«Αν θέλετε τα παιδιά σας να είναι έξυπνα, διαβάστε τους παραμύθια. Αν θέλετε να γίνουν εξυπνότερα, διαβάστε τους περισσότερα παραμύθια» – Albert Einstein
Τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει μια σύγκρουση και ένας έντονος διάλογος ανάμεσα σε επιστήμονες και μη για τη σημασία των παραμυθιών στην παιδική ηλικία και στη διαμόρφωση πεποιθήσεων και ηθικών κανόνων. Το λάθος που συμβαίνει είναι ότι οι περισσότεροι εστιάζουν στα κυρίαρχα παλιά παραμύθια που διαιώνιζαν απαρχαιωμένες αντιλήψεις για τα φύλα, την ιστορία, τη ζωή και τις αξίες. Όμως, αυτά δεν είναι τα μόνα παραμύθια. Υπάρχει μια τεράστια ποικιλία από πρωτότυπα, όσο και λιγότερο γνωστά κλασσικά, που δεν εμπεριέχουν τέτοιες παγίδες. Μάλιστα, συνέχεια εκδίδονται κι άλλα που καταφέρνουν να συνάδουν με τη σύγχρονη εποχή μας. Γιατί λοιπόν είναι σημαντικό τα παιδιά μας να διαβάζουν παραμύθια;
5 λόγοι που είναι σημαντικό να διαβάζουμε παραμύθια στα παιδιά
- Θρέφουν την παιδική φαντασία και την πολιτισμική παιδεία
Η φαντασία ενός παιδιού είναι ένα ισχυρό και μοναδικό όπλο στη ζωή. Δεν σχετίζεται μόνο με τις ιστορίες και τα παιχνίδια, αποτελεί βασικό παράγοντα στη δημιουργική σκέψη και μπορεί να προσδιορίσει το είδος της εκπαίδευσης, την καριέρα και τη ζωή που έχουν. Με τη φαντασία έρχεται και η πολιτισμική παιδεία• τα παραμύθια συχνά περιλαμβάνουν στις ιστορίες τους διαφορετικές κουλτούρες και τρόπους αντιμετώπισης της πραγματικότητας. Διδάσκουν στα παιδιά λοιπόν τη διαφορετικότητα έξω από τη δική τους πραγματικότητα, χαρίζοντάς τους την περιέργεια να μάθουν νέα πράγματα και να ταξιδέψουν νοητά σε νέα μέρη. Αυτό το τελευταίο γεννά την επιθυμία για μελλοντικά ταξίδια.
- Δίνουν τη δυνατότητα διάκρισης ανάμεσα στο σωστό και το λάθος
Στον πυρήνα παραμυθιών με μαγικά άλογα και γυάλινα γοβάκια υπάρχουν ηθικά μαθήματα. Είναι στο DNA των παραμυθιών να εμπεριέχουν ένα ισχυρό ηθικό μάθημα, έναν αγώνα ανάμεσα στο καλό και το κακό, την αγάπη και την απώλεια και αυτά τα μαθήματα εσωτερικεύονται από τα παιδιά μας.
Τα παραμύθια βοηθούν στο να διδάξουμε τα παιδιά μας την ικανότητα να διακρίνουν ανάμεσα στο σωστό και το λάθος, όχι μέσω της άμεσης διδασκαλίας, αλλά μέσω μιας ενδιαφέρουσας πλοκής. Το καλό συνήθως θριαμβεύει και, αν και αυτό δεν ισχύει πάντα στον πραγματικό κόσμο, είναι σημαντικό για τα παιδιά. Για να γίνουν ήρωες και όχι εχθροί. Για να μάθουν να ελπίζουν για το καλύτερο. Και όσο για τα παλιά παραμύθια με απαρχαιωμένα ηθικά μαθήματα, τα πράγματα είναι απλά. Αντικαταστήστε τα με νέα παραμύθια, με άλλες εκδοχές τους, όπου δεν θα τους προκαλούν φόβο, που δεν θα είναι υπερβολικά.
- Αναπτύσσουν δεξιότητες κριτικής σκέψης
Τα παιδιά βλέπουν τις συνέπειες των αποφάσεων των χαρακτήρων και μαθαίνουν ότι το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε εκείνα ανάλογα με τις επιλογές που θα κάνουν. Δεν γίνεται όλοι οι χαρακτήρες να είναι πρότυπα μίμησης, ακόμα και οι καλοί μπορεί να είναι υπερβολικά αθώοι ή απερίσκεπτοι. Αυτό που όμως διδάσκουν είναι όταν άσχημα πράγματα συμβαίνουν, έχουμε πάντα την επιλογή να πάρουμε εμείς αποφάσεις. Έχουμε την ελευθερία να πράξουμε, σκεπτόμενοι κριτικά.
- Μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα συναισθήματα
Τα παραμύθια δεν προετοιμάζουν μόνο το παιδιά μας για την κοινωνία, αλλά τους διδάσκουν πώς να αντιμετωπίζουν την εσωτερική σύγκρουση. Ο παιδοψυχολόγος Bruno Bettelheim, που ειδικευόταν στη σημασία των παραμυθιών στην παιδική ηλικία πίστευε ότι τα παραμύθια μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να χειριστούν αποτελεσματικά το άγχος που ακόμα δυσκολεύονται ακόμα και να εξηγήσουν σε τέτοιες ηλικίες.
- Και φυσικά είναι διασκεδαστικά
Παραμύθι σημαίνει περιπέτεια. Κοιτάξτε το βλέμμα των παιδιών όταν τους διαβάζετε ή όταν διαβάζουν εκείνα μόνα τους. Πώς βυθίζονται μέσα σε έναν άλλο κόσμο, όπου υπάρχουν δράκοι που πετούν και μια χελώνα που είναι φίλη με έναν πρίγκιπα. Παρατηρήστε πόσο χαρούμενα είναι όταν τους δείχνετε τα σκίτσα, όταν τους εξηγείτε την ιστορία. Μέσα από αυτή την διασκεδαστική, μαγική πραγματικά, διαδικασία, τα παιδιά εφευρίσκουν τον εαυτό τους και βρίσκουν τη θέση τους στον κόσμο.