της Γεωργίας Αθ. Σκιτζή
Μια νέα μελέτη δείχνει την έκταση της επίπτωσης της φτώχειας στο DNA, αποκαλύπτοντας ότι σχεδόν το 8% του γονιδιώματός μας μπορεί να επηρεαστεί από χημικές τροποποιήσεις που θα μπορούσαν να παραμείνουν σε όλη μας τη ζωή. Η επιγενετική περιλαμβάνει χημικές αλλαγές στο DNA που γίνονται με διάφορους μηχανισμούς
Ερευνητές από τις ΗΠΑ και τον Καναδά έφθασαν σε αυτό το αξιοσημείωτο συμπέρασμα, διεξάγοντας μια ανάλυση σε περίπου 500 άτομα από τις Φιλιππίνες που συμμετείχαν στην Cebu Longitudinal Health and Nutrition Survey. Χρησιμοποιώντας δεδομένα γενετικού υλικού που ελήφθησαν από γυναίκες που γεννήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1980, η ερευνητική ομάδα εντόπισε μια σχέση μεταξύ της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης και της τάσης των γονιδίων να τροποποιηθούν μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται επιγενετική.
«Γνωρίζουμε εδώ και πολύ καιρό ότι η κοινωνικοοικονομική κατάσταση είναι ένας ισχυρός καθοριστικός παράγοντας για την υγεία, αλλά οι μηχανισμοί με τους οποίους οι οργανισμοί μας “θυμούνται”τις εμπειρίες της φτώχειας δεν είναι γνωστοί», λέει ο Thomas McDade, βιολόγος και ανθρωπολόγος στο Northwestern University. Η επιγενετική περιλαμβάνει χημικές αλλαγές στο DNA που γίνονται με διάφορους μηχανισμούς. Ένας από αυτούς, που αναφέρεται ως μεθυλίωση, περιγράφει την προσθήκη μίας ομάδας μεθυλίου σε ένα γονίδιο, τροποποιώντας τη μεταγραφή του.
O ρόλος της φτώχειας
Το φαινόμενο έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον της έρευνας τα τελευταία χρόνια, με τις μελέτες που υποδηλώνουν ότι πολλά πράγματα στο περιβάλλον, π.χ. ένα ψυχολογικό τραύμα στη βρεφική ηλικία, μπορεί να κάνει το σώμα σας να τροποποιήσει το ρόλο των γονιδίων. Οι πρώτες εμπειρίες της ζωής όχι μόνο διαμορφώνουν το μυαλό μας αλλά μεταβάλουν το πώς λειτουργεί το σώμα μας σε θεμελιώδες επίπεδο.
Εφαρμόζοντας προσαρμοσμένους γενετικούς ανιχνευτές σε δείγματα αίματος που ελήφθησαν από τα παιδιά της έρευνας, όταν έγιναν 21 χρονών οι ερευνητές εντόπισαν πάνω από 2.500 θέσεις μεθυλίωσης που επηρέαζαν 1.537 γονίδια μεταξύ των ατόμων που μεγάλωσαν σε συνθήκες χαμηλής κοινωνικοοικονομικής κατάστασης. Σε σύγκριση με τα παιδιά που γεννήθηκαν σε σχετικά πλούσιες οικογένειες εκείνα που έγιναν φτωχά αργότερα στη ζωή δεν παρουσίαζαν σημαντικές διαφορές. Δεδομένου ότι οι τρέχουσες εκτιμήσεις θέτουν το συνολικό αριθμό γονιδίων που κωδικοποιούν πρωτεΐνες κοντά στο 20.000, οι αλλαγές αφορούν σχεδόν το 8% των γονιδίων.