Το χρόνιο στρες θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως «σιωπηλός δολοφόνος», αφού έχει τη δύναμη να αποσυντονίζει πλήρως το ανοσοποιητικό σύστημα, τον μεταβολισμό, το πεπτικό σύστημα και τις ορμόνες. Συγκεκριμένα, το στρες μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ορμονική ισορροπία του αναπαραγωγικού συστήματος. Από εξελικτικής απόψεως, αυτό συμβαίνει επειδή η αναπαραγωγική υγεία δεν είναι προτεραιότητα όταν το σώμα αντιλαμβάνεται απειλή της επιβίωσής του. Πώς όμως συμβαίνει αυτό ακριβώς;
Η σύνδεση στρες – ορμονών
Ο άξονας υποθαλάμου – υπόφυσης – επινεφριδίων είναι ένα σύστημα ρύθμισης και ανατροφοδότησης για το πώς το σώμα αποκρίνεται στο στρες. Και απευθείας στο εσωτερικό του άξονα, κάθε αδένας έχει επιρροή στις σεξουαλικές μας ορμόνες. Όταν το σώμα μας βρίσκεται σε κατάσταση ισορροπίας και δεν αντιλαμβάνεται κάποια απειλή, άξονας και οι αδένες συνεργάζονται για να διατηρήσουν την βέλτιστη υγεία μας. Ο υποθάλαμος κινεί τις διαδικασίες για την παραγωγή τεστοστερόνης, οιστρογόνων και προγεστερόνης. Η υπόφυση επίσης απελευθερώνει ορμόνες όπως η FSH, η LH και η ωκυτοκίνη, που παίζουν ρόλο στην απελευθέρωση του ωαρίου, στην παραγωγή σπέρματος και στην επίτευξη οργασμού.
Όμως, όταν το σώμα μας βιώνει στρες, αυτός ο άξονας αποσυντονίζεται και ο εγκέφαλος παράγει μια ορμόνη που ενεργοποιεί τα επινεφρίδια αντί για τα σεξουαλικά όργανα. Οι αναπαραγωγικές λειτουργίες καταστέλλονται και έτσι μπορεί να εμφανίσουμε απώλεια της περιόδου, εμφάνιση πολυκυστικών ωοθηκών, χαμηλή λίμπιντο, στυτική δυσλειτουργία, αύξηση βάρους και εξάψεις.
- Η κορτιζόλη αυξάνει το σωματικό μας βάρος και την έκφραση των οιστρογόνων
- Μειώνει την τεστοστερόνη στους άνδρες και μετατρέπει τα ανδρογόνα και τις σεξουαλικές ορμόνες σε οιστρογόνα.
- Η ικανότητα του ήπατος να παράγει και να ρυθμίζει τις ορμόνες μειώνεται και εμποδίζεται η διαδικασία αποτοξίνωσης.
- Καταστολή της προγεστερόνης (σημαντική ορμόνη στην αναπαραγωγική υγεία και στη ρύθμιση του έμμηνου κύκλου)
- Σε χρόνιο στρες, οι γυναίκες μπορεί να εμφανίσουν περισσότερα ποσοστά ανδρογόνων, κάτι που αλληλεπιδρά αρνητικά με τον έμμηνο κύκλο και τη γονιμότητα.
Πώς να ενισχύσουμε την ορμονική ισορροπία μέσω της διατροφής
– Βοηθάμε τη λειτουργία των επινεφριδίων και την παραγωγή κορτιζόλης με τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C, όπως κόκκινα φρούτα και εσπεριδοειδή. Προσθέτουμε χυμό και εσπεριδοειδή σε dressing και σαλάτες, σε smoothies και σε κάθε πιάτο που ταιριάζει.
– Προτιμάμε προσαρμογόνα βότανα, μανιτάρια και ρίζες για να στηρίξουμε την αντοχή του σώματός μας στο στρες. Δοκιμάστε να προσθέσετε 1-2 κουταλάκια του γλυκού μάκα στα smoothies και στα πρωτεϊνικά σας smoothies.
– Ενισχύουμε την υγεία του ήπατος με πικρά πράσινα λαχανικά, όπως πικραλίδα και οξέα, όπως μηλόξιδο και λεμόνι.
– Τονώστε τη διαδικασία απομάκρυνσης των μεγάλων ποσοτήτων οιστρογόνων με σταυρανθή λαχανικά, λάχανο, μπρόκολο, κουνουπίδι και λαχανάκια Βρυξελλών για να ενισχύσετε τη διαδικασία αποτοξίνωσης.