Νέο σχέδιο νόμου που κατεβάζει σε δημόσια διαβούλευση το Υπουργείο Υγείας, αγγίζει το δύσκολο και ευαίσθητο θέμα της ακούσιας νοσηλείας ψυχικώς πασχόντων με εισαγγελική εντολή και προκαλεί αντιδράσεις. Οι νέες νομοθετικές ρυθμίσεις (ν. 2071/1992) κινούνται μεταξύ άλλων, στην κατεύθυνση της αποσυμφόρησης των ψυχιατρικών νοσοκομείων, παραπέμποντας τα περιστατικά ακούσιας νοσηλείας με εισαγγελική εντολή σε κοινοτικές δομές Ψυχικής Υγείας, π.χ. Κέντρα Ψυχικής Υγείας, ξενώνες αποασυλοποίησης κλπ. Οι προτάσεις της κυβέρνησης αναμένεται να ξεσηκώσουν πολλές αντιδράσεις και συζητήσεις στο χώρο της ψυχικής υγείας, με πρώτη σοβαρή αντίδραση αυτή του καθηγητή Ψυχιατρικής Θεόδωρου Μεγαλοοικονόμου, ενός από τους πιο σημαντικούς επιστήμονες σήμερα στη χώρα μας στον χώρο της ψυχικής υγείας και αποασυλοποίησης.
Ο κ. Μεγαλοοικονόμου με επιστολή του προς το Υπουργείο Υγείας σχολιάζει χαρακτηριστικά:
“Το επιχείρημα, στην ουσία του -και όχι στα φραστικά του σερβιρίσματα- υποτίθεται ότι είναι ‘η μείωση των ακούσιων νοσηλειών’ και, φυσικά, των ράντζων (με ακόμα πιο γρήγορο εξιτήριο, ή μη εισαγωγή, αλλά με την υποχρέωση -μέσω εισαγγελέα- ‘να παίρνεις τα φάρμακα σου’ – γιατί, φυσικά, ‘καμιά άλλη θεραπεία δεν υπάρχει’). Φτωχή σκέψη, ακόμα πιο φτωχό το αποτέλεσμα”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο ψυχίατρος.
Ποιές είναι οι προτάσεις του Υπουργείου Υγείας για την ακούσια νοσηλεία
Οι προτάσεις που κατέθεσε το Υπουργείο Υγείας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους εμπλεκόμενους φορείς, αφορούν αλλαγές, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν:
• πρόβλεψη για ειδικό εισαγγελέα στα μεγάλα αστικά κέντρα (Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα, Ιωάννινα και Ηράκλειο Κρήτης) που θα ασχολείται αποκλειστικά με την εποπτεία των ζητημάτων που προκύπτουν από την ακούσια νοσηλεία,.
• ειδικές ρυθμίσεις για ακούσιες νοσηλείες ανήλικων ασθενών,
• απεμπλοκή της αστυνομίας από τη διαδικασία ακούσιας νοσηλείας ψυχικώς πασχόντων και μεταφορά τους με ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ και εξειδικευμένο προσωπικό,
• διάκριση μεταξύ ακούσιας νοσηλείας (σε ψυχιατρικό νοσοκομείο) και ακούσιας θεραπείας στην κοινότητα (σε κατάλληλη κοινοτική δομή) κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας.
• δυνατότητα μετατροπής της ακούσιας νοσηλείας σε ψυχιατρικό νοσοκομείο, σε ακούσια θεραπεία στην κοινότητα, δηλαδή σε ειδικές δομές ψυχικής υγείας,
• μείωση του χρόνου διάρκειας της ακούσιας ψυχιατρικής περίθαλψης, από τους έξι στους τέσσερις μήνες.
Οι αλλαγές που θέλει να προωθήσει το Υπουργείο Υγείας θέτουν τον στόχο του εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου και την αποασυλοποίηση, με “κρυφή αντζέντα” όμως, όπως υποστηρίζει ο κ. Μεγαλοοικονόμου, τη μείωση του αριθμού των εισαγωγών ασθενών (και ειδικά των οξέων περιστατικών) στα ψυχιατρικά νοσοκομεία, τα οποία ούτως ή άλλως δεν έχουν ούτε τις υποδομές, ούτε την κατάλληλη στελέχωση για να προσφέρουν αξιοπρεπείς συνθήκες νοσηλείας σε ψυχικά πάσχοντες.
Θ. Μεγαλοοικονόμου: “Να αφαιρέσετε το όνομά μου από το σχέδιο νόμου”
“Δεν επιθυμώ να έχω καμιά σχέση με αυτό το ανοσιούργημα”, αναφέρει σε επιστολή του που κοινοποιεί στον υπουργό Υγείας ο κ. Θεόδωρος Μεγαλοοικονόμου, ο οποίος υποστηρίζει ότι στην εισηγητική έκθεση του συγκεκριμένου σχεδίου νόμου, υπάρχει αναφορά σε δικές του δημοσιευμένες εργασίες, χωρίς την έγκρισή του και με σαφή και σκόπιμη διαστρέβλωση του περιεχομένου τους.
“Γίνεται, μάλιστα, χρήση ενός αποσπάσματος αυτού του κειμένου, που αναφέρεται στην κομβικής σημασίας ανάγκη του ξεπεράσματος «των πρακτικών της ιδρυματικής βίας», ακριβώς στην παράγραφο όπου επιχειρείται η θεμελίωση της νεοεισαγόμενης στην Ελλάδα άκρως κατασταλτικής πρακτικής της «υποχρεωτικής θεραπείας στην κοινότητα». Διαστρεβλώνοντας, δηλαδή, πλήρως και συνειδητά, το νόημα του κειμένου στο οποίο παραπέμπει, χρησιμοποιώντας ένα χειραφετητικό θεραπευτικό πρόταγμα ως φύλλο συκής, ως φραστικό περιτύλιγμα της διάχυσης αυτών των ιδρυματικών πρακτικών (του εξαναγκασμού, της θεραπείας ως αμετάκλητα εξουσιαστικής πρακτικής) όχι, πλέον, μόνο μέσα στο ίδρυμα, αλλά μέσα σε όλη την κοινωνία.
Θεωρώ ότι θα γνωρίζουν, όλα τα μέλη της ομάδας που συνέταξαν αυτό το «νέο» νομοθέτημα (που -όπως ανέκαθεν- δεν θ΄ ακουμπήσει στο ελάχιστο τις ασκούμενες πρακτικές και διαδικασίες παντελούς στέρησης των δικαιωμάτων ψυχικά πασχόντων) ότι, μέσα και από τις συλλογικότητες που λειτουργώ, έχω ταχθεί -εγγράφως και ονομαστικά- διαμετρικά αντίθετος στην «υποχρεωτική θεραπεία στην κοινότητα». Και μάλιστα, όχι μόνο τώρα που προετοιμαζόταν ως νομοθέτημα αλλά και πριν λίγα χρόνια, όταν τα ίδια τα μέλη της επιτροπής και άλλοι την παρουσίαζαν, πιέζοντας για την εφαρμογή της, μέσα από διάφορα ψυχιατρικά συνέδρια” , αναφέρει ο καθηγητής Ψυχιατρικής.