Οι τέσσερις πράξεις της γραφής είναι η αντιγραφή, η καθ’ υπαγόρευση γραφή, η αυθόρμητη γραφή και οι γραφή από μνήμης.
Πληροφορίες δίνει στο Life2day.gr η Σπυριδούλα Κυπριτζόγλου- Αποφοίτησε από το τμήμα Λογοθεραπείας της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας του Ανωτατου Τεχνολογικού Ιδρύματος Εκπαίδευσης (Α.Τ.Ε.Ι.) Ηπείρου. Επιστημονικός συνεργάτης Medidiatrofi.
Η αντιγραφή ουσιαστικά είναι η μίμηση των κινήσεων του χεριού, καθώς επίσης και της μεταφοράς των συμβόλων σε μία κόλλα χαρτί. Η καθ’ υπαγόρευση γραφή, η αυθόρμητη γραφή και η γραφή από μνήμη αποτελούν τις τρεις μορφές της ορθογραφίας. «Η γραφή καθ’ υπαγόρευση είναι μια λειτουργική ενέργεια του λόγου που απαιτεί σύνδεση της ακουστικής εικόνας της λέξης, με τη μνημονική οπτική εικόνα, την οποία θα αποτυπώσει πάνω στο χαρτί. Η αυθόρμητη γραφή προέρχεται από την εσωτερική ομιλία που συντελείται μέσα στο μυαλό μας. Η αυθόρμητη σκέψη μας αποτυπώνεται πάνω στο χαρτί αφού προηγουμένως ανασυρθούν από τη μνήμη μας οι κατάλληλες λέξεις. Η από μνήμης γραφή είναι η επαναφορά και αποτύπωση πάνω στο χαρτί μιας ήδη κατοχυρωμένης οπτική ή / και ακουστικής εικόνας, λέξης ή συνδυασμού γραμμάτων από τη μνήμη» (Γεωργούδης Γ. – Ιωακειμίδης Χρ., 2003).
Δυσλεκτικό παιδί
Για ένα δυσλεκτικό παιδί, και οι τέσσερις πράξεις της γραφής παρουσιάζουν ιδιαίτερες δυσκολίες και αξίζει να παρατηρήσουμε την εικόνα που παρουσιάζει το γραπτό του. Καταρχάς παρατηρούμε άνισες προτάσεις ανάμεσα στα γράμματα και τις λέξεις. Ως επί το πλείστον δεν υπάρχει ευθυγράμμιση των γραμμάτων, άλλα γράμματα δεν πατάνε στη γραμμή του χαρτιού, άλλα βρίσκονται πάνω στη γραμμή και άλλα κάτω από τη γραμμή του τετραδίου. Έχει παρατηρηθεί ότι όταν ξεκινούν να γράψουν μία πρόταση βάζουν μικρό γράμμα και συνήθως δεν αφήνουν παραγράφους. Δεν τηρούνται οι απαραίτητες αποστάσεις ανάμεσα στα γράμματα και παρατηρείται η ταυτόχρονη χρήση μικρών και κεφαλαίων γραμμάτων μέσα στην ίδια λέξη (παράδειγμα γάΤΑ).
Παρακάτω περιγράφονται αναλυτικά – σε επίπεδο γραμμάτων, σε επίπεδο συλλαβών και σε επίπεδο φράσεων – τα χαρακτηριστικά που παρατηρούνται στη γραφή ενός δυσλεκτικού παιδιού,
Σε επίπεδο γραμμάτων:
Αντικατάσταση γραμμάτων που μοιάζουν φωνητικά ή οπτικά μεταξύ τους. Συχνότερες είναι οι αντικαταστάσεις των συμφώνων, ιδιαίτερα των β-φ, γ-χ, δ-θ. Άλλες συχνές αντικαταστάσεις των συμφώνων, ιδιαίτερα των θ-φ, β-θ, π-κ, π-τ, ζ-ξ, ζ-σ (παραδείγματα: γρόνου-χρόνου, φροχή-βροχή, φορά-βορά). Αντικαταστάσεις, επίσης, γίνονται και μεταξύ των φωνηέντων όπως α-ε, ε-ι, α-ο (παραδείγματα: δόσος-δάσος, γαλώ-γελώ).
Σύγχυση στην ακουστική διαφοροποίηση των φθόγγων(για παράδειγμα μάσεψε αντί μάζεψε)
Σύγχυση με τα συμπλέγματα συμφώνων (παραδείγματα: πάτσα αντί πάστα, άφος αντί άνθος)
Αντικατάσταση γραμμάτων (για παράδειγμα χαρογράφησαν αντί χορογράφησαν)
Καθρεπτική γραφή, συνήθως παρατηρούμε τα εξής ζευγάρια ε – 3, ρ – 9
Παραλείψεις, επαναλήψεις και αντιμεταθέσεις γραμμάτων μέσα στην ίδια λέξη (παραδείγματα ψμι αντί, ψωμί, νελό αντί νερό, δίκους αντί δίσκους)
Αντιμετάθεση γραμμάτων (παραδείγματα αχ – χα, αν – να)
Σε επίπεδο συλλαβών:
Πρόσθεση συλλαβών (παράδειγμα μάθηθημα αντί μάθημα)
Αντιμετάθεση συλλαβών (παράδειγμα νάμα αντί μάνα)
Παραλείψεις συλλαβών (παράδειγμα διάζουμε αντί διαβάζουμε)
Αντικαταστάσεις λέξεων (παράδειγμα πρόγραμμα αντί πράγματα)
Σε επίπεδο φράσεων:
Λάθη στον τονισμό των λέξεων και γενικώς δε χρησιμοποιούν σημεία στίξεως
Όταν γράψουν μία λέξη και κάτι τους αποσπάσει την προσοχή μετά τους είναι δύσκολο να ολοκληρώσουν σωστά τη λέξη αυτή
Όταν γράφουν μία πρόταση συνήθως παρατηρούμε επανάληψη λέξεων
Συντακτικά λάθη
Γενικά το κείμενο ενός μαθητή με δυσλεξία είναι δυσανάγνωστο και στις περισσότερες περιπτώσεις τα γράμματα είναι σβησμένα και ξαναγραμμένα αρκετές φορές. Να σημειώσουμε όμως ότι ένας μαθητής με δυσλεξία δε σημαίνει ότι θα παρουσιάζει όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά αλλά ούτε και ένα από αυτά. Θα πρέπει να παρουσιάζει ένα συνδυασμό από δυσκολίες στο γραπτό λόγο.