Ομιλία και παιδί: Πότε αρχίζει και πώς μπορώ να πλουτίσω το λεξιλόγιο του;
«Μπαμπά, μαμά, “νώμη”» αντί για συγγνώμη… Κοντεύουν δύο χρόνια από τη γέννησή του και ο λεκτικός του πλούτος περιορίζεται σε λίγες μόνο λέξεις που μόλις καταφέρνει να προφέρει. Μήπως κάτι δεν πάει καλά;
Έχετε προσέξει ότι πολλά παιδάκια σε αυτή την ηλικία έχουν αρχίσει να φτιάχνουν κανονικές φράσεις. Όμως το δικό σας αρκείται στο να φλυαρεί χωρίς νόημα και συνοχή! Σας διαβεβαιώνουμε ότι δεν είναι το μόνο. Σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες της ανάπτυξης των παιδιών, το 20-25% των παιδιών δε μιλάει σωστά σε αυτή την ηλικία. Γιατί όμως το παιδί σας αρνείται να μιλήσει κανονικά από τη στιγμή που τα περισσότερα παιδιά αυτής της ηλικίας μιλάνε και πολύ καλά μάλιστα; Πότε πρέπει να ανησυχήσετε;
Γιατί δε μιλάει;
Οι λόγοι είναι πολλοί, αλλά οι πιο συνηθισμένοι είναι οι παρακάτω:
-Όπως και άλλα φυσιολογικά παιδιά, δεν μπορεί να σημειώνει πρόοδο με τον ίδιο ρυθμό σε όλους τους τομείς της ανάπτυξής του. Αν περπάτησε πολύ νωρίς, αν κατάφερε να φάει μόνο του ή έβγαλε νωρίς την πάνα, μπορεί να του πάρει λίγο περισσότερο χρόνο για να αρχίσει να μιλάει κανονικά.
-Η σειρά του ανάμεσα στα αδέρφια του είναι επίσης πολύ σημαντική. Αν είναι το τελευταίο παιδί, τα μεγαλύτερα αδέρφια του ίσως να το καταλαβαίνουν καλύτερα από εσάς όταν λέει τις παραποιημένες λέξεις και να είναι σε θέση να τις μεταφράσουν. Αφού λοιπόν γίνεται κατανοητό από τους δικούς του ανθρώπους, γιατί να κουράζεται να προφέρει τις λέξεις καλύτερα;
-Αν εσείς, οι γονείς του, ή οι άλλοι άνθρωποι που το προσέχουν (οι παππούδες για παράδειγμα) του δείχνετε παραπάνω ενδιαφέρον απ’ ό,τι πρέπει και του κάνετε και το παραμικρό χατίρι, γιατί να προσπαθήσει;
Πώς θα το βοηθήσετε
-Να επαναλαμβάνετε αυτό που θέλει να πει: Αυτός ο τρόπος θα το βοηθήσει σταδιακά να αναγνωρίζει αυτό που θέλει να πει με τους σωστούς ήχους και, κατά συνέπεια, με τις σωστές λέξεις. «Α, θέλεις ένα γλυκό αγαπούλα μου; Ορίστε!»
-Να είστε υπομονετικοί: Αν επαναλαμβάνει συνέχεια τις ίδιες λέξεις χωρίς να μπορείτε να καταλάβετε, μην τα παρατάτε. Βοηθήστε το να πει με άλλες λέξεις αυτό που θέλει, αφού προσπαθήσετε να μαντέψετε τι εννοεί, σχεδιάζοντάς το κλπ.
-Κάντε του ένα μπάνιο με λέξεις: Τολμήστε να κάνετε έναν παράξενο διάλογο. Διαλέξτε μια στιγμή ή μια μέρα που θα είναι χαρούμενο (όταν παίζει, όταν το κάνετε μπάνιο, όταν πηγαίνετε βόλτα…) και περιγράψτε του ακριβώς τι κάνετε. Το παιδί σας θα μπει στη διαδικασία να κάνει διάλογο μαζί σας. Θα χρησιμοποιήσει τον τόνο, τις κινήσεις και τις γκριμάτσες και ακόμα κι αν δεν είναι πάντα κατανοητό θα νιώθει ότι το ακούνε.
-Μην πανικοβάλλεστε όταν σκέφτεστε πώς θα τα καταφέρει στο σχολείο. Ακόμα κι αν αρχίζει τότε να μιλάει, είναι σίγουρο ότι το Σεπτέμβριο που έρχεται θα προσπαθήσει πολύ και θα είναι γεμάτο ανυπομονησία για το πώς θα συνεννοείται με τους συμμαθητές του αλλά και με τη δασκάλα του.
-Ζητήστε τη γνώμη ενός γιατρού: Αν η κατάσταση αυτή σας ανησυχεί πραγματικά, ο οικογενειακός σας γιατρός ή ο παιδίατρός σας θα σας διαβεβαιώσει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα ή θα σας δώσει τις κατάλληλες οδηγίες.
Δεν λέει καμία λέξη, όμως επικοινωνεί
Δεν είναι πολυλογάς; Είναι σπάνια περίπτωση. Αν δεν τα καταφέρνετε να αποκρυπτογραφήσετε τη γλώσσα του, θα ακούτε πιθανόν τα επιφωνήματά του που θα συνοδεύονται από γκριμάτσες. Επικοινωνεί! Αν δεν καταφέρνει να χειρίζεται τη γλώσσα, αυτό δεν το εμποδίζει καθόλου στο να πλησιάσει τα άλλα παιδιά και να παίξει μαζί τους. Παρατηρήστε το, θα δείτε μια επικοινωνιακή στρατηγική που χρησιμοποιεί για να γίνει κατανοητό…
Τρεις λόγοι… ανησυχίας
Όσο χαρούμενο και να είναι το παιδί σας που καταφέρνει και βρίσκει εύκολα κάποιο τρόπο για να το καταλαβαίνουν οι άλλοι, σίγουρα θα μπει στη διαδικασία να χρησιμοποιεί λέξεις και προτάσεις από τη στιγμή που θα έχει κάποιο κίνητρο. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν και μερικά σημάδια που μπορεί και να προδίδουν ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα και ότι πρέπει να το λύσετε χωρίς καθυστερήσεις.
-Μένει μέσα στο «καβούκι» του και αργεί να αντιδράσει. Είναι πιθανό να ευθύνεται κάποιο πρόβλημα ακοής γι’ αυτό. Συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας.
-Μένει αμίλητο, απομονώνεται και το βλέμμα του είναι απλανές. Ένα ψυχολογικό πρόβλημα ίσως να κρύβεται πίσω από αυτή τη συμπεριφορά. Μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια.
-Εκνευρίζεται κάθε φορά που δεν μπορείτε να καταλάβετε αυτά που θέλει να πει. Αν δείξει κάποια επιθυμία για επικοινωνία με λέξεις, αλλά δεν τα καταφέρνει, θα ήταν καλό να ζητήσετε από τον παιδίατρο να σας συστήσει κάποιον ειδικό παιδίατρο ή λογοθεραπευτή προκειμένου να αξιολογήσει το παιδί. Μία και μόνο επίσκεψη πολλές φορές είναι αρκετή για να σχηματίσει γνώμη ο ειδικός και να σας πει τι πρέπει να κάνετε.