της Νικολέτας Ντάμπου
Από το 2011 έως σήμερα η φαρμακευτική νομοθεσία έχει υποστεί πολλές τροποποιήσεις με σκοπό την ‘’απελευθέρωση’’ του φαρμακευτικού επαγγέλματος και την είσοδο των ιδιωτικών κεφαλαίων στο φαρμακείο. Η απελευθέρωση αυτή όμως τελικά ποιον ωφέλησε;
Απαντήσεις αναλυτικά έδωσε ο κ. Ηλίας Δημητρέλος νομικός σύμβουλος του πανελλήνιου φαρμακευτικού συλλόγου (ΠΦΣ) κατά την ομιλία του στο 7ο Συνέδριο του ΣΥΦΑΚ στο Ηράκλειο Κρήτης.
Η απελευθέρωση του φαρμακευτικού επαγγέλματος δεν ωφέλησε τους πολίτες. Παρά τα όσα ευαγγελίζονταν οι εμπνευστές της . Αντιθέτως ενίσχυσε τον κακώς εννοούμενο ανταγωνισμό μεταξύ των φαρμακείων και μεγαλώσει το χάσμα μεταξύ των φαρμακείων και μεγάλωσε το χάσμα μεταξύ τους , σύμφωνα με όσα είπε ο κύριος Ηλίας Δημητρέλος .
Ειδικότερα , ξεκινώντας την ομιλία του ο νομικός σύμβουλος του ΠΦΣ, είπε ‘’ Όλα ξεκίνησαν με τον νόμο του Λοβέρδου το 2011. Ξεκαθαρίζουμε πως όλες οι μνημονιακές κυβερνήσεις εξαιρώ την νυν γιατί δεν έχει δείξει δείγματα γραφής. Μετά από έναν χρόνο θα μπορούμε να πούμε γι’ την σημερινή κυβέρνηση . ‘’
Ωστόσο , είπε ‘’ Ας μιλήσω όμως γι’ αυτούς που μας έχουν δείξει δείγματα γραφής, τόνισε ο κ. Δημητρέλος για να εξηγήσει ότι ‘’ Κινηθήκαμε σε δύο άξονες και αντίστοιχα είδαμε και τα νομοθετήματά τους. Σε όλα τα νομοθετήματα τα σημαντικά δύο ήταν οι άξονες, ο ένας άξονας ήταν η απελευθέρωση του ιδιοκτησιακού των φαρμακείων και ο άλλος ήταν η απελευθέρωση του ωραρίου. Αυτά ήταν στο ίδιο νομοθέτημα και τα δύο είχαν την ίδια λογική αλλά ερχόντουσαν με ξεχωριστές ρυθμίσεις έτσι ώστε να μπορέσουν να εξυπηρετήσουν, αυτούς που θέλουν να εξυπηρετήσουν. ‘’
Αναλυτικότερα , ο νομικός σύμβουλος του ΠΦΣ τόνισε τα εξής :
Ο νόμος Λοβέρδου
Το πρώτο νομοθέτημα ήταν ο νόμος Λοβέρδου ο 3918 το 2011, με αυτόν μειώθηκε το πληθυσμιακό από 1500 που ήταν το όριο πήγε στα 1000. Αυτό είχε ως συνέπεια να αυξηθούν υπολογίζουμε 1000 με χίλια κάτι φαρμακεία στην Ελλάδα. Την ίδια στιγμή προβλέφθηκαν κάτι εξαιρέσεις, για άδειες ιδρύσεως όπως πχ να ανοίγουν απέναντι από τα νοσοκομεία κατ’ εξαίρεση ή ακόμα και να συστεγάζονται , αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως είναι κάτι κακό, υπογραμμίζει ο ομιλητής .
Διευρυμένο ωράριο
Για πρώτη φορά επίσης εφαρμόστηκε ο νόμος του διευρυμένου ωραρίου με τον νόμο 3918 ενώ πιο πριν υπήρχε ένα ωράριο το οποίο ενδεχόμενος μπορεί να ήταν εκτός πραγματικότητας εκτός των απαιτήσεων εποχής, αλλά υπήρχε ένα ωράριο που έλεγε 40 ώρες , πέντε ημέρες την εβδομάδα και μετά όλα τα άλλα εφημερίες.
Ήρθε ο νόμος του Λοβέρδου και επί της ουσίας επέτρεψε σε όλους και σε όποιον ήθελε να διευρύνει το ωράριο λειτουργίας του. Το τι έγινε το γνωρίζετε όλοι.
Η απελευθέρωση του ιδιοκτησιακού των φαρμακείων
Το ωράριο ήταν η πρώτη φάση της απελευθέρωσης του επαγγέλματος του φαρμακείου. Το δεύτερο νομοθέτημα το ποιο σημαντικό που ξεχαρβάλωσε την νομοθετική νουθεσία ήταν ο νόμος 4254 του 2014 του Άδωνη Γεωργιάδη και του Χατζηδάκη εκεί αλλάξανε όλα. Για πρώτη φορά προβλέφθηκε η δυνατότητα πολυιδιοκτησίας , μέχρι τότε ένας φαρμακοποιός μπορούσε να έχει μόνο μια άδεια αυτή η διάταξη που το προέβλεπε καταργήθηκε, είπε ο κ. Δημητρέλος. Συνεχίζοντας τόνισε , ότι ‘’ Κατήργησε επίσης το ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής του μη αδειούχου φαρμακοποιού στις εταιρίες φαρμακείων, μέχρι τότε αδίκως ο φαρμακοποιός είχε το 51%, το κατήργησε και πήγε 1% το 99%. Ήταν η αρχή για να φτάσουμε σε αυτά που ήμασταν προηγούμενος. Επίσης καταργήθηκε το φαρμακείο να συστεγάζετε με οποιοδήποτε άλλο κατάστημα, για να φτάσουμε τώρα στην Αθήνα δεν ξέρω αν υπάρχει και κάπου αλλού, αλλά τώρα στην Αθήνα υπάρχει αυτή την στιγμή ένα η δύο σίγουρα φαρμακεία και πρόκειται να ανοίξουν άλλα πέντε η έξη σε συγκεκριμένο σούπερ μάρκετ όπου υπάρχει ξεχωριστή είσοδος ναι μεν αλλά από μέσα ενώνονται κανονικά και υπάρχει δυνατότητα ο πελάτης φεύγοντας από το ταμείο να πάει στο φαρμακείο. Αυτό προηγούμενος απαγορεύονταν.’’
Απελευθερώθηκε η τιμή των ΜΗΣΥΦΑ
‘’Με τον νόμο 4254 απελευθερώθηκε η τιμή των ΜΗΣΥΦΑ που έλεγε μέχρι 31/12 του 2016 απαγορευόταν οι αυξήσεις εννοώντας πως από 1-1 του 2017 επιτρέπονται οι αυξήσεις των ΜΗΣΥΦΑ.
Αποστάσεις
‘’Κατήργησε τις αποστάσεις . Τώρα όποιος θέλει μπορεί να ιδρύει το καινούριο του φαρμακείο όπου θέλει , δεν χρειάζεται να παραμένει κανένα χρονικό διάστημα σε κανένα σημείο η μπορεί να μεταφερθεί όπου θέλει να πάει να ανοίξει μεσοτοιχία με ένα άλλο φαρμακείο.’’ σημείωσε ο κ. Δημητρέλλος. Ενώ, τόνισε ότι ‘’ Δεν ξέρω τι συμβαίνει στο Ηράκλειο και στις άλλες περιοχές αλλά στην Αττική αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τα περισσότερα φαρμακεία να φύγουν από τις γειτονιές κυρίως με την αλλαγή ιδιοκτησίας δεν έγινε μόνο του αυτό και πήγαν σε κεντρικές περιοχές , με αποτέλεσμα οι γειτονιές που δεν είναι τόσο κεντρικές να μην έχουν φαρμακείο και γειτονίες ολόκληρες να εξυπηρετούνται με αυτόν τον τρόπο. ‘’
Επιφάνεια του φαρμακείου
Καταργήθηκε η ελάχιστη επιφάνεια του φαρμακείου που ήταν τα 30 τετραγωνικά με σκοπό να μπορούν να ανοίγουν μέσα στα σουπερ μάρκετ τα φαρμακεία με μικρή έκταση ή να ανοίγουν πολύ μικρά φαρμακεία ίσα ίσα για θέμα χώρου. Στην Γερμανία για να ανοίξει ένα φαρμακείο θέλει 110 τετραγωνικά στην Ελλάδα για να ανοίξει ένα φαρμακείο σύμφωνα με τα ισχύοντα θέλει και μπορεί να ανοίξει με 19 τετραγωνικά.
Αυτός που έγραψε τον νόμο 4204 ήταν γυναίκα η οποία είχε σχέση όχι με τα φαρμακεία με τις φαρμακαποθήκες, ήξερε φαρμακευτική νομοθεσία αλλά δεν την ήξερε ολόκληρη οπότε της ξέφυγε να βγάλει την ελάχιστη επιφάνεια της αποθήκης του εργαστηρίου και της τουαλέτας αν ήξερε ποιες είναι αυτές οι διατάξεις θα το είχε κάνει και αυτό μαζί με τα φαρμακεία, της ξέφυγε και δεν το έκανε κανένας μετά.
Τα τρόφιμα ειδικής διατροφής
Τα τρόφιμα ειδικής διατροφής διατίθεντο αποκλειστικά από τα φαρμακεία , έφυγαν και αυτά και πήγαν όπου να ναι και επίσης προβλέφθηκε το πειρατικό ωράριο το άναρχο ωράριο που άνοιγε ο κάθε ένας όποτε ήθελε το οποίο ναι μεν ήταν μια αντίδραση των φαρμακοποιών στους διευρυμένους αλλά στο τέλος δημιούργησε μια πλήρη «μπαχαλοποίηση» του ωραρίου σε όλη την Ελλάδα ο κάθε ένας άνοιγε ότι ώρα ήθελε κανείς δεν ήξερε τι ώρα ανοίγει.
Εφημερίες και διανυκτερεύσεις
Οι εφημερίες και οι διανυκτερεύσεις δεν υπήρχαν, οπότε εν τέλει ήμασταν η χώρα που είχαμε μη ρυθμισμένο ωράριο των Φαρμακείων. Δεν νομίζω να υπήρχε σε καμία άλλη χώρα της Ευρώπης εκτός αν θεωρήσουμε πως είμαστε η βορειότερη χώρα της Αφρικής.
Μόνο ένας φαρμακοποιός μπορεί να πάρει μια άδεια ενός φαρμακείου
Το επόμενο μεγάλο νομοθέτημα που ήταν κορωνίδα της απελευθέρωσης ο νόμος 4336 του 2015 ήταν ο νόμος που ψηφίστηκε τον Αύγουστο του 2015 μετά την ψήφιση σου μνημονίου. Είχε προηγηθεί ο νόμος 4334 που έλεγε ότι θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν την εργαλειοθήκη του ΟΣΑ, έρχεται ο 4336 το 2015 με μεγάλη πλειοψηφία στην βουλή και έλεγε πως αντικαταστάθηκε το άρθρο 1 του 1963 το οποίο έλεγε πως μόνο ένας φαρμακοποιός μπορεί να πάρει μια άδεια ενός φαρμακείου κανείς άλλος, και έλεγε πως θα αντικατασταθεί με ΚΥΑ. Καταργήθηκε επίσης και η διάταξη νόμου που όριζε ποιοι έχουν το δικαίωμα και μπορούν να συμμετέχουν στις εταιρίες των φαρμακείων. Υπήρξε μια πρώτη ΚΥΑ που απελευθέρωνε , υπήρξε μια δεύτερη ΚΥΑ που το επαληθεύει , υπήρξε και μια Τρίτη ΚΥΑ τον Μάιο του 16 στο οποίο πρώτη φορά έγιναν
Οι κυβερνήσεις που έβαλαν ένα λιθαράκι στην απελευθέρωση του φαρμακείου
Η πρώτη κυβέρνηση ήταν επί ΠΑΣΟΚ το 2011 η δεύτερη μνημονιακή κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ +ΝΔ και η Τρίτη μνημονιακή κυβέρνηση ήταν Σύριζα αλλά ο κάθε ένας έβαλε ένα λιθαράκι στην απελευθέρωση του φαρμακείου. Εκδόθηκε η ΚΥΑ το 2015 που για πρώτη φορά που ένας ιδιώτης μπορεί να πάρει φαρμακείο με προϋποθέσεις , επετράπη στον οποιονδήποτε να έχει μέχρι και 10 άδειες φαρμακείων και σε ιδιώτη και σε φαρμακοποιό. Επιτράπηκε να γίνει ότι εταιρία θέλετε πριν την ανωμύμου , μπορείτε να κάνετε ανώνυμη εταιρία ομόρρυθμη ετερόρρυθμη ΙΚΕ η ΕΠΕ. Επετράπη στον ιδιώτη να έχει το 99% , να είναι ο διαχειριστής της εταιρίας άρα ο ιδιώτης κάνει κουμάντο. Υπήρξαν κάποιοι περιορισμοί με γιατρούς φαρμακέμπορους , αλλά επειδή ζούμε στην Ελλάδα γι’ αυτό υπάρχουν τα ιδιωτικά συμφωνητικά που προβλέπουν ότι πρέπει να προβλέπουν.
Συμβούλιο της επικρατείας
Την παραπάνω ΚΥΑ την ακυρώσαμε στο συμβούλιο της επικρατείας με μεγάλη πλειοψηφία 24-2. Τότε η κυβέρνηση επανήλθε με ένα νέο νομοθέτημα με το 4501 του 2017 και είχε πει πως πάμε με ένα νέο υπουργικό διάταγμα. Υπήρξε ένα νέο υπουργικό διάταγμα το οποίο έλεγε τα ίδια που σας είπα προηγούμενος.
Η ΚΥΑ που ακυρώθηκε στο συμβούλιο της επικράτειας είναι ακριβώς το διάταγμά το οποίο ενισχύει είναι ακριβώς copy paste. Όταν έγινε η ακύρωση το συμβούλιο είπε πως η άσκηση του επαγγέλματος επιτρέπετε σε πρόσωπα τα οποία έχουν τα προσόντα που ο νομοθέτης έχει διευκρινίσει σε σχέση με το άρθρο 1 παράγραφος 2 του συντάγματος , είναι αναγκαία για να εξασφαλίζεται η παροχή στους πολίτες υπηρεσιών υψηλού επιπέδου και ότι τα φαρμακεία αποτελούν ιδιόκτητα καταστήματα στα οποία συνδυάζεται η εμπορική εκμετάλλευση με την υπεύθυνη εμπορική δραστηριότητα. Συζητήθηκε στο συμβούλευε της επικρατείας η αίτηση της ακυρώσεως που κάναμε. Αυτό που είπαμε προηγουμένως είναι και η ουσία που λέμε. Τα φαρμακεία δεν είναι απλές εμπορικές επιχειρήσεις.
Ενοικίαση άδειας
‘’ Με το υπουργικό διάταγμα απελευθερώθηκε το επάγγελμα του φαρμακοποιού ως ένα σημείο όμως. Γιατί ο ιδιώτης μπορεί να πάρει άδεια φαρμακείου μόνο κενής θέσης. Εγώ στο δικό σας φαρμακείο μπορώ να συμμετέχω με 99% αλλά δεν μπορώ να σας πάρω την άδεια σας. Αυτό εμένα μου δημιουργεί ένα ρίσκο του επενδυτή’’ εξήγησε ο ομιλητής .
Η τελική φάση της «απελευθέρωσης»
Η τελική φάση της «απελευθέρωσης» είναι όταν εγώ ο δικηγόρος θα μπορώ να σας πάρω την άδεια. Όταν εγώ μπορώ να πάρω 1 αλλά και 2 έως και 10 άδειες και να τις έχω στον όνομα μου , τότε το φαρμακευτικό επάγγελμα έχει τελειώσει.
Είναι όπως σε μερικές χώρες της Ευρώπης. Σύγχρονος απελευθερώθηκε και το ωράριο με το 4512 του 2018 πρόσφατα που εν τέλει τροποποιήθηκε και εν τέλει είναι ρυθμισμένο 40 ώρες όποιος θέλει το κάνει αλλά και μια δυνατότητα ευελιξίας τον φαρμακείων , αλλά μπορείς να δουλέψεις μέχρι της 21:00 αλλά δεν μπορείς να δουλέψεις μετά της 21:00. Εξαιρούνται οι τουριστικές περιοχές στα νησιά στην Κρήτη το ξέρουν. Την πρώτη περίοδο είχα 5 τηλέφωνα από την Κρήτη.
Το ωράριο
Το ωράριο δεν είναι το καλύτερο αλλά είναι ρυθμισμένο και συνήθως τηρείται μέχρι της 21:00. Άρα έχει απελευθερωθεί το ωράριο για να φτάσει στο σουπερ μάρκετ από το 2014 έως το 2018 είχε ο φαρμακοποιός την δυνατότητα να δουλεύει περισσότερο από το σουπερ μάρκετ και εκεί είμαστε μέχρι και τώρα.
Μέσα σε 8 χρόνια άλλαξαν τα πάντα εν τέλει βοήθησε ποιον βοήθησε , βοήθησε τους φαρμακοποιούς;
Εν τέλει αν δεχτούμε πως από το 2011 ανοίξανε 1.000 φαρμακεία 1.500 με την μείωση του πληθυσμιακού αντιλαμβάνεστε την ίδια χρονική περίοδο μειώθηκε ο τζίρος , μειώθηκαν οι τιμές των φαρμάκων μειώθηκε το ποσοστό κέρδος και σύγχρονος αυξήθηκε ο αριθμός των φαρμακείων άρα , η πίτα ήταν σε πολύ μικρότερα άτομα και είχε μικρύνει με όλα αυτά άρα η απελευθέρωση δεν βοήθησε τους Φαρμακοποιούς.
Οι πολίτες ωφελήθηκαν ;
Δεν βοήθησε και τους πολίτες την ίδια χρονική περίοδο μειώθηκε και το εισόδημα των πολιτών. Η συμμετοχή των πολιτών σήμερα σε σχέση με την συμμετοχή των πολιτών το 2009 έχει αυξηθεί 25 με 30% ενδεχομένως μπορεί να είναι και παραπάνω. Εκεί που μέχρι 31 Δεκεμβρίου του 2015 τα ΜΗΣΥΦΑ ήταν ένα διατιμημένο είδος το οποίο η τιμή πρόκυπτε με βάση της τιμής των πιο φθηνών φαρμάκων στην Ευρώπη, ξαφνικά απελευθερώθηκε. Ξέρετε πως η μέση αύξηση ήταν τουλάχιστον 40% και σε κάποιος περιπτώσεις είναι 200%. Δεν το έχει πάρει χαμπάρι κανένας.
Η πολυιδιοκτησία, τον απλό τον φαρμακοποιό τον ωφέλησε ποιον ωφέλησε;
Η πολυιδιοκτησία ωφέλησε κάποιους φαρμακοποιούς που είχαν πολλά χρήματα και κάποιους που ήταν «επενδυτές » και έβαλαν μπροστά κάποιους φαρμακοποιούς και αγοράσανε φαρμακεία.
Η πολυιδιοκτησία τον πολίτη τον ωφέλησε ;
Αυτό μας είχαν πει τότε πως η πολυιδιοκτησία θα ωφελήσει τον πολίτη , δεν προκύπτει από κάπου που να λέει πως ο πολίτης είχε κάποιο όφελος.
Στην Ευρώπη δεν υπάρχει απελευθέρωση του ωραρίου και είναι και πιο λίγα τα εφημερεύοντα. Σε πολλές περιοχές .
Τα e–shop
Το καλύτερο για τους καταναλωτές είναι τα e-shop,δεν τα χρησιμοποιώ αλλά αν μιλήσεις με τον καταναλωτή θα σου πει εγώ θέλω να ψωνίζω από το e-shop γιατί είναι πιο φθηνά. Τα περισσότερα e-shop δεν είναι φαρμακεία λειτουργούν σαν φαρμακαποθήκες. Ο μεγάλος τους τζίρος είναι στα φαρμακεία που κρατάνε μια έκπτωση 5% που είναι από την εταιρία που το δίνουν. Αντιλαμβάνεστε τι έχει να γίνει αν απελευθερωθεί και δοθεί η δυνατότητα να πωλούνται τα ΜΗΣΥΦΑ από το e-shop.
Μαζικά έκλεισαν φαρμακεία;
Παρά την κινδυνολογία εδώ και τόσα χρόνια δεν έχουν κλείσει φαρμακεία . Σε όλα τα επαγγέλματα υπήρχε απελευθέρωση απλά ο φαρμακοποιός ήταν ένα επάγγελμα απολύτως κλειστό και μας κακοφάνηκε.