Σήμερα στην εκπομπή Opinion Health και τη Νικολέτα Ντάμπου μιλάει ο παιδοκαρδιολόγος κ. Χριστόφορος Γαβράς για τη μυοκαρδίτιδα και σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί μετά από ιογενή λοίμωξη, όπως ο παρβοϊός, με αφορμή τα αυξημένα κρούσματα σε παιδικό σταθμό της Θεσσαλονίκης και την τραγική απώλεια ενός κοριτσιού τρεισήμισι ετών, γεγονός που είχε αναδείξει πρώτη η εκπομπή μας το Opinion Health του healthweb.gr.
Η μυοκαρδίτιδα τελευταία απασχολεί. Τα πρόσφατα κρούσματα του παρβοϊού σε παιδικό σταθμό της Θεσσαλονίκης και η απώλεια ενός κοριτσιού τρεισήμισι ετών έχει δημιουργήσει ένα κλίμα και κάποιοι γονείς ανησυχούν. Τι θα τους λέγατε ;
Αρχικά, ο κ. Γαβράς αποσαφηνίζει τι εννοούμε με τον όρο «μυοκαρδίτιδα»: «Καταρχήν να ορίσουμε τι είναι η μυοκαρδίτιδα. Η μυοκαρδίτιδα είναι η φλεγμονή του μυοκαρδίου. Μπορεί αυτή η φλεγμονή να προκληθεί από μια ποικιλία αιτιών, με σημαντικότερο αίτιο τους ιούς. Παραδοσιακά, το συνηθέστερο αίτιο μυοκαρδιτίδων στα παιδιά ήταν οι αδενοϊοί και οι εντεροϊοί. Ήδη από το 2021 η Αμερικανική Ακαδημία Καρδιολογίας προσδιορίζει ως ολοένα αυξανόμενο αίτιο μυοκαρδιτίδων στα παιδιά τον παρβοϊό Β 19, δηλαδή τον τύπο του παρβοϊού που προσβάλλει αποκλειστικά τους ανθρώπους και τον ανθρώπινο ερπητοϊό τύπου 6. Επομένως, είναι γνωστό ότι δυνητικά ο παρβοϊός μπορεί να προκαλέσει μυοκαρδίτιδα. Ωστόσο, δεν θα αναπτύξουν μυοκαρδίτιδα όλοι όσοι νοσήσουν από παρβοϊό. Μάλιστα όχι μόνο δεν θα αναπτύξουν μυοκαρδίτιδα όσοι νοσήσουν από παρβοϊό, αλλά θα αναπτύξουν ελαχιστότατοι. Είναι μια σπάνια επιπλοκή της λοίμωξης από παρβοϊό. Είναι θορυβώδης, μπορεί να γίνει τραγική, αλλά οφείλουμε να επισημάνουμε ότι είναι μια σπάνια επιπλοκή.»
Η διάγνωση του παρβοϊού είναι εύκολη για τους γιατρούς;
Ο παιδοκαρδιολόγος κ. Χριστόφορος Γαβράς απάντησε ότι «Η πρώτη συνάντηση του παιδιού θα γίνει με τον παιδίατρό του. Επομένως, τα πρώτα συμπτώματα που θα κληθεί να αξιολογήσει ο παιδίατρος θα είναι συμπτώματα μιας απλής ίωσης, Δηλαδή θα υπάρχει πυρετική κίνηση, θα υπάρχουν ενδεχομένως συμπτώματα από το αναπνευστικό, ενδεχομένως συμπτώματα από το γαστρεντερικό, όπως όλες οι ιώσεις. Εάν υπάρχει το χαρακτηριστικό εξάνθημα που βγαίνει στα μάγουλα, που μοιάζει με χαστούκι στο μάγουλο και ονομάζεται λοιμώδες ερύθημα, τότε θα διευκολυνθεί πάρα πολύ ο παιδίατρος να βγάλει τη διάγνωση. Από κει και πέρα, αν ο παιδίατρος προβληματιστεί από κάποιο εύρημα, είτε από το ιστορικό είτε από την κλινική εξέτασή του, τότε θα γίνει η επακόλουθη παραπομπή σε παιδοκαρδιολόγο. Αυτά τα στοιχεία που θα τον βάλουν στην υποψία ότι μπορεί να συμβαίνει κάτι πιο σοβαρό, δηλαδή ότι μπορεί να έχει επηρεαστεί η καρδιά από την ίωση, είναι:
- Το να αναφέρει το παιδί συνήθως θωρακικό πόνο – αυτό που λέμε προκάρδιο άλγος
- επίσης το να αναφέρει η μητέρα ότι το παιδί είναι καταβεβλημένο, δηλαδή δεν έχει τα ίδια επίπεδα ενεργητικότητας και αντοχής σε σχέση με το παρελθόν.
- Το να αξιολογήσει ο παιδίατρος, ενώ γνωρίζει το παιδί και το παιδί δεν θα έπρεπε να είναι τρομαγμένο απέναντί του ότι εκείνη τη στιγμή κατά την κλινική εξέταση είναι ταχυκαρδιακό και ταχυπνοϊκό, επομένως η καρδιά έχει πιο πολλές σφύξεις από ότι θα αναμένεται και η αναπνοές είναι πιο πολλές από ό,τι θα άρμοζαν στις συνθήκες.
- και φυσικά εάν υπάρχει από το ιστορικό μια πρόσφατη ιογενής λοίμωξη που έχει ξεκινήσει πριν 1-2 εβδομάδες.
Αυτά είναι ευρήματα τα οποία θα οδηγήσουν τον παιδίατρο στην παραπομπή στον παιδοκαρδιολόγο.»
Τα κρούσματα στον παιδικό σταθμό της Θεσσαλονίκης από όπου προήλθε δυστυχώς ο θάνατος του παιδιού 3,5 ετών από μυοκαρδίτιδα, ποια κλινική εικόνα είχαν;
Ο κ. Γαβράς επεσήμανε: «Από τον συγκεκριμένο παιδικό σταθμό έχουν έρθει στο ιατρείο μου κάποια, τα οποία όμως ήταν όλα ασυμπτωματικά και σε άριστη γενική κατάσταση. Για το ατυχές παιδί που διακομίστηκε στο Ωνάσειο από την Εντατική Παίδων του Ιπποκράτειου και το δεύτερο παιδί που επίσης διακομίστηκε από δημόσιο νοσοκομείο στο Ωνάσειο δεν γνωρίζω την κλινική τους εικόνα, γιατί ποτέ δεν τα αντιμετώπισα. Συνήθως πάντως και από την από την ανακοίνωση του ΕΟΔΥ η πλειοψηφία των παιδιών ήταν σε άριστη κατάσταση. Επομένως τέτοια παιδιά αντιμετώπισα εγώ στο Ιατρείο.
Ο παρβοϊός σαν ίωση σαν ιογενής λοίμωξη, η λοίμωξη από παρβοϊό γενικά θεωρείται μια ήπια λοίμωξη και πολλές φορές διαλάθει την προσοχή ακόμα και των ίδιων των γονέων, γιατί έχει τόσο ήπια συμπτώματα. Σε περίπτωση που βγουν τα συμπτώματα που σας προανέφερα, τότε ο γονιός σίγουρα θα επισκεφτεί τον παιδίατρο και εφόσον ο παιδίατρος επιβεβαιώσει κάποιο ή κάποια από αυτά που προαναφέρθηκαν, θα κάνει την αντίστοιχη παραπομπή.
Αν θέλουμε να ξεφύγουμε από τη μυοκαρδίτιδα των παρβοϊών και να μιλήσουμε γενικώς για μυοκαρδίτιδες, τότε έχουμε 2 οξείες μορφές, έχουμε την οξεία και την κεραυνοβόλο. Αυτές έχουν τόσο έντονα συμπτώματα, που σίγουρα ο γονιός θα αναζητήσει ιατρική συμβουλή άμεσα.»
Η τρέχουσα αύξηση των περιστατικών από παρβοϊό στη χώρα μας συμβαίνει πρώτη φορά;
«Πάρα πάρα πολλές ιογενείς λοιμώξεις της παιδικής ηλικίας έχουν μια περιοδικότητα στην εμφάνισή τους. Αυτό το έχουμε ακούσει, παραδείγματος χάρη, για την ή για τον κοκκύτη. Επομένως, πάρα πολύ συχνά υπάρχει μια περιοδικότητα που σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να είναι στα 5 ή στα 10 χρόνια. Γενικώς ο παρβοϊός έχει μια επαναληψιμότητα κάθε 3-4 χρόνια. Συγκεκριμένα όμως, στατιστικά στοιχεία για την Ελλάδα και για τον παρβοϊό Β 19, προφανώς θα πρέπει να μας ενημερώσει το Υπουργείο Υγείας.»
Η ταυτοποίηση του στελέχους του παρβοϊού χρειάζεται κάποιες ιδιαίτερες εξετάσεις;
«Εγώ το μόνο που ξέρω είναι αυτό που αναγράφεται στο ανακοινωθέν του ΕΟΔΥ, ότι υπάρχει μια σειρά ειδικών εξετάσεων οι οποίες είναι σε εξέλιξη. Το μόνο που μπορώ να σας πω είναι ότι δεν υπάρχει καμία ειδική διαγνωστική εξέταση για τον παρβοϊό. Δεν υπάρχει κάποια παθογνωμονική εξέταση, εκτός και αν καταφέρει ο κλινικός γιατρός μέσω PCR να καταφέρουν να απομονώσουν και να ταυτοποιήσουν το τον υπεύθυνο ιό. Είναι η μοναδική ειδική εξέταση για να απομονώσει τον συγκεκριμένο ιό. Από κει και πέρα, η μυοκαρδίτιδα δεν έχει κανένα παθογνωμονικό εύρημα αιματολογικό. Επομένως χρησιμοποιούμε 2 χημικές εξετάσεις, όπως είναι η τροπονίνη, το νατριουρητικό πεπτίδιο κτλ., αλλά καμία από αυτές τις εξετάσεις δεν είναι παθογνωμονική για την μυοκαρδίτιδα. Όλες τις λαμβάνουμε υπόψη αθροιστικά, με βάση και το ιστορικό και την κλινική εικόνα, τα ευρήματα από το καρδιογράφημα και τα ευρήματα από το υπερηχογράφημα και καταλήγουμε στην περαιτέρω παραπομπή στο δημόσιο νοσοκομείο για εξειδικευμένη υποστήριξη.»
Νικολέτα Ντάμπου -Παιδοκαρδιολόγος Χριστόφορος Γαβράς.
Οι μυοκαρδίτιδες σε ποιες ηλικίες συνήθως εμφανίζονται;
«Δεν υπάρχει κάποιο ηλικιακό φάσμα συγκεκριμένο. Προσβάλλουν όλον τον πληθυσμό από πολύ μικρή μέχρι πολύ μεγάλη ηλικία. Δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο των παιδιών, ούτε των ενηλίκων. Όλος ο πληθυσμός θεωρητικά είναι δυνητικά ευάλωτος στο να αναπτύξει μυοκαρδίτιδα. Απλώς ειδικά για τον παρβοϊό όσο μεγαλώνει κανείς, τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα είναι να είναι άνοσος, δηλαδή προστατευμένος απέναντι στον παρβοϊό γιατί έχει εκτεθεί νωρίτερα στην παιδική του ηλικία, επομένως έχει αποκτήσει ανοσία.»
Μετά τη θεραπεία από μυοκαρδίτιδα πώς είναι η ζωή των ασθενών;
«Υπάρχουν πολλές εκβάσεις που μπορεί να μας τύχουν. Μπορεί να υπάρχει πλήρης αποκατάσταση και το άτομο που νόσησε από μυοκαρδίτιδα μετά από 6 μήνες να επανέλθει ακόμα και σε ανταγωνιστικό αθλητισμό, επομένως να επανέλθει πλήρως. Μπορεί να είναι σε μια πιο περιορισμένη ως προς τις αθλητικές του δραστηριότητες ζωή, αλλά γενικώς φυσιολογική. Και μπορεί να φτάσουμε και στο άλλο άκρο που να αναπτυχθεί διατατική καρδιομυοπάθεια, οπότε να χρειαστεί υποστήριξη μηχανική της καρδιακής λειτουργίας έως και να χρειαστεί μεταμόσχευση. Επομένως, η έκβαση είναι ποικίλη και υπάρχει ένα παράδοξο. Η κεραυνοβόλος, όσο και αν ακούγεται πιο θορυβώδης και τρομακτική στα αυτιά, έχει καλύτερη πρόγνωση από την οξεία μυοκαρδίτιδα, εφόσον αντιμετωπιστεί φυσικά έγκαιρα.»
Κλείνοντας, ο κ. Γαβράς τόνισε για ακόμη μια φορά πως δεν χρειάζεται πανικός: «Θα ήθελα να πω ότι δεν χρειάζεται τρόμος στους γονείς. Είναι μια συνήθης λοίμωξη της παιδικής ηλικίας. Είναι σπάνια η επιπλοκή το να πάθει κάποιος μυοκαρδίτιδα από παρβοϊό. Το μόνο που χρειάζεται είναι αυξημένη υποψία. Δηλαδή όταν έχει μεσολαβήσει μια ιογενής λοίμωξη και οι γονείς αντιληφθούν ότι το παιδί δεν έχει επανέλθει στα επίπεδα ενεργητικότητας και ζωντάνιας που είχε πριν τη λοίμωξη ή αν το παιδί διαμαρτύρεται για συμπτώματα όπως αυτά που είπαμε, τότε χρειάζεται οπωσδήποτε επίσκεψη στον παιδίατρο, ο οποίος θα πρέπει να είναι ο πρώτος σταθμός ελέγχου. ο παιδοκαρδιολόγος κ. Χριστόφορος Γαβράς.