Η Susana Vazquez-Torres είναι τεταρτοετής φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον που θέλει να εφεύρει κάποια μέρα νέα φάρμακα για παραμελημένες ασθένειες. Τον τελευταίο καιρό, σκέφτεται πολύ για τα δαγκώματα φιδιών: Περίπου εκατό χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από δαγκώματα φιδιών, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας — και ωστόσο, λέει, «οι τρέχουσες θεραπείες δεν είναι ασφαλείς και είναι πολύ ακριβές».
Μέρος του προβλήματος είναι ότι η ανάπτυξη νέων φαρμάκων για πράγματα όπως τα δαγκώματα φιδιών ήταν μια αργή και επίπονη διαδικασία. Στο παρελθόν, λέει η Torres, μπορεί να χρειάζονταν χρόνια για να βρεθεί μια πολλά υποσχόμενη σύνθεση. Αλλά πρόσφατα, ένα νέο εργαλείο στο εργαστήριό της επιτάχυνε γρήγορα αυτό το χρονοδιάγραμμα: Τεχνητή νοημοσύνη. Η Torres ξεκίνησε το τρέχον πρότζεκτ της τον Φεβρουάριο και έχει ήδη ετοιμάσει κάποια υποψήφια φάρμακα.
Ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης
Η τεχνητή νοημοσύνη υπόσχεται να ανατρέψει την οικονομία της γνώσης. Μπορεί ήδη να κωδικοποιεί προγράμματα υπολογιστών, να σχεδιάζει εικόνες και ακόμη και να κρατά σημειώσεις για τους γιατρούς. Αλλά ίσως πουθενά η υπόσχεση της τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι πιο κοντά στην υλοποίηση από τις επιστήμες, όπου οι τεχνικά προσανατολισμένοι ερευνητές είναι πρόθυμοι να ασκήσουν τη δύναμή της σε προβλήματα που κυμαίνονται από ασθένειες μέχρι κλιματική αλλαγή.
Την Πέμπτη, οι Εθνικές Ακαδημίες των ΗΠΑ συγκάλεσε μια διήμερη συνάντηση σχετικά με τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης να αλλάξει την επιστήμη. «Οι επιστήμονες της τεχνητής νοημοσύνης μπορούν πραγματικά να είναι πιο συστηματικοί, πιο περιεκτικοί και να μην κάνουν λάθη», λέει η Yolanda Gil, διευθύντρια πρωτοβουλιών τεχνητής νοημοσύνης και επιστήμης δεδομένων στο Ινστιτούτο Επιστημών της Πληροφορίας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια, η οποία παρευρίσκεται στην εκδήλωση.
Αντί να χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για να κάνει όλη την επιστήμη, οραματίζεται ένα μέλλον στο οποίο τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης σχεδιάζουν και εκτελούν πειράματα, σε συνεργασία με τους ανθρώπινους ομολόγους τους. Σε έναν κόσμο που αντιμετωπίζει όλο και πιο περίπλοκες τεχνικές προκλήσεις, «δεν υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι για να κάνουν όλη αυτή τη δουλειά», λέει.
Νέες θεραπείες με βάση τις πρωτεΐνες
Στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, ο Vazquez-Torres είναι ένας από τους περίπου 200 επιστήμονες που εργάζονται σε ένα εργαστήριο για να σχεδιάσουν νέες θεραπείες χρησιμοποιώντας πρωτεΐνες. Οι πρωτεΐνες είναι μόρια που κάνουν μεγάλο μέρος της καθημερινής εργασίας στη βιολογία: Χτίζουν μύες και όργανα, αφομοιώνουν την τροφή, καταπολεμούν τους ιούς.
Οι ίδιες οι πρωτεΐνες αποτελούνται από απλούστερες ενώσεις γνωστές ως αμινοξέα. Το πρόβλημα είναι ότι αυτά τα αμινοξέα μπορούν να συνδυαστούν με σχεδόν άπειρους τρόπους για να δημιουργήσουν έναν σχεδόν άπειρο αριθμό πρωτεϊνών.
Στο παρελθόν, οι ερευνητές έπρεπε να δοκιμάσουν συστηματικά πολλές χιλιάδες πιθανά σχέδια για να προσπαθήσουν να βρουν το κατάλληλο για μια συγκεκριμένη εργασία. Φανταστείτε να σας δίνουν έναν κουβά με κλειδιά για να ανοίξετε μια πόρτα — χωρίς να ξέρετε ποιο θα λειτουργήσει πραγματικά. Θα καταλήξετε “απλώς να τα δοκιμάζετε ένα-ένα, για να δείτε τι ταιριάζει καλύτερα”, λέει ο David Baker, ο ανώτερος επιστήμονας που διευθύνει το εργαστήριο. Το AI τα έχει αλλάξει όλα αυτά.