Βασικό μοχλό ανάπτυξης της Ελληνικής οικονομίας μπορεί να αποτελέσει ο φαρμακευτικός κλάδος εάν απελευθερωθεί η ισχυρή δυναμική του.
Στο παραπάνω συμπέρασμα κατέληξαν οι εμπλεκόμενοι φορείς με την Υγεία στην εκδήλωση που διοργάνωσε ο ΣΦΕΕ στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας και του e-Health Forum. Αίσθηση βέβαια προκάλεσε η απουσία του πρόεδρου του ΕΟΦ από την συζήτηση.
Το κύριος σκοπός της εκδήλωσης ήταν η παρουσίαση της μελέτης του ΙΟΒΕ με θεμα η «Στρατηγική Ανάπτυξη για τον κλάδο της Φαρμακοβιομηχανίας».
Στη συζήτηση συμμετρειχαν ο Υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, κ. Κωστής Χατζηδάκης, ο Υπουργός Υγείας κ Άδωνης Γεωργιάδης, ο Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ, Νικόλαος Βέττας και ο Ιωάννης Παπαδόπουλος, Πρόεδρος, της Ένωσης Ελληνικών Εταιριών Επιχειρηματικών Κεφαλαίων, Διευθύνων Σύμβουλος Attica Ventures, Συντονιστής Θεμάτων Καινοτομίας, Υπουργείου Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας. Από την πλευρά της βιομηχανίας πήραν μέρος στο διάλογο που συντόνισε ο δημοσιογράφος, Μπάμπης Παπαδημητρίου, οι κ.κ. Κωνσταντίνος Φρουζής, Πρόεδρος ΣΦΕΕ, Βασίλειος Κάτσος, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος Pharmathen και Erik Nordkamp, Πρόεδρος του Pharma Innovation Forum (PIF) και Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος Pfizer.
Σε μία εποχή που αναζητείται η έξοδος της ελληνικής οικονομίας από την 6ετή ύφεση της, η φαρμακοβιομηχανία αποτελεί μία πραγματική λύση, με κύριο συστατικό της, την ανάδειξη της καινοτομίας.
Την εκδήλωση άνοιξε με ομιλία του ο κ. Άγγελος Τσακανίκας, Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ και Επιστημονικός Συνεργάτης ΙΟΒΕ, ο οποίος και ανέλυσε τα βασικά σημεία της μελέτης. Όπως ανέφερε: «Ο κλάδος του φαρμάκου στην Ελλάδα φαίνεται να ξεχωρίζει σε ένα φτωχό Εθνικό Σύστημα Έρευνας και Καινοτομίας, καθώς παρουσιάζει υψηλές επιδόσεις σε πατέντες, ενώ η Ε&Α στον φαρμακευτικό χώρο έχει αυξηθεί κατά πολύ τις τελευταίες δεκαετίες ανοίγοντας τον δρόμο για καινοτόμες θεραπείες. Στην Ελλάδα το 22% των συνολικών δαπανών για Ε&Α πραγματοποιείται από τον τομέα φαρμάκων, και μπορεί εφόσον προσέξουμε να προσφέρει ακόμα περισσότερα».
Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, ο κλάδος φαρμάκου έχει σημαντική συμβολή και σε μακροοικονομικούς όρους για την οικονομία της χώρας, καθώς η συνολική επίδραση του κλάδου στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν εκτιμάται σε €7,5 δισ. (δηλ. περίπου 3,5% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας το 2010). Το οικονομικό αποτύπωμα της παραγωγής και διάθεσης φαρμακευτικών προϊόντων εμφανίζεται ισχυρό και στην απασχόληση, καθώς η συνολική επίδραση υπερβαίνει τις 132 χιλ. θέσεις εργασίας. Είναι επίσης αξιοσημείωτο πως η παραγωγή φαρμάκου καταγράφει τη δεύτερη υψηλότερη μέση ετήσια άνοδο σε ακαθάριστη προστιθέμενη αξία σε σχέση με τους λοιπούς μεταποιητικούς κλάδους την περίοδο 2000-2010. Στην Ελλάδα οι επενδύσεις του τομέα φαρμάκου ανά εργαζόμενο είναι εννέα φορές υψηλότερες από το αντίστοιχο μέγεθος της μεταποίησης, με τον δείκτη να καταλαμβάνει την πρώτη θέση στη σχετική κατάταξη μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Επίσης, ο κλάδος του φαρμάκου είναι 4ος σε εξαγωγές μετά από τους κλάδους παραγωγής και διύλισης πετρελαίου, παραγωγής πολύτιμων και άλλων μετάλλων και κατασκευής ενδυμάτων και άλλων συναφών εξαρτημάτων.
Με το σχεδιασμό και την υλοποίηση για τον φαρμακευτικό κλάδο ενός μεσοπρόθεσμου (2014-2021) Στρατηγικού Σχεδίου Δράσης, το οποίο σύμφωνα με τη μελέτη στηρίζεται σε δύο βασικούς πυλώνες: α) την Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία, και β) την Παραγωγή και τις Εξαγωγές, ο κλάδος φαρμάκου στην Ελλάδα αναμένεται να αποτελέσει μία κρίσιμη κινητήρια δύναμη για την ποιοτική αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας.
Προλογίζοντας τα ευρήματα της μελέτης του ΙΟΒΕ, ο Πρόεδρος του ΣΦΕΕ, κ. Κωνσταντίνος Φρουζής τόνισε στην ομιλία του το αυταπόδειχτο της αναπτυξιακής δυναμικότητας του κλάδου. «Η φαρμακοβιομηχανία έχει όραμα και συνεισφέρει περαιτέρω στην ελληνική οικονομία. Ακόμη και στην ύφεση η αξία της σε σημαντικές πλευρές της οικονομίας, όπως στον υπολογισμό του εμπορικού ισοζυγίου, την εισροή ξένων κεφαλαίων στη χώρα, τη μείωση του δημοσίου χρέους κ.α. είναι απόλυτα βεβαιωμένη όπως και η προσπάθεια της να αναπτυχθεί δυστυχώς σε ένα περιβάλλον γεμάτο εμπόδια για την υιοθέτηση της καινοτομίας».
Ο κύριος Φρουζής αναφέρθηκε στους βασικούς στόχους της νέας Στρατηγικής που προτείνεται για το φάρμακο και που συγκεκριμένα αφορούν σε:
- Αύξηση των επενδύσεων για Ε&Α πάνω από το 10% του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων του κλάδου,
- Ανάδειξη της Ελλάδας σε κέντρο διεξαγωγής κλινικών μελετών,
- Αύξηση αριθμού υποβολής και κατοχύρωσης πατεντών φαρμακευτικών ουσιών,
- Εξασφάλιση άμεσης πρόσβασης των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες, Διπλασιασμό επενδύσεων στις παραγωγικές μονάδες στην Ελλάδα,
- Βελτίωση ανταγωνιστικότητας ελληνικού φαρμάκου – αύξηση εξαγωγών κατά 50%,
- Δικτύωση ακαδημαϊκών/ερευνητικών κέντρων με την βιομηχανία,
- Διπλασιασμό απασχολούμενων στην φαρμακευτική βιομηχανία.
Η Κυβέρνηση θα πρέπει να δώσει περαιτέρω αναπτυξιακά κίνητρα και να ενθαρρύνει την προώθηση Καινοτομικών Επενδύσεων που θα φέρουν αύξηση της απασχόλησης, βελτίωση της ανταγωνιστικής θέσης της χώρας, αύξηση εξαγωγών, και εισροή νέων ιδιωτικών κεφαλαίων που θα ενισχύσουν και την εγχώρια βιομηχανία. Μεταξύ των κινήτρων που ωθούν στην ανάπτυξη, ο κ. Φρουζής, σημείωσε ακόμη την ανάγκη τροποποίησης και σταθεροποίησης των φορολογικών κανονισμών ώστε να περιλαμβάνουν επενδύσεις σε άυλα στοιχεία και αποφορολόγηση εσόδων από την καινοτομία, την επανεξέταση του πλαισίου φορο-ελαφρύνσεων για δαπάνες Ε&Α και τεχνολογικής καινοτομίας, την εφαρμογή μειωμένου φορολογικού συντελεστή στα κέρδη από την εκμετάλλευση πατεντών και άλλων καινοτομιών & απαλλαγή των royalties από παρακράτηση φόρου καθώς και τη δυνατότητα παροχής απαλλαγής από εισφορές κοινωνικής ασφάλισης ειδικότερα για νέους επιστήμονες.
Ο κ. Φρουζής, τέλος, επικεντρώθηκε σε 3 βασικές προτεραιότητες: στην Ανάδειξη της Ελλάδας σε κέντρο διεξαγωγής Κλινικών Μελετών, στην αναβάθμιση του ρόλου του ΕΟΦ και την παροχή κινήτρων για επενδύσεις στην παραγωγή και τις εξαγωγές. Τα οφέλη από την αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων θα είναι άμεσα πολύ σημαντικά για την οικονομία της χώρας και για το σύστημα Υγείας, ενώ θα αξιοποιηθεί και το υψηλής κατάρτισης & εκπαίδευσης ανθρώπινο δυναμικό που έχει η χώρα μας, ειδικά στον τομέα υγείας που κατέχει και την 5η θέση στην Ευρώπη σε κατόχους PhD, αναχαιτίζοντας την εκροή λαμπρών μυαλών προς το εξωτερικό. Τέλος, κάλεσε την Πολιτεία και τους Υπουργούς σε άμεση και συστηματική συνεργασία για την επίτευξη των κοινών στόχων.
Ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Κωστής Χατζηδάκης αναφερόμενος στη συνολική πολιτική, η οποία αφορά στις δράσεις για τη διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας τόνισε τη σημαντική θέση που κατέχει η φαρμακοβιομηχανία ανάμεσα σε αυτές, ως μία από τους 9 βασικούς τομείς πάνω στους οποίους θα βασιστεί η ανάπτυξη. Όπως είπε χρειαζόμαστε συγκεκριμένα μέτρα πολιτικής και όχι μαγικές συνταγές. Η κατάσταση σε σχέση με δυο χρόνια πριν είναι εντελώς διαφορετική και μέχρι σήμερα το υπουργείο ανάπτυξης προσπάθησε και έβαλε τις βάσεις μέσα από τη δημοσιονομική προσαρμογή, για να δημιουργηθεί η δυναμική για την αποκατάσταση της χαμένης εμπιστοσύνης.
Ο κ. Χατζηδάκης σημείωσε ότι ο νέος επενδυτικός νόμος θέσπισε την Κεντρική Αδειοδοτική Αρχή που διευκολύνει τις επενδύσεις, ενώ έκανε λόγο για τις 25 δράσεις για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Για την απλοποίηση των εξαγωγών τόνισε τις δράσεις ηλεκτρονικοποίησης των τελωνείων και τη λειτουργία των μεγαλύτερων εξ αυτών σε 24ωρη βάση. Ο υπουργός αναφέρθηκε και στην πρόκληση να παράγουμε και ότι χρειάζεται η βιομηχανία να περάσει στην επόμενη φάση, στη φάση ανάπτυξης και τόνισε το ρόλο της ίδρυσης του Ενιαίου Φορέα Εξωστρέφειας. Σημαντικό είναι επίσης το βήμα της μείωσης κατά 60% των απαιτούμενων βημάτων για την αδειοδότηση μιας εταιρείας. Όλα τα παραπάνω σημείωσε βοηθούν τη φαρμακοβιομηχανία, όπως και οι δράσεις για την καινοτομία και δη η απόφαση του πρωθυπουργού για αύξηση του ποσοστού του ΕΣΠΑ για καινοτομία από το 4% στο 8% του ΕΣΠΑ, αλλά και οι ενέργειες για τα cluster, τις πατέντες και τα incubators (θερμοκοιτίδα). Τέλος, σημείωσε και τις κινήσεις για τη διασύνδεση στην πράξη της έρευνας με την παραγωγή με τη συνδρομή του YOZMA fund of funds. Κλείνοντας σημείωσε ότι στο ΕΣΠΑ προβλέπονται δράσεις για τη φαρμακοβιομηχανία, είτε για την κλασική δραστηριότητα, είτε για τα γενόσημα, είτε για τα καινοτόμα είτε για πατέντες και ότι θα υπάρχουν 9 τομεακά συμβούλια για όσο θα διαρκέσει το ΕΣΠΑ.
Από την πλευρά του ο υπουργός υγείας κ. Άδωνις Γεωργιάδης αναφέρθηκε στις δραστικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στον ΕΟΦ με τις οποίες είναι σύμφωνος. Ειδικά με τη δημιουργία ομάδας που θα παρακολουθεί την εξέλιξη και πρόοδο των διεργασιών του οργανισμού σε όλες τις δράσεις του. Ανακοίνωσε μάλιστα την συνδρομή του ΕΟΦ με τη μέθοδο της outsourcing διαδικασίας, δηλαδή την ανάθεση σε εξωτερικό συνεργάτη των δραστηριοτήτων. Ο κ. Γεωργιάδης τόνισε ότι θα πρέπει «να σεβαστούμε τους καθαρούς κανόνες της αγοράς, να είναι γνωστοί εκ των πρότερων, να υπάρχει σεβασμός της ευρεσιτεχνίας για να βελτιώνεται το περιβάλλον για επενδύσεις από το εξωτερικό. Αναφέρθηκε ακόμη στους άριστους επιστήμονες και την εξατομικευμένη γνώση που διαθέτουν σημαντικές ελληνικές εταιρείες που απέδειξαν ότι μπορούν να σταθούν διεθνώς».