Καθώς ωριμάζουμε πνευματικά και προσεγγίζουμε το υψηλότερο δυναμικό μας, έχουμε συνοδό μας την αυξημένη φροντίδα. Το να νοιαζόμαστε περισσότερο είναι ένας πολύ σωστός τρόπος για να γειωθεί η αγάπη και να προσφερθεί με πρακτικούς τρόπους, επιλύοντας και αποτρέποντας πολλά προβλήματα που δημιουργούμε και επαναλαμβάνουμε μηχανικά. Στις επόμενες παραγράφους θα αναφερθώ στη διαφορά μεταξύ φροντίδας και υπερβολικής φροντίδας.
Η υπερβολική φροντίδα προκύπτει όταν τα αρχικά μας αισθήματα φροντίδας για κάτι ή κάποιον μετατρέπονται σε ανησυχία, άγχος και υπερβολική ταύτιση – κάτι που μπορεί να κλιμακωθεί σε συναισθηματική εξάντληση και το προφανές άγχος που την ακολουθεί. Η φροντίδα μας είναι ένα από τα σημαντικότερα προσόντα μας, όπως όμως και τα περισσότερα πράγματα στη ζωή, η φροντίδα έχει ένα σημείο στο οποίο ισορροπεί: όταν η φροντίδα μετατρέπεται σε υπερβολική φροντίδα, τότε γίνεται έλλειμμα και η υγεία μας υφίσταται τις συνέπειες.
Η ισορροπημένη φροντίδα θρέφει τόσο εμάς όσο και τους άλλους, ενώ η υπερκατανάλωση μας «στραγγίζει» ενεργειακά και εμποδίζει την αποτελεσματικότητά μας, ακόμα και όταν οι προθέσεις μας είναι καλές. Γνωρίζουμε ότι πολλοί φροντιστές βιώνουν ένα υψηλό ποσοστό ενεργειακής εξουθένωσης λόγω του ότι δεν είναι σε θέση να βρουν την ισορροπία ανάμεσα στη φροντίδα και την υπερβολική φροντίδα.
Αυτό είναι κατανοητό, αφού η εξισορρόπηση της φροντίδας μας έχει μια προβλέψιμη καμπύλη μάθησης• αυτό, όμως, δεν είναι εύκολο για τους ανθρώπους που έχουν μάθει να φροντίζουν πολύ. Αποτελεί μέρος μιας συναισθηματικής διαδικασίας ωρίμανσης το να μάθει κανείς την οικονομία της ισορροπημένης φροντίδας.
Ακολουθούν κάποιοι συνηθισμένοι τομείς όπου η υπερβολική φροντίδα μπορεί κατά περιόδους να κυριαρχήσει, μειώνοντας τις δονήσεις μας και την ενέργειά μας. Πρόκειται για μια συνήθη λίστα που μπορείτε να βρείτε σε πολλά βιβλία, ας δούμε όμως αυτούς τους τομείς υπό το πρίσμα της υπερβολικής φροντίδας.
– Εργασία
– Σχέσεις
– Χρήματα
– Διατροφή
– Παιδιά
– Γονείς
– Υγεία
– Παρελθοντικές καταστάσεις για τις οποίες μετανιώνουμε
– Πώς φαινόμαστε
– Πώς νιώθουμε
– Μελλοντική ασφάλεια
– Αίσθημα έλλειψης
– Συγκρίσεις
– Τι σκέφτονται οι άνθρωποι για εμάς (και τι σκεφτόμαστε εμείς γι’ αυτούς μέσα μας)
Πολλά από τα ζητήματα αυτής της λίστας συχνά μας εξαντλούν, ενώ ταυτόχρονα περιορίζουν την υγεία και τη ζωτικότητά μας. Τότε αναρωτιόμαστε γιατί δεν αισθανόμαστε ότι είμαστε σε πλήρη άνθηση. Μια υπερβολική (εμμονική) ποσότητα φροντίδας και συναισθηματικής αναταραχής μπορεί επίσης να δημιουργηθεί από την προσπάθεια κατανόησης της καμπύλης μάθησης νέου λογισμικού, υπολογιστών, των έξυπνων τηλεφώνων ή άλλων συσκευών που πρέπει να έχουμε γιατί αποτελούν την τελευταία λέξη της μόδας.
Ναι, είναι χρήσιμες, αλλά αυτό δεν εξαλείφει τα ελλείμματα του συσσωρευμένου στρες που προέρχονται από την αγωνία ότι πρέπει να συμβαδίσουμε με όλα αυτά, ειδικά αν πρόκειται για κάτι που δεν το βρίσκουμε τόσο φυσικό. Ένας τρόπος εξισορρόπησης θα ήταν να κάνουμε περιστασιακά έναν ρεαλιστικό έλεγχο και ν’ αναρωτηθούμε: «Είμαστε καταναλωτές της τεχνολογίας μας ή αναλωνόμαστε από την τεχνολογία μας;» ή «Είμαστε οι προγραμματιστές των μικροσυσκευών μας ή είμαστε πιόνια των μικροσυσκευών μας;»
Όταν δημιουργείται εξάρτηση, τότε γινόμαστε πιόνια και οι μικροσυσκευές μάς εξουσιάζουν. Η εύρεση ισορροπίας σε όλα τα πράγματα είναι μια έξυπνη πρακτική της καρδιάς σε αυτούς τους ολοένα ταχύτερους καιρούς, ειδικά όταν η τεχνολογία προσπαθεί να διευρύνει τις δυνατότητές της αγγίζοντας τα επίπεδα της επιστημονικής φαντασίας. Διασκεδάστε, αλλά να έχετε πάντα τον έλεγχο αλλιώς, θα παραμείνετε πιόνια. Δεν υπάρχει ενδιάμεση λύση.
Ένα άδηλο στοιχείο της υπερβολικής φροντίδας είναι η σαγηνευτική δύναμη που ασκεί η αίσθηση ότι είναι αιτιολογημένη, ενώ την ίδια στιγμή μάς εμποδίζει να αντιληφθούμε τις όποιες συνέπειες μας στραγγίζουν ενεργειακά. Με την εξάσκηση, μπορούμε να προετοιμάσουμε τη διαίσθησή μας έτσι ώστε να μας προειδοποιεί όταν η υπερβολική φροντίδα αρχίζει να κυριαρχεί στα συναισθήματα και τις αντιλήψεις μας. Η ενασχόληση με τον εντοπισμό και την εξάλειψη της υπερβολικής φροντίδας μπορεί να μας εξοικονομήσει ένα σημαντικό ποσοστό ενέργειας και να προστατεύσει παράλληλα την υγεία μας.
Η εξάλειψη της υπερβολικής φροντίδας δεν μειώνει τη φροντίδα μας. Αντιθέτως, ενισχύει την αποτελεσματικότητά της επειδή την εξισορροπεί και τη φέρνει σε συνεκτική ευθυγράμμιση με την καρδιά μας. Κάθε φορά που η ενέργεια που παράγουμε είναι ισορροπημένη είμαστε πιο ανεξάρτητοι και πιο αυτόνομοι. Ας θεωρήσουμε ότι η φροντίδα είναι ένας ταχέως αναπτυσσόμενος συναισθηματικός ιός, που κρύβεται κάτω από την ασυνείδητη συμφωνία της κοινωνίας ότι η υπερβολική φροντίδα είναι αποδεκτή και δεν είναι υπεύθυνη για το οτιδήποτε. Με προσήλωση και την καθοδήγηση της καρδιάς μας μπορούμε να απελευθερωθούμε από το σαγηνευτικό άγχος που μας προκαλεί η φροντίδα και η συνεχής ανησυχία.