Υπάρχει λόγος για την άνιση σύγκριση και δύο επιστήμονες έχουν βαλθεί να τον αποκαλύψουν «Αχ, τα παιδιά στις μέρες μας…» ακούς συχνά από τα στόματα των ηλικιωμένων να παραπονιούνται πως η νέα γενιά δεν δικαιώνει τις προσδοκίες τους. Κι αυτή η ιδέα διατρέχει μάλιστα σταθερά τις γενιές, με τα νιάτα να απογοητεύουν διαρκώς τους γεροντότερους.
Η αναζήτηση της αιτίας έχει να κάνει με μια αλήθεια: πως όσο πιο φτασμένος ή ταλαντούχος είναι ο μεσόκοπος που παραπονιέται για τη νεολαία, τόσο περισσότερο τείνει να βλέπει το ταλέντο του να χάνεται. Αυτό μας λένε οι καθηγητές John Protzko και Jonathan Schooler του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, που εξέτασαν Αμερικανούς ηλικίας 33-51 για να ανιχνεύσουν τις ρίζες του χάσματος γενεών. Και βρήκαν πως όσο πιο αυστηρές, απόλυτες και ολοκληρωτικές απόψεις έχει ο μεσήλικας, τόσο πιο ασεβή ή άχρηστα τείνει να θεωρεί τα νιάτα, τόσο λιγότερο εκτιμά και αναγνωρίζει τις αρετές τους.
Στη μελέτη τους που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Science Advances», οι δύο πανεπιστημιακοί βρήκαν όμως και μερικές πιο αναπάντεχες συσχετίσεις. Ζήτησαν, ας πούμε, από τα υποκείμενα της μελέτης τους να αξιολογήσουν τη νοημοσύνη των νέων σε σχέση με την εξυπνάδα της δικής τους γενιάς.
Και βρήκαν πως όσο πιο νοήμων ο μεσήλικας, τόσο περισσότερο τείνει να υποεκτιμά τη νοημοσύνη των νέων. Παρά το γεγονός δηλαδή ότι αυτός οφείλει να ξέρει περισσότερο από τον καθένα πως κάθε νέα γενιά εμφανίζει υψηλότερους δείκτες νοημοσύνης από την προηγούμενη (το λεγόμενο Flynn effect).
Κάτι που κάνουν και οι φίλοι του βιβλίου. Όσο πιο βιβλιοφάγος ο μεσόκοπος, τόσο περισσότερο θεωρεί πως οι νέοι δεν διαβάζουν πια. «Τελικά», καταλήγουν, «όταν παρατηρούμε τα παιδιά του σήμερα, συγκρίνουμε τη διαστρεβλωμένη μνήμη μας του παρελθόντος με μια πιο υποκειμενική εκτίμηση του παρόντος, γι’ αυτό και φαίνεται πάντα πως υπάρχει μια φυσική παρακμή». Για γνωσιακό σφάλμα κάνουν τελικά λόγο…
