Ακούγεται τρομαχτικό, αλλά το φαινόμενο του «σκουληκιού του αυτιού» είναι απολύτως ακίνδυνο, αν και άκρως ενοχλητικό. «Earworm», όπως είναι ο αγγλικός όρος, λέγεται το φαινόμενο που ένα τραγούδι κολλάει στο μυαλό μας και μας κάνει να το τραγουδάμε συνεχώς. Συμβαίνει στο 98% των ανθρώπων και συνήθως αποτελείται από 15-30 δευτερόλεπτα ενός τραγουδιού, που επαναλαμβάνονται σε λούπα. Τα τραγούδια που τρυπώνουν στο μυαλό μας, κυρίως όταν είμαστε αφηρημένοι, είναι δημοφιλή, πιασάρικα και ενίοτε ενοχλητικά. Οι μελετητές του φαινομένου έχουν βρει κοινά στοιχεία στα διάφορα τραγούδια που αποτελούν “earworms”:
- • Είναι σχετικά απλά στη σύνθεσή τους
- • Είναι ρυθμικά, γρήγορα και «ανεβαστικά»
- • Οι νότες είναι κοντινές, για παράδειγμα ντο-ρε-μι, αλλά κάνουν και μεγάλα άλματα
- • Ασυνήθιστες παύσεις που τα διαφοροποιούν από άλλα ποπ τραγούδια
Συνηθισμένα ξένα «κολλητικά» τραγούδια είναι το “Smoke On The Water” των Deep Purple, το “Bad Romance” της Lady Gaga, το παιδικό “Twinkle, Twinkle Little Star», το «Who Let the Dogs Out?”, το “YMCA” και το “The Lion Sleeps Tonight”.
Ερευνητές θεωρούν πως αυτό το φαινόμενο προκαλείται από κάποια εμπειρία που υποσυνείδητα έχει συνδεθεί με το τραγούδι (ακούσια μνήμη), έπειτα από συχνή ακρόαση του κομματιού, σε συγκεκριμένες συναισθηματικές καταστάσεις ή ακόμα και από στρες. Εκτιμούν πως σχετίζεται με κάποια εξελικτική προσαρμογή της μνήμης, όπου λέξεις συνδυασμένες με ρυθμό, δηλαδή τα τραγούδια αποτυπώνονται πιο έντονα σε αυτήν και ανακαλούνται πιο εύκολα, πράγμα που, στην προ γραφής εποχή της ανθρωπότητας βοήθησε τους ανθρώπους να απομνημονεύουν πληροφορίες κρίσιμες για την επιβίωση τους. Η μελέτη των “earworms” και της μουσικής μνήμης, ίσως βοηθήσει τους ψυχολόγους στη διαχείριση ατόμων με άνοια.
Πώς θα διώξετε το ενοχλητικό τραγούδι από το μυαλό σας;
Οι επιστήμονες προτείνουν τα εξής:
- • Ακούστε το τραγούδι από την αρχή μέχρι το τέλος πολλές φορές ή τραγουδήστε το.
- • Ακούστε κάποιο διαφορετικό τραγούδι. Στην Αγγλία, αυτό που βοηθάει τους περισσότερους είναι ο εθνικός τους ύμνος.
- • Ασχοληθείτε με κάποια δραστηριότητα που απαιτεί συγκέντρωση, όπως το να λύσετε σταυρόλεξο ή sudoku, να διαβάσετε ένα βιβλίο ή να παίξετε ένα μουσικό όργανο.
- • Μασήστε τσίχλα! Καθώς απασχολείτε τα δόντια σας και τη γλώσσα σας με το μάσημα, «ξεμπλοκάρετε» το κομμάτι του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη δημιουργία και τον χειρισμό ακουστικών και μουσικών εικόνων.