Για τις δυνατότητες που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες στην χειρουργική αντιμετώπιση των παθήσεων του ήπατος, των χοληφόρων και του παγκρέατος, αλλά και για τις νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις μίλησε στο περιθώριο του 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Ήπατος Παγκρέατος Χοληφόρων, ο καθηγητής Χειρουργικής και διευθυντής της Δ’ Χειρουργικής Κλινικής του ΑΠΘ στο νοσοκομείο Παπανικολάου, Κωνσταντίνος Τσαλής.
Οι χειρουργικές παθήσεις του ήπατος των χοληφόρων και του παγκρέατος βαίνουν αυξανόμενες σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τις προβλέψεις των ειδικών στα επόμενα 20 χρόνια ενδεχομένως το ηπακυτταρικό καρκίνωμα να είναι πρώτο σε συχνότητα, ενώ την ίδια αλματώδη αύξηση παρουσιάζει και το καρκίνωμα του παγκρέατος. Ελάχιστοι ασθενείς ζουν περισσότερο από δύο χρόνια, ενώ μόνο το 10%, ή και λιγότερο επιβιώνει μια δεκαετία. Ωστόσο, οι νέες τεχνολογίες έχουν φέρει την επανάσταση στην χειρουργική αυτών των παθήσεων, καθώς οι χειρουργοί μπορούν πλέον να κάνουν ελάχιστα επεμβατικά χειρουργεία, λαπαραροσκοπικά με τη χρήση βίντεο που αντικαθιστά τον προσοφθάλμιο φακό και τους δίνει τη δυνατότητα να βλέπουν μέσα από μια οθόνη την πορεία της επέμβασης.
Οι χειρουργοί έχουν πλέον τη δυνατότητα να σχεδιάσουν την επέμβαση σε τρισδιάστατη απεικόνιση και κατά τη διάρκεια του χειρουργείου να την χρησιμοποιήσουν σε συνδυασμό με μια χρωστική, ενώ θεραπευτικά μπορούν να «κάψουν» τους όγκους με τη χρήση ραδιοσυχνοτήτων, μικροκυμάτων ή με τη δημιουργία μη αναστρέψιμων πόρων στην κυτταρική μεμβράνη από τους οποίους μπορεί να «μπει» το χημειοθεραπευτικό και να καταστρέψει τους όγκους.
Οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν φέρει επανάσταση
Όπως επισημαίνει ο κ. Τσαλής, οι τεχνολογικές εξελίξεις και η ανάπτυξη ειδικών εργαλείων έχουν φέρει την επανάσταση στην αντιμετώπιση αυτών των παθήσεων. Ως παράδειγμα αναφέρει τη χρήση βίντεο στη λαπαροσκοπική χειρουργική το οποίο έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο χειρουργούν οι γιατροί. «Με δεδομένο ότι ακόμη και αν θέλαμε να κάνουμε λαπαροσκοπικά χειρουργική, αν δεν είχαμε τον βιντεοπροβολέα να μας δείχνει στην οθόνη για να μπορούμε να συνεργαστούμε, η δυνατότητα να συμμετέχουν πολλοί συνάδελφοι στο χειρουργείο και να χειρουργήσουν θα ήταν πολύ περιορισμένη διότι θα έπρεπε να βλέπουν από ένα προσοφθάλμιο φακό, ενώ έτσι βλέπουμε όλη την οθόνη» εξηγεί ο κ. Τσαλής. Παράλληλα επισημαίνει ότι επειδή δεν γίνονται μεγάλες τομές η ταλαιπωρία του ασθενή είναι μικρότερη, καθώς κινητοποιείται γρηγορότερα, έχει ελάχιστο πόνο μετεγχειρητικά και λιγότερες επιπλοκές.
«Ενας άλλος τομέας που έχει αναπτυχθεί είναι η καλύτερη απεικόνιση. Έχουμε φτάσει στη τρισδιάστατη απεικόνιση αφού μετά την αξονική τομογραφία και τη μαγνητική τομογραφία γίνεται ανασύνθεση και μπορούμε να δούμε καλύτερα, πχ. ποια είναι τα όρια της εκτομής ενός όγκου στο ήπαρ, το οποίο είναι ένα εξαιρετικά μεγάλο και πολύ αγγειοβριθές όργανο (άρα χάνουμε πολύ αίμα). Επομένως με την τρισδιάστατη απεικόνιση προγραμματίζουμε και σχεδιάζουμε την επέμβαση που θα κάνουμε.
Οι νέες θεραπευτικές τεχνικές
Οι ραδιοσυχνότητες, τα μικροκύματα, οι υψηλής συχνότητας υπέρηχοι και η δημιουργία μη αναστρέψιμων πόρων στην κυτταρική μεμβράνη είναι εξελίξεις στον τομέα της θεραπείας. «Οι ραδιοσυχνότητες είναι απλώς ηλεκτρικό ρεύμα το οποίο έχει υψηλή συχνότητα. Έχουμε μία γεννήτρια την οποία βάζουμε στην πρίζα, παίρνει το ρεύμα της πρίζας που είναι περίπου 45 Hertz και το ανεβάζει στην συχνότητα των ραδιοκυμάτων, δηλαδή στις 500.000 Hertz. Με αυτό τον τρόπο επειδή το ρεύμα που χρησιμοποιούμε είναι εναλλασσόμενο, μπαίνει στον όγκο. Ο όγκος έχει τα κύτταρα και το κάθε κύτταρο έχει μέσα το “νερό” του με τους ηλεκτρολύτες. Οι ηλεκτρολύτες έχουν πολικότητα και όταν αλλάζει η συχνότητα του ρεύματος αναγκάζονται και τα ιόντα που είναι μέσα στα κύτταρα να δονούνται. Επειδή αλλάζει η πολικότητα σε αυτή την περίπτωση αναπτύσσεται υψηλή θερμοκρασία και καταστρέφεται ο όγκος. Τα ίδιο περίπου ισχύει και για τα μικροκύματα. Με τον ίδιο μηχανισμό ακριβώς καταστρέφονται οι όγκοι γιατί αναπτύσσεται υψηλή θερμοκρασία στον όγκο με ορισμένες προϋποθέσεις. Όλες αυτές οι μέθοδοι έχουν και κάποιες προϋποθέσεις που πρέπει να εφαρμόζονται για να μην κάνουμε κακό. Γιατί στο τέλος αν δεν ξέρουμε πώς να τα χρησιμοποιήσουμε μπορούμε να κάνουμε κακό» εξηγεί ο κ. Τσαλής.