Οι έντονες συνομιλίες της τελευταίας τάξεως με στόχο την επίτευξη μιας παγκόσμιας συμφωνίας ορόσημο για τον χειρισμό μελλοντικών πανδημιών ξεκίνησαν, με μια συμφωνία να είναι ακόμα στον αέρα. Δύο χρόνια εργασίας για τη σύνταξη μιας διεθνούς συμφωνίας για την πρόληψη, την ετοιμότητα και την ανταπόκριση της πανδημίας έρχονται στο απροχώρητο, ενώ απομένουν λίγες μόνο ώρες για να επιτευχθεί συναίνεση. Τον Δεκέμβριο του 2021, ο ακατέργαστος πόνος του COVID-19 παρακίνησε τις χώρες να αναζητήσουν ένα δεσμευτικό πλαίσιο δεσμεύσεων με στόχο την πρόληψη μιας άλλης τέτοιας καταστροφής.
Ωστόσο, γρήγορα προέκυψαν μεγάλες διαφορές σχετικά με το πώς να το αντιμετωπίσετε – κατάγματα που δεν είχαν ακόμη επουλωθεί μέχρι την Παρασκευή. Ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους εξέφρασε αισιοδοξία ότι οι συνομιλίες θα αποδειχθούν επιτυχείς και θα καταλήξουν σε συμφωνία έτοιμη να εγκριθεί επίσημα στην ετήσια σύνοδο των χωρών μελών του ΠΟΥ. «Είμαι ενθαρρυμένος που και τα 194 κράτη μέλη έχουν δεσμευτεί να ολοκληρώσουν έγκαιρα τη συμφωνία για την Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας», είπε την Τετάρτη. «Εργάζονται πολλές ώρες για να βρουν κοινό έδαφος, καλή τη πίστη, για τους ανθρώπους του κόσμου».
Βιασύνη στη γραμμή του τερματισμού
Οι διαπραγματευτές κάνουν 12ωρες μέρες από τις 29 Απριλίου για να προσπαθήσουν να βρουν έναν τρόπο να το διασχίσουν. Οι επιπλέον δεκαπενθήμερες συνομιλίες -η διαδικασία επρόκειτο να ολοκληρωθεί τον Μάρτιο- διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών στα κεντρικά γραφεία του ΠΟΥ στη Γενεύη. Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις που θεωρούνται σχετικοί ενδιαφερόμενοι μπορούν να παρακολουθήσουν τη διαδικασία έξω από την αίθουσα και ενημερώνονται καθημερινά από τους συμπροέδρους των συνομιλιών.
Τέτοιες ΜΚΟ φοβούνται ότι οποιαδήποτε συμφωνία συναφθεί την Παρασκευή θα ήταν βιαστική, μπορεί να μην αλλάξει το status quo και μπορεί ακόμη και να παγιώσει ορισμένες από τις αδυναμίες που εκτίθενται από την πανδημία COVID-19. Αν και η εξεύρεση συναίνεσης για κάθε άρθρο του σχεδίου συμφωνίας θα ήταν απίθανη, οι χώρες έχουν ωστόσο επενδύσει πολύ χρόνο στη διαδικασία και θέλουν κάτι να δείξουν για τις προσπάθειές τους.
«Τους λέμε: μην πιέζεστε να παραδοθείτε με ίδια κεφάλαια γιατί πρέπει να παραδώσετε ένα όργανο», είπε ο K. M. Gopakumar, ανώτερος ερευνητής στη ΜΚΟ του Δικτύου Τρίτου Κόσμου. “Φοβόμαστε ότι θα οδηγήσει σε μια κατάσταση όπου θα τους ζητηθεί να συμβιβαστούν μόνο και μόνο για να δημιουργήσουν ένα photo-op” για να δείξουν ότι η συνθήκη έχει εγκριθεί. «Αυτό θα ήταν προδοσία των προσδοκιών των ανθρώπων και του δικαιώματος των ανθρώπων στην υγεία».
Κοινή χρήση εμβολίων
Το προσχέδιο κειμένου πρότεινε να δοθεί στον ΠΟΥ πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο στο 20 τοις εκατό της παραγωγής προϊόντων υγείας που σχετίζονται με την πανδημία, όπως τα εμβόλια. Ενώ ορισμένες χώρες θέλουν αυτό να αλλάξει σε τουλάχιστον 20 τοις εκατό, ορισμένες δυτικές δυνάμεις πιέζουν να φτάσει το 20 τοις εκατό. Κάθε ένα από τα 37 άρθρα του σχεδίου συμφωνίας καταρρίπτεται με τη σειρά του, με τους διαπραγματευτές χωρών να χωρίζονται σε ομάδες εργασίας για να προσπαθήσουν να καταλήξουν σε συναίνεση.
Ο Pedro Villardi, συντονιστής δικαιοσύνης στον τομέα της υγείας για τις Public Services International, είπε ότι το προσωπικό υγειονομικής περίθαλψης πρώτης γραμμής πρέπει να προστατεύεται κατάλληλα στη συμφωνία, κάτι που θα πρέπει να αντικατοπτρίζει το βάρος της έκθεσής τους στον κίνδυνο. Διαφορετικά, «οι εργαζόμενοι που εκπροσωπούμε ως PSI, οι ζωές τους θα συνεχίσουν να είναι στη γραμμή» στην επόμενη πανδημία, είπε. Ο Βιλάρντι είπε ότι η προσπάθεια που απαιτείται για να υπάρξει αναφορά στη συμφωνία για τα διόδια ψυχικής υγείας στους εργαζόμενους πρώτης γραμμής ήταν “απλά απίστευτη, είναι εξωφρενική”.
Ρήγματα
Οι κύριες διαφωνίες περιστρέφονται γύρω από την πρόσβαση και την ισότητα:
- πρόσβαση σε παθογόνους παράγοντες που ανιχνεύονται εντός των χωρών και σε προϊόντα καταπολέμησης της πανδημίας, όπως τα εμβόλια που παράγονται από αυτή τη γνώση.
- και δίκαιη κατανομή όχι μόνο των αντιπανδημικών τεστ, θεραπειών και τρυπημάτων, αλλά και των μέσων παραγωγής τους.
Μιλώντας από τη Νότια Αφρική, η Lauren Paremoer του People’s Health Movement είπε στους δημοσιογράφους ότι η Αφρική είχε «περιθωριοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό» κατά την τελευταία πανδημία, όσον αφορά την πρόσβαση σε εμβόλια και άλλα ιατρικά προϊόντα. «Η συνθήκη ως έχει δεν θα διορθώσει τίποτα από αυτά», είπε, σημειώνοντας ότι μεγάλο μέρος της γλώσσας για τη μεταφορά τεχνολογίας στις αναπτυσσόμενες χώρες δεν είναι δεσμευτική. «Η συνθήκη θέτει νέες και πολύ επαχθείς υποχρεώσεις επιτήρησης (παθογόνων παραγόντων) στις αφρικανικές χώρες χωρίς καμία απολύτως σαφή υπόσχεση ότι θα διατεθεί χρηματοδότηση», είπε.