άμεση και μακροπρόθεσμη «θωράκιση» του ΕΣΥ και της Δημόσιας Υγείας

Για τον ΣΥΡΙΖΑ , η πανδημία και οι νέες ανάγκες που ήρθαν στο προσκήνιο ( πχ επάρκεια κλινών ΜΕΘ, οργανωμένα ΤΕΠ, ενισχυμένες δημόσιες δομές ΠΦΥ, θεσμός οικογενειακού γιατρού , κινητές μονάδες υγείας , κατ’ οίκον φροντίδα χρόνιων ασθενών, μετανοσοκομειακή φροντίδα-αποκατάσταση, κοινοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας , γηριατρική φροντίδα , μόνιμοι μηχανισμοί επιδημιολογικής επιτήρησης των νέων λοιμωδών νοσημάτων , περιβαλλοντική υγεία, Ιατρική της Εργασίας κλπ) , είναι η ευκαιρία για μια «γενναία»   επένδυση σε ένα νέο Δημόσιο Σύστημα Υγείας και στην αναδιοργάνωση των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας της χώρας. Σήμερα υπάρχουν οι δημοσιονομικές προϋποθέσεις και οι δυνατότητες σύγκλισης με την Ευρώπη στις δημόσιες δαπάνες υγείας( 7% του ΑΕΠ) , στην ΠΦΥ και στον οικογενειακό γιατρό, στον αριθμό νοσηλευτών/100.000 κατοίκους , στις κλίνες ΜΕΘ/100,000 κατοίκους κλπ) . Η επένδυση στο ΕΣΥ και στη Δημόσια Υγεία έχει και αναπτυξιακό -και όχι μόνο υγειονομικό- χαρακτήρα , δεν δημιουργεί «αναδιανεμητικές συγκρούσεις» γιατί είναι αδιαμφισβήτητη πλέον η κοινωνική ανταποδοτικότητα της , ενισχύει την κοινωνική συνοχή και την ισότητα στη φροντίδα υγείας που είναι κρίσιμος όρος δίκαιης ανάπτυξης και ευημερίας .

Οι παρακάτω προτεραιότητες για το χώρο της Υγείας εντάσσονται σ’ αυτή ακριβώς τη   στρατηγική της καθολικής κάλυψης των νέων υγειονομικών αναγκών μέσα από ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό ΕΣΥ που θα υποστηρίζεται με νέους πόρους ( ανθρώπινους και υλικούς).  

10 προτεραιότητες για να «Μείνουμε Όρθιοι» στην Υγεία

1. Ενίσχυση του ΕΣΥ και των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας με ανθρώπινο δυναμικό. Προσλήψεις επικουρικού και μόνιμου προσωπικού στα νοσοκομεία – ΚΥ- δομές Ψυχικής Υγείας- ΕΚΑΒ-ΕΟΔΥ- Εργαστήρια Δημόσιας Υγείας -Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας των Περιφερειών, ξεκινώντας με 4.000 μόνιμες προσλήψεις μέσα στο 2020, ενώ για τα επόμενα 3 χρόνια (2021-2022 ) συνεχίζεται η «αιμοδότηση» του Συστήματος Υγείας με επιπλέον 3.000 μόνιμες προσλήψεις κάθε χρόνο. Μέχρι την ολοκλήρωση αυτού του πολυετούς προγραμματισμού μόνιμων προσλήψεων , ανανεώνονται οι συμβάσεις των επικουρικών γιατρών – λοιπού επικουρικού προσωπικού και των συμβασιούχων του ΟΑΕΔ. Τώρα είναι η ώρα να υλοποιηθεί ένα ολοκληρωμένο και βιώσιμο σχέδιο για την οριστική αντιμετώπιση του διαρθρωτικού προβλήματος της ανεπάρκειας ανθρώπινου δυναμικού στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας.
2. Ανάπτυξη και ολοκλήρωση του θεσμού του οικογενειακού γιατρού και των Τοπικών Μονάδων Υγείας( ΤΟΜΥ) – Οργανική ένταξη των ΤΟΜΥ στο ΕΣΥ . Το πρώτο βήμα της μεταρρύθμισης στην ΠΦΥ που πραγματοποίησε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η ανάπτυξη 127 ΤΟΜΥ σε αστικές περιοχές όλης της χώρας. Ο στόχος που συμφωνήθηκε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για 239 ΤΟΜΥ μέσα στο 2020 ακυρώθηκε στην πράξη από την κυβέρνηση Μητσοτάκη η οποία δεν προχώρησε σε επαναπροκήρυξη των κενών θέσεων οικογενειακών γιατρών και άλλων επαγγελματιών υγείας και φυσικά δεν άνοιξε ούτε μία νέα ΤΟΜΥ, υπονομεύοντας την ανάπτυξη ενός νέου μοντέλου ποιοτικής φροντίδας με έμφαση στην πρόληψη–προαγωγή υγείας-κοινοτική φροντίδα . Η οργανική ενσωμάτωση των ΤΟΜΥ στο ΕΣΥ μετά τη λήξη της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης και η προκήρυξη αντίστοιχων μόνιμων θέσεων είναι η μόνη επιλογή για να συνεχιστεί η παροχή αξιόπιστων υπηρεσιών υγείας στον πληθυσμό ευθύνης των ΤΟΜΥ .
3. Ανάπτυξη Κινητών Ομάδων Υγείας (ΚΟΜΥ) για την παροχή υπηρεσιών ΠΦΥ και κατ’ οίκον φροντίδας σε πληθυσμούς με δυσκολίες πρόσβασης στις δημόσιες δομές, ειδικά στις άγονες και νησιωτικές περιοχές. Η στελέχωση των ΚΟΜΥ περιλαμβάνει οικογενειακό γιατρό και διεπιστημονική ομάδα υγείας .
4. Ανάπτυξη ενός διευρυμένου δικτύου πρωτοβάθμιων και κοινοτικών υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας , ενίσχυση των Κέντρων Ψυχικής Υγείας και των Κινητών Μονάδων Ψυχικής Υγείας.
5. Εθνικό Σχέδιο αναβάθμισης των υποδομών-εξοπλισμού του ΕΣΥ σε βάθος 5ετίας μέσω ειδικού προγράμματος τύπου «Φιλόδημος» , συγχρηματοδοτούμενου από ΠΔΕ και ευρωπαϊκούς πόρους. Προτεραιότητα η ανάπτυξη του απαραίτητου για τις ανάγκες της χώρας αριθμού δημόσιων κλινών ΜΕΘ-ΜΑΦ-ΜΕΝΝ , καθώς και η αναβάθμιση των χώρων που στεγάζουν τα ΤΕΠ.
6. Ενίσχυση των προϋπολογισμών των νοσοκομείων και των Υγειονομικών Περιφερειών (ΥΠΕ) για λειτουργικές δαπάνες (προμήθεια υγειονομικού υλικού, φαρμάκων, μέσων ατομικής προστασίας, αναπνευστήρων κλπ).
7. Ενίσχυση του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ για τη συμπληρωματική κάλυψη των ανασφάλιστων (δικαιούχοι του ν. 4368/2016) με παροχές που προβλέπονται στον Ενιαίο Κανονισμό Παροχών Υγείας (ΕΚΠΥ) και αφορούν υγειονομικό υλικό για χρόνιες ασθένειες όπως ΣΔ-ΧΑΠ , φυσικοθεραπείες-αποκατάσταση, σκευάσματα ειδικής διατροφής, ειδική αγωγή κλπ.
8. Ενίσχυση των δημόσιων Εργαστηρίων και του ΕΚΕΑ για τη διενέργεια των απαραίτητων διαγνωστικών τεστ (μοριακός έλεγχος , ανίχνευση αντισωμάτων). Ειδική πρόβλεψη για την ενίσχυση του Κεντρικού και των Περιφερειακών Εργαστηρίων του ΕΟΔΥ με στόχο την πλήρη εργαστηριακή κάλυψη των αναγκών της Δημόσιας Υγείας.
9. Μισθολογική αναβάθμιση των γιατρών και του υπόλοιπου προσωπικού του ΕΣΥ. Αναμόρφωση του ειδικού ιατρικού μισθολογίου και των αποδοχών των υπόλοιπων εργαζομένων των νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας από το 2020, αποπληρωμή των αναδρομικών στους γιατρούς ΕΣΥ που προβλέπει η απόφαση του ΣτΕ, ένταξη όλου του υγειονομικού προσωπικού του ΕΣΥ στα ΒΑΕ. Νέο πλαίσιο κινήτρων προσέλκυσης ειδικευμένων γιατρών στις άγονες, δυσπρόσιτες και νησιωτικές περιοχές. Χωρίς αυτή την παρέμβαση δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε δραστικά το πρόβλημα της υποστελέχωσης και της διαιώνισης των κενών στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας , καθώς και την ανάγκη αντιστροφής του brain drain των νέων γιατρών .
10. «Θωράκιση» των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας με δημιουργία μόνιμου μηχανισμού επιδημιολογικής επιτήρησης της πανδημίας και κάθε επιδημικής έξαρσης που απειλεί τη Δημόσια Υγεία . Ενισχυμένη υγειονομική εποπτεία στις κλειστές δομές μαζικής διαβίωσης ( προσφυγικά camps, καταυλισμοί Ρομά, γηροκομεία, κλπ) .   Επιστημονική, οργανωτική και λειτουργική αναβάθμιση των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας του Κράτους και των Περιφερειών – ενίσχυση τους με γιατρούς και επόπτες Δημόσιας Υγείας , ενεργοποίηση της ειδικότητας της Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής , έμφαση στην Υγιεινή και Ασφάλεια στην Εργασία .

Οι παρεμβάσεις αυτές εντάσσονται στο πρόγραμμα «Μένουμε όρθιοι-2» που παρουσίασε ο ΣΥΡΙΖΑ , έχουν δημοσιονομικό κόστος για το 2020 περίπου 1 δισ.ευρώ ( 0,5% του ΑΕΠ) και αποτελούν το πρώτο βήμα σύγκλισης με τους μέσους όρους της ΕΕ στις δημόσιες δαπάνες υγείας (7% του ΑΕΠ) . Στρατηγικός στόχος είναι η συνεχής αύξηση της «δυναμικότητας» του ΕΣΥ και της δυνατότητας του , σε συνέργεια με τον ΕΟΠΥΥ , να καλύπτει επιπλέον ανάγκες υγείας των πολιτών ( οδοντιατρική φροντίδα, αποθεραπεία-αποκατάσταση , γηριατρική φροντίδα , φροντίδα ατόμων με άνοια , ειδική αγωγή, ψυχική υγεία, εργαστηριακές εξετάσεις ) , οδηγώντας παράλληλα σε μείωση της πολύ υψηλής ιδιωτικής δαπάνης υγείας στην Ελλάδα ( 39% του συνόλου) .

Η υγειονομική «θωράκιση» των νησιών θα κριθεί στην πράξη και όχι στα σχέδια επί χάρτου

Η επανεκκίνηση της τουριστικής δραστηριότητας στη χώρα με υγειονομικά ασφαλή και οικονομικά βιώσιμο τρόπο είναι μια δύσκολη εξίσωση που οφείλει να λύσει η κυβέρνηση, ειδικά σε μια χρονική συγκυρία που η πανδημία είναι παρούσα και , σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας , «ο κίνδυνος αναζωπύρωσης παραμένει». Η επιλογή του «ανοίγματος» της τουριστικής αγοράς σε επισκέπτες από άλλες χώρες , πρέπει να συνοδευτεί με ένα ολοκληρωμένο και εφαρμόσιμο σχέδιο υγειονομικής διαχείρισης στη διάρκεια της φετινής τουριστικής περιόδου , το οποίο θα περιλαμβάνει την πρόληψη , την έγκαιρη διάγνωση , την αποτελεσματική φροντίδα και την αποτροπή διασποράς κρουσμάτων Covid-19. Το στοίχημα είναι μεγάλο , αφορά πρωτίστως τη Δημόσια Υγεία αλλά και την επιβίωση εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων και εργαζομένων και , ακριβώς γι’ αυτό, πρέπει να κερδηθεί.   Το «Σχέδιο Υπηρεσιών Υγείας για τη Νησιωτική Χώρα» που παρουσίασε η κυβέρνηση θα κριθεί στην πράξη , στους όρους και τις προϋποθέσεις αποτελεσματικής υλοποίησης του σε κάθε τουριστικό προορισμό. Θα κριθεί στα αντανακλαστικά του συστήματος ( ΕΣΥ , ΕΚΑΒ, ΕΟΔΥ, Πολιτική Προστασία , Αυτοδιοίκηση ) σε κάθε ύποπτο ή επιβεβαιωμένο κρούσμα Covid-19 , στην επάρκεια προσωπικού και μέσων στις δημόσιες δομές των νησιών , στην καλή προετοιμασία και εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού του ΕΣΥ , των ιδιωτών γιατρών αλλά και των εργαζομένων στα ξενοδοχεία και στις τουριστικές επιχειρήσεις , θα κριθεί στο συντονισμό των ενεργειών που πρέπει να γίνουν για τη διαχείριση τοπικών «υγειονομικών κρίσεων».

Σ’ αυτή τη φάση δεν βοηθά η κινδυνολογία. Είναι σίγουρο όμως ότι δε υπάρχει κανένα περιθώριο αποτυχίας , γιατί το υγειονομικό, οικονομικό και κοινωνικό πλήγμα θα είναι βαρύτατο. Εμείς , όπως κάναμε και στο αρχικό κύμα της πανδημίας , δεν πρόκειται να επενδύσουμε στην υγειονομική αποτυχία και στην καταστροφή . Θα συνεχίσουμε όμως να επισημαίνουμε τις ανεπάρκειες και τις ολιγωρίες της κυβέρνησης και να προτείνουμε τα αναγκαία μέτρα ουσιαστικής υγειονομικής «θωράκισης» των νησιών , όπως :

• Αποκέντρωση των διαγνωστικών εξετάσεων και διαθεσιμότητα γρήγορων μοριακών τεστ σε όλες τις δημόσιες δομές των νησιών (Νοσοκομεία – Κέντρα Υγείας)
• Διευρυμένοι διαγνωστικοί έλεγχοι προληπτικού χαρακτήρα στη διάρκεια της τουριστικής περιόδου
• Διασφάλιση των προϋποθέσεων σε κάθε νοσοκομείο της νησιωτικής χώρας για διασωλήνωση , νοσηλεία σε θάλαμο αρνητικής πίεσης και διακομιδή με ασφάλεια των περιστατικών covid-19( με κίνητρα εθελοντικής μετακίνησης ειδικευμένων γιατρών ή εξειδικευόμενων στην εντατικολογία από νοσοκομεία του κέντρου κατά την καλοκαιρινή περίοδο για συνδυασμό εργασίας και διακοπών )
• Σχέδιο μόνιμων προσλήψεων ειδικευμένων γιατρών και άλλων επαγγελματιών υγείας στις μονάδες του ΕΣΥ των νησιών, με ειδική μοριοδότηση των συμβασιούχων που ήδη υπηρετούν στα νοσοκομεία και ΚΥ αυτών των περιοχών , για να υπάρξει σταθερή κάλυψη των αναγκών τους με ποιοτικές υπηρεσίες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης .
• Νέα δέσμη κινήτρων (οικονομικών , επιστημονικών , εκπαιδευτικών , υπηρεσιακών και άλλων) με τη συνδρομή Κράτους και Τοπικής Αυτοδιοίκησης , όχι μόνο για την προσέλκυση αλλά και για την παραμονή στα νησιά ειδικευμένων γιατρών . Μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί   η επαρκής και μόνιμη στελέχωση των δομών του ΕΣΥ στις άγονες και νησιωτικές περιοχές και η αντιμετωπιστούν οι υπαρκτές υγειονομικές ανισότητες ανάμεσα στις περιφέρειες της χώρας .
• Μέριμνα για την αναβαθμισμένη υγειονομική φροντίδα πληθυσμών ειδικής ευαλωτότητας που ζουν σε κλειστές δομές στις τουριστικές περιοχές ( πρόσφυγες , Ρομά, φιλοξενούμενοι σε γηροκομεία ή προνοιακά ιδρύματα κλπ ) και οι οποίοι μπορούν να αποτελέσουν εστίες «υπερμετάδοσης» του SARS-CoV-2. Ειδικά για τους προσφυγικούς καταυλισμούς απαιτείται η αποσυμφόρηση και η «πληθυσμιακή αραίωση» τους με άμεση μετεγκατάσταση των πιο ευπαθών ομάδων στην ενδοχώρα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ : Τα μετρά που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ για υγειονομική θωράκιση των νησιών