Της Νικολέτας Ντάμπου
Η υγειονομική κρίση που δημιούργησε ο κορωνοϊός έχει σημαντικές επιπτώσεις τόσο στο σύστημα υγείας της Ελλάδας καθώς δέχεται τεράστια πίεση όσο και στην ελληνική οικονομία. Το μεγάλο ζητούμενο για την χώρα μας ήταν πάντα η ανάπτυξη αλλά σήμερα η συζήτηση ξεκινάει από την αρχή καθώς συμπεριλαμβάνει πλέον αναπτυξιακές συνιστώσες. Να αναφέρουμε ότι στην έκθεση Πισσαρίδη αποτυπώνεται η σημερινή οικονομική κατάσταση της Ελλάδας .Το ερώτημα που έθεσε το Healthweb.gr στους εκπροσώπους του κλάδου της φαρμακοβιομηχανίας στον πρόεδρο του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας(ΣΦΕΕ) κ. Ολύμπιο Παπαδημητρίου καθώς και στον Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) κ. Θεόδωρο Τρύφων , είναι : Ποια είναι τα αναπτυξιακά κριτήρια για την φαρμακοβιομηχανία, δηλαδή τι χρειάζεται κάθε φαρμακοβιομηχανία για να επενδύσει περισσότερο στην Ελλάδα ;
Ο κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, μας είπε ‘’ Δεν αρκούν τα αναπτυξιακά κριτήρια, πρέπει και να πληρούνται οι αρχές της προβλεψιμότητας, της διαφάνειας και της διαβούλευσης . Αναλύοντας, μας εξήγησε ότι έχει στραφεί λόγω της πανδημίας ,το βλέμμα της παγκόσμιας κοινότητας στον κλάδο του φαρμάκου καθώς κατόρθωσε να αναπτύξει εμβόλια και θεραπείες σε εντυπωσιακές ταχύτητες μέσα από άοκνες μελέτες και συνεργασίες. Ωστόσο η φαρμακοβιομηχανία στην Ελλάδα εξακολουθεί να βιώνει μια βαθιά κρίση, καθώς συνεχίζεται η υπερφορολόγησή της και αναγκάζεται κάθε χρόνο να επιστρέφει ακόμη και το 70% των εσόδων της. Ο μηχανισμός υποχρεωτικών επιστροφών (clawback), η αναδρομική ισχύς νόμων, η έλλειψη διαβούλευσης της Πολιτείας με τη βιομηχανία, οι καθυστερήσεις στην ενημέρωση του κλάδου για την πορεία της δαπάνης είναι μερικά μόνο από τα εμπόδια στην αναπτυξιακή πορεία του κλάδου.
Η φαρμακοβιομηχανία, τονίζει ο Πρόεδρος Δ.Σ. του ΣΦΕΕ αποτελεί έναν ανεκμετάλλευτο μοχλό ανάπτυξης για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας. Ακόμη και εντός των αντίξοων σημερινών συνθηκών, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ, η συνολική συνεισφορά του κλάδου του φαρμάκου σε όρους ΑΕΠ εκτιμάται σε €6,9 δισ. ή στο 3,7% του ΑΕΠ της χώρας (Μελέτη ΙΟΒΕ 2020). Αναγνωρίζουμε κάποια θετικά βήματα της Κυβέρνησης, όπως οι υπερεκπτώσεις για την έρευνα και την ανάπτυξη, το επιπλέον κονδύλι για τον συμψηφισμό του clawback με επενδύσεις και η εξαίρεση των εμβολίων από τον δημόσιο προϋπολογισμό για το φάρμακο. Ωστόσο, εξηγεί ότι τέτοιου είδους βραχυπρόθεσμες λύσεις δεν αρκούν προκειμένου ο κλάδος να αναπτυχθεί στο σύνολο των δυνατοτήτων του, αφού δεν προσφέρουν μια κρίσιμη προϋπόθεση για την προσέλκυση επενδύσεων: Την προβλεψιμότητα, τη διαφάνεια και τη διαβούλευση.
Οι 5 διαδοχικές εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Εποπτείας (Enhanced Surveillance Reports) και η Έκθεση Πισσαρίδη επισημαίνουν την ανάγκη ολοκλήρωσης των μεταρρυθμίσεων, την προώθηση της ανάπτυξης, τον επαναπροσδιορισμό του clawback. Για πρώτη φορά μάλιστα στην έκθεση Πισσαρίδη αναφέρεται η έννοια της «συνυπευθυνότητας». Όλα αυτά είναι διαχρονικά αιτήματα του ΣΦΕΕ που, επιτέλους, αναγνωρίζονται από επίσημα (ευρωπαϊκά και εθνικά) όργανα και πρέπει η Κυβέρνηση να τα λάβει σοβαρά υπόψη της στο σχεδιασμό της φαρμακευτικής πολιτικής.
Προτάσεις : Πως ο κλάδος του φαρμάκου μπορεί να επιφέρει στην ανάπτυξη
”Ένας από τους πιο άμεσους τρόπους που ο κλάδος του φαρμάκου μπορεί να επιφέρει την πολυπόθητη ανάπτυξη, είναι μέσω της μετατροπής της Ελλάδας σε «hub» κλινικών δοκιμών για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Είναι χαρακτηριστικό ότι η χώρα μας δεν υπολείπεται απλώς του ευρωπαϊκού μέσου όρου στον ετήσιο αριθμό κλινικών μελετών που προσελκύει, αλλά το σύνολο των επενδύσεων της φαρμακευτικής βιομηχανίας στην Ευρώπη που απορροφούνται από την ελληνική οικονομία αντιστοιχεί μόλις στο 0,14%. Η Ελλάδα διαθέτει πολύ καλές βάσεις για την προσέλκυση περισσότερων κλινικών μελετών, εξαιρετικούς ιατρούς και επιστήμονες, ποιοτικές δομές και καλά πανεπιστημιακά νοσοκομεία. Θα πρέπει, όμως, να γίνουν συντονισμένες ενέργειες, να μειωθεί η γραφειοκρατία και οι καθυστερήσεις στις διαδικασίες και τις εγκρίσεις, καθώς η προσέλκυση επενδύσεων για κλινικές μελέτες είναι ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον και αγώνας δρόμου με όλες τις άλλες χώρες που προσπαθούν να προσελκύσουν τέτοια κεφάλαια.’’ λέει ο κ. Παπαδημητρίου , σημειώνοντας ότι και ένας άλλος, επίσης, άμεσος τρόπος είναι η παροχή κινήτρων για ενίσχυση των συνεργασιών μεταξύ διεθνών και ελληνικών εταιριών. Το 21% των φαρμάκων παράγεται σε εγχώρια εργοστάσια και υπάρχει μεγάλο περιθώριο για προσέλκυση νέας παραγωγικής δυναμικότητας.
Τέλος , ο Πρόεδρος του ΣΦΕΕ θέτει το ερώτημα : Η χώρα μας μπορεί. Η Πολιτεία έχει τη θέληση να εφαρμόσει μέτρα που θα προσελκύσουν τις πολυπόθητες επενδύσεις;
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Πανελλήνιας ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) κ. Θεόδωρος Τρύφων μας είπε ότι ‘’ οι επενδύσεις και εξωστρέφεια είναι ο δρόμος της επιστροφής στην ανάπτυξη’’.
Συγκεκριμένα, τονίζει ότι ‘’ Το δεύτερο κύμα της πανδημίας του κορωνοϊού ασκεί τεράστια πίεση στο σύστημα υγείας της χώρας και δοκιμάζει τις αντοχές των ιατρών, των νοσηλευτών και όλων εκείνων όσοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης, αντιμετωπίζοντας μια πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση. Εξίσου σοβαρές είναι και οι επιπτώσεις της πανδημίας στην ελληνική οικονομία, η οποία, ενώ το 2019 έδειχνε σημάδια σταθερής ανάκαμψης, το 2020 εκτιμάται ότι θα κλείσει με σημαντική ύφεση. Η ανάγκη να αναστραφούν οι οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης του κορωνοϊού καθιστά επίκαιρη όσο ποτέ, τη συζήτηση για την επόμενη ημέρα της οικονομίας, με στόχο την όσο το δυνατό ταχύτερη επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.’’
Ο δρόμος της επιστροφής στην ανάπτυξη
Ο δρόμος της επιστροφής στην ανάπτυξη, τονίζει ο κ. Τρύφων , περνά μέσα από την ενίσχυση των κλάδων της οικονομίας που εμφανίζουν επενδυτική δυναμική και έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό. Ένας κατ’εξοχήν τέτοιος κλάδος είναι η εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου. Τα ελληνικά φάρμακα αναπτύσσονται και παράγονται με τη χρήση τεχνολογιών αιχμής στα 40 εργοστάσια της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας και αναγνωρίζονται διεθνώς ως ποιοτικά και αξιόπιστα. Η εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου εξάγει φάρμακα σε περισσότερες από 85 χώρες, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, οι εξαγωγές φαρμάκων κατέγραψαν αύξηση 59,7% συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους. Αυτή η μοναδική εξαγωγική δυναμική αποκτά ιδιαίτερη σημασία, αν συνυπολογιστεί πως ταυτόχρονα καλύφθηκαν οι εγχώριες ανάγκες φαρμάκου περισσοτέρων από 3 εκατ. ασθενών.
‘’Εκτός όμως από το έντονο εξαγωγικό αποτύπωμα του κλάδου και την διασφάλιση της επάρκειας φαρμάκων στην εγχώρια αγορά, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία χαρακτηρίζεται από ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική Επισημαίνεται ότι η ελληνική φαρμακοβιομηχανία προγραμματίζει επενδύσεις ύψους 600 εκατ. ευρώ σε βάθος τετραετίας. Οι επενδύσεις αυτές σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ έχουν μοναδική πολλαπλασιαστική αξία στο ΑΕΠ και στα δημόσια έσοδα. Πιο συγκεκριμένα η επίδραση των επενδύσεων στο ΑΕΠ της χώρας κυμαίνεται μεταξύ 86% και 129% του επενδυόμενου ποσού, τα δημόσια έσοδα αυξάνονται από 22,5% έως 30% της επενδυτικής δαπάνης, ενώ πολύ σημαντική είναι και η τόνωση της απασχόλησης με καλά αμειβόμενες εξειδικευμένες θέσεις εργασίας.’’ τονίζει .
Ωστόσο, η πλήρης αξιοποίηση της επενδυτικής δυναμικής της παραγωγικής φαρμακοβιομηχανίας, απαιτεί την άρση των υφιστάμενων αντικινήτρων και την υιοθέτηση μιας πολιτικής για το φάρμακο, με έντονο αναπτυξιακό πρόσημο καθώς και τον εξορθολογισμό της υπέρμετρης έμμεσης φορολόγησης του κλάδου μέσω των υπερβολικών υποχρεωτικών εκπτώσεων και επιστροφών rebate και clawback.