Μπορεί το αγαπημένο σου κέικ, η σοκολάτα, τα γλυκά, το λευκό ψωμί να ευθύνονται για την εμφάνιση ρυτίδων στο πρόσωπό σου; Ασφαλώς, διότι το 50% της πρόωρης γήρανσης του δέρματος οφείλεται στο φαινόμενο της γλυκοζυλίωσης.
Πρόκειται για μια φυσιολογική διαδικασία του οργανισμού μας, κατά την οποία η ζάχαρη του αίματος, η γλυκόζη, υπερβαίνει τα επιτρεπτά όρια και προσκολλάται στις βασικές πρωτεΐνες του οργανισμού, την αιμοσφαιρίνη και το κολλαγόνο. Οι πρωτεΐνες αυτές τροποποιούνται, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται νέες επιβλαβείς ενώσεις που επηρεάζουν από τα αγγεία μέχρι το δέρμα. Ο πρωτοπόρος στη μελέτη της γλυκοζυλίωσης Αμερικανός ερευνητής Anthony Cerami, ονόμασε τις ενώσεις αυτές AGE’s (Advanced Glycation End Products) ή «Τελικά Προϊόντα Προχωρημένης Γλυκοζυλίωσης». Τα μακρομόρια αυτά παρεμβαίνουν στη φυσιολογική λειτουργία των ιστών, παράγουν ελεύθερες ρίζες (οξείδωση) και αδρανοποιούν τα φυσικά αντιοξειδωτικά ένζυμα. Αλλοιώνουν επίσης το DNA των κυττάρων τροποποιώντας τις κυτταρικές λειτουργίες με αποτέλεσμα τη μείωση της φυσικής μας άμυνας.
Βλαβερές είναι οι συνέπειες της γλυκοζυλίωσης ιδίως στο δέρμα. Η πρωτεΐνη που αποτελεί βασικό δομικό συστατικό του δέρματος, το κολλαγόνο, διαχωρίζεται σε 3 τύπους: Ι, ΙΙ και ΙΙΙ. Ο τύπος ΙΙΙ είναι ο ισχυρότερος, σε αντίθεση με τον τύπο Ι, τον πιο αδύναμο. Τα AGE’s μετατρέπουν τον πιο σταθερό τύπο κολλαγόνου (ΙΙΙ) στον ασταθέστερο τύπο Ι. Η ενδογενής αυθόρμητη αντίδραση των σακχάρων που μεταφέρονται στο αίμα, με τις δερμικές ίνες (κολλαγόνο και ελαστίνη), μετατρέπει τις τελευταίες σε άκαμπτα και εύθραυστα μόρια, δίνοντάς τους μια ‘καραμελοποιημένη’ μορφή. Υποβαθμίζονται έτσι οι ιστοί στήριξης, το δέρμα χάνει σταδιακά τη σφριγηλότητα, την ελαστικότητα και τη σωστή του υγρασία, ενώ λεπτές γραμμές και ρυτίδες εμφανίζονται στην επιφάνειά του. Η εξασθενισμένη άμυνα του δέρματος απέναντι στην υπεριώδη ακτινοβολία προκαλεί την εμφάνιση σημαδιών φωτογήρανσης.
Κύρια αιτία της γλυκοζυλίωσης, όπως προαναφέραμε, αποτελεί η υπεργλυκαιμία, δηλαδή τα υψηλά επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. Η κατανάλωση ζάχαρης αλλά και γενικότερα υδατανθράκων ταχείας καύσης (τους οποίους συναντάμε στα γλυκά, το λευκό ψωμί και τα ζυμαρικά) θα πρέπει να μην υπερβαίνει το 10% του συνόλου των ημερησίως προσλαμβανόμενων υδατανθράκων. Οι συνέπειες της γλυκοζυλίωσης μπορεί να αρχίσουν να εμφανίζονται προς το τέλος της τρίτης δεκαετίας και να γίνονται πιο έντονες με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο η διαδικασία ξεκινά από τη γέννησή μας και αποτελεί ένα μη αναστρέψιμο φαινόμενο.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες ιατρικές έρευνες
ενοχοποιούν τα υποκατάστατα, με κύριο τη φρουκτόζη, ως πιο επιβλαβή για τον οργανισμό. Τόσο η γλυκόζη όσο και η φρουκτόζη ως σάκχαρα, προάγουν το μηχανισμό της γλυκοζυλίωσης. Η αντίδραση ωστόσο, που προκαλεί η φρουκτόζη είναι δέκα φορές μεγαλύτερη από εκείνην της γλυκόζης. Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει η δυνατότητα να περιορίσουμε τις επιπτώσεις αυτής της χημικής αντίδρασης επιλέγοντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής και μια ενδεδειγμένη φροντίδα για το δέρμα μας. Ακολουθούμε λοιπόν τα εξής…
Ελαττώνουμε την κατανάλωση ζάχαρης και γλυκών στην καθημερινή μας διατροφή καθώς και των πολλών υδατανθράκων όπως λευκό ψωμί, μακαρόνια, πατάτες κλπ.
Φροντίζουμε με την διατροφή μας να παίρνουμε καλής ποιότητας υδατάνθρακες όπως όσπρια, δημητριακά ολικής άλεσης, ελαιόλαδο, ξηροί καρποί και φρούτα.
Επιλέγουμε για τη διατροφή μας καθημερινά πρωτεΐνες, καθώς τα αμινοξέα που περιέχουν είναι κύρια συστατικά του κολλαγόνου, της ελαστίνης και του DNA των κυττάρων. Πηγές πρωτεϊνών είναι τα ψάρια, οι ξηροί καρποί, το άπαχο κρέας κυρίως των πουλερικών, τα αβγά και τα γαλακτοκομικά.
Καταναλώνουμε πολλά λαχανικά καθώς είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά και διατηρούν χαμηλό το επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα.
Ενισχύουμε τη διατροφή μας με άπαχο κρέας διότι περιέχει καρνοσίνη η οποία παγιδεύει τα μόρια της γλυκόζης που δημιουργούν την γλυκοζυλίωση.
Προτιμούμε φρέσκες, ωμές τροφές, γιατί το μαγείρεμα του φαγητού σε υψηλή θερμοκρασία ευνοεί τη χημική αντίδραση.
Αποφεύγουμε προϊόντα με φρουκτόζη, καθώς επιταχύνουν τη διαδικασία της γλυκοζυλίωσης 10 φορές περισσότερο συγκριτικά με τα προϊόντα που περιέχουν γλυκόζη.
Καταναλώνουμε τροφές με αντιοξειδωτικά. Έρευνες έδειξαν ότι ουσίες όπως η ρεσβερατρόλη (πηγή της το κόκκινο σταφύλι), η γενιστεΐνη (τη βρίσκουμε στη σόγια), η κουρκουμίνη (πλούσια πηγή της το κάρι) και η βιταμίνη Β6 (περιέχεται στις μπανάνες) εναντιώνονται στο μηχανισμό της γλυκοζυλίωσης.
Πίνουμε αρκετό νερό την ημέρα ώστε να ενισχύουμε την ενυδάτωση του οργανισμού μας.
Για να γνωρίζουμε αν το σάκχαρο του αίματός μας είναι γενικά αυξημένο μπορούμε να το ελέγξουμε μέσω μιας εργαστηριακής εξέτασης, που μετράει την Αιμοσφαιρίνη A1c (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη). Αυτό το τεστ αίματος μετρά τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα για το διάστημα των τελευταίων δύο με τριών μηνών.
Μεγίστης σημασίας είναι και η καλλυντική ενίσχυση του δέρματός μας με ειδικές αντιγλυκοζυλιωτικές ουσίες. Ανάμεσα τους το φυσικό αντιοξειδωτικό μόριο καρνοσίνη, που βρίσκεται στους μυς και στον εγκέφαλο, και σύμφωνα με πρόσφατες επιστημονικές ανακαλύψεις, δρα ενάντια στη γλυκοζυλίωση των πρωτεϊνών στους δερματικούς ιστούς,. Οι βιταμίνες C και Ε περιέχουν επίσης έντονες αντιοξειδωτικές και αντιγλυκοζυλιωτικές ιδιότητες. Βασικό συστατικό αποτελεί και η ρετινόλη που συμβάλλει στην ελαστικότητα και την ανανέωση του δέρματος αυξάνοντας την παραγωγή κολλαγόνου και ελαστίνης.
Ωστόσο, αν και υπάρχουν αυτά τα νέα όπλα κατά της γήρανσης της επιδερμίδας, η πρόληψη παραμένει πάντα η καλύτερη κίνηση. Πρέπει, λοιπόν, να διαγράψουμε για πάντα από τη διατροφή μας τα λαχταριστά γλυκά και τα αφράτα κέικ, τις νόστιμες μακαρονάδες και τα εκλεκτά αρτοσκευάσματα, προκειμένου να έχουμε νεανικό δέρμα; Δεν χρειάζεται να φτάσουμε στα άκρα. Το σώμα μας χρειάζεται τους υδατάνθρακες για ενέργεια και για την εκτέλεση των φυσιολογικών λειτουργιών του και είναι αρκετά «σοφό» ώστε να απελευθερώνει την ινσουλίνη, μια ορμόνη που απαιτείται για το μεταβολισμό τους. Ο κίνδυνος παραφυλάει όταν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα ανεβαίνουν απότομα και ο οργανισμός αναγκάζεται να απορροφήσει την ινσουλίνη γρήγορα.