Σήμερα 29 Οκτωβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ψωρίασης όπως καθιερώθηκε το 2004 από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψωρίασης με σκοπό να ενημερώσει τους γιατρούς αλλά κυρίως τους ασθενείς για τη νόσο ώστε να έχουν μία ποιοτική και φυσιολογική ζωή. Ο αριθμός των ασθενών που ζουν σήμερα στην Ελλάδα με την ψωρίαση ανέρχεται περίπου στις 223.000 σύμφωνα με μία τελευταία έρευνα. Η ψωρίαση είναι μία χρόνια αυτοάνοση ασθένεια η οποία έχει πολλά πρόσωπα και για την όποια υπάρχουν νεότερα δεδομένα τα οποία κάνει γνωστά η κυρία Νέλλη Καλαποθάκου- Δερματολόγος Αφροδισιολόγος, στην συνέντευξη που παραχώρησε στην εκπομπή Opinion Health του healthweb.gr.
Κυρία Καλαποθάκου καλωσήρθατε. Καλώς σας βρήκα, καλησπέρα σε όλους. Πριν ξεκινήσω καταρχάς επιτρέψτε μου να σας ευχαριστήσω για την ευγενική σας πρόσκληση και να σας συγχαρώ για την πρωτοβουλία και για την προσπάθεια όλων των συντελεστών να προβληθεί το θέμα τη ψωρίασης με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ψωρίασης, η οποία εορτάζεται στις 29 Οκτωβρίου 2021.
Σας ευχαριστούμε και εμείς πολύ για την αποδοχή κυρία Καλαποθάκου. Οπότε με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ψωρίασης που είναι σήμερα, πείτε μας τι είναι αυτή η νόσος και ποιους αφορά;
Η ψωρίαση είναι μία χρόνια φλεγμονώδης δερματοπάθεια, γνωστή ήδη από τα προϊστορικά χρόνια, σύμφωνα και με αναφορές από Αιγυπτιακούς παπύρους. Ο όρος ψωρίαση προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη ψώρος, που σημαίνει λέπια, τονίζοντας την παρουσία χαρακτηριστικών γκριζοπών φολίδων, η οποία αντιστοιχεί σε ταχέως πολλαπλασιαζόμενα κύτταρα της επιδερμίδας λόγω της υποκείμενης φλεγμονής του χορίου του δέρματος. Πρόκειται ,δηλαδή, για μία διαταραχή του ανοσοποιητικού η οποία σήμερα ξέρουμε ότι επεκτείνεται και πέρα του δέρματος. Οι ασθενείς λοιπόν με ψωρίαση φαίνεται ότι προδιατίθενται λόγω γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων όχι μόνο στην ψωρίαση στο δέρμα αλλά σε μία σειρά από άλλα νοσήματα εκτός δέρματος όπως είναι η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η ψωριασική αρθρίτιδα και το μεταβολικό σύνδρομο. Φαίνεται μάλιστα με βάση κάποιες έρευνες ότι οι ασθενείς με ψωρίαση εμφανίζουν τα νοσήματα αυτά συχνότερα και πολύ νωρίτερα κατά μία με δύο δεκαετίες σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Θα ήθελα να πω ότι όντως η ψωρίαση είναι μία αρκετά συχνή νόσος γι’ αυτό αξίζει να την αναφέρουμε, να την μάθει ο κόσμος, πάνω από 125 εκατομμύρια άνθρωποι προσβάλλονται παγκοσμίως από ψωρίαση. Η νόσος αυτή δεν κάνει διακρίσεις, μπορεί να προσβάλλει άνδρες και γυναίκες εξίσου, οποιασδήποτε ηλικίας, από 0 έως 90 ετών.
Κυρία Καλαποθάκου η ψωρίαση είναι τελικά μεταδοτική;Η ψωρίαση σαφώς και δεν είναι μεταδοτική νόσος, όπως είπαμε είναι μία νόσος του ανοσοποιητικού συστήματος και δεν οφείλεται σε λοιμογόνο παράγοντα. Ο λόγος που έχει δημιουργηθεί αυτή η λανθασμένη εντύπωση είναι κυρίως ότι πολλοί άνθρωποι την μπερδεύουν με την ψώρα, η οποία είναι μία παρασίτωση του δέρματος πολύ μεταδοτική αλλά πλήρως ιάσιμη, ή λόγω του γεγονότος ότι πολλοί ασθενείς με ψωρίαση έχουν κι άλλους συγγενείς που πάσχουν από το νόσημα και λανθασμένα θεωρούν ότι είναι μόλυνση ενώ στην ουσία είναι γονίδια τα οποία μεταβιβάζουν την προδιάθεση για ψωρίαση.
Και πως αναγνωρίζουμε την ψωρίαση;
Η ψωρίαση στο 80% των ασθενών εμφανίζεται υπό τη μορφή σαφώς περιγεγραμμένων ερυθηματωδών πλακών που καλύπτονται από αργυρόχροα λέπια. Η συνηθέστερη εντόπιση είναι συμμετρικά σε αγκώνες, γόνατα, στο κατώτερο τμήμα των ποδιών, στη μέση και το τριχωτό της κεφαλής ενώ θα πρέπει να αναφέρουμε και ειδικές εντοπίσεις της νόσου όπως είναι τα νύχια, οι περιγεννητική χώρα, οι οποίες φαίνεται να επιβαρύνουν περαιτέρω την ψυχολογία των ασθενών και την ποιότητα ζωής τους.
Η ψωρίαση πως και πόσο επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών;
Αν και η νόσος δεν είναι απλή για τη ζωή ωστόσο επιφέρει σημαντική επιβάρυνση στην ποιότητα ζωής των ασθενών και πολλές αλλαγές στην καθημερινότητά τους. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μάλιστα το 2014 ανέφερε ότι η ψωρίαση είναι μία ανίατη νόσος, σοβαρή λόγω κυρίως του κοινωνικού στιγματισμού που προκαλεί στους ασθενείς, που προκαλείται από την ορατότητα των βλαβών. Οι ασθενείς με ψωρίαση συχνά μας αναφέρουν ότι ντρέπονται να βάλουν ρούχα τα οποία αφήνουν ακάλυπτα τα μέρη που πάσχουν, του σώματός τους, δεν συμμετέχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες ή αθλητικές δραστηριότητες, όπως το κολύμπι όπου αναγκάζονται να εκθέσουν το σώμα τους, ότι δεν κάνουν εύκολα φίλους, έχουν χαμηλά αισθήματα αυτοεκτίμησης, μυστικοπάθεια, έχουν αυξημένο στρες, ένα 10% των ασθενών πάσχει και από κατάθλιψη.
Yπάρχει διαφορά ανάμεσα στην ποιότητα ζωής των γυναικών που πάσχουν από ψωρίαση σε σχέση με τους άνδρες;
Ναι, καταρχάς το ταξίδι γενικώς της ψωρίασης στη γυναίκα είναι αρκετά διαφορετικό από του άνδρα. Φαίνεται ότι οι γυναίκες βιώνουν σε μεγαλύτερο βαθμό κοινωνικό στιγματισμό, έχουν μεγαλύτερο στρες, έχουν μεγαλύτερο έλλειμμα ευτυχίας, βιώνουν αισθήματα μοναξιάς. Φαίνεται ότι ένα σημαντικό ποσοστό αυτών που έχει ψωρίαση στην περιγεννητική χώρα έχουν πόνο, κνησμό ποιο έντονο απέχουν πιο συχνά από τις σεξουαλικές τους επαφές. Πολύ σημαντική είναι μία μελέτη που αξίζει να αναφέρω σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας στην οποία συμμετείχαν 11 Ευρωπαϊκές χώρες, η οποία έδειξε ότι 1 στις 3 γυναίκες με ψωρίαση σε αυτή την ηλικία δεν ήθελαν να κάνουν καθόλου οικογένεια, ήθελαν να κάνουν μικρότερη οικογένεια ενώ αρκετές από αυτές προτιμούσαν να υιοθετήσουν παιδί από ότι να κάνουν δικό τους παιδί.
Κυρία Καλαποθάκου με τις θεραπείες τι γίνεται; Ακούμε από λύσεις οι οποίες ξεκινάνε από την ομοιοπαθητική μέχρι και βιολογικούς παράγοντες. Τι ισχύει σήμερα;
Η ψωρίαση όπως είπαμε είναι μία χρόνια πάθηση η οποία απαιτεί εξατομικευμένη και πολυεπίπεδη μακροχρόνια παρακολούθηση και σε στενή συνεργασία μεταξύ ιατρού και ασθενούς για να επιτευχθεί από κοινού το βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα. Η θεραπευτική προσέγγιση της ψωρίασης σύμφωνα και με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες αλλά και τα ελληνικά θεραπευτικά πρωτόκολλα εξαρτάται κυρίως από την κλινική μορφή της νόσου και από την βαρύτητά της. Η βαρύτητα καθορίζεται από το πόσο εκτεταμένη είναι η ψωρίαση στο δέρμα και πόσο επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών αλλά και από άλλους παράγοντες όπως αν συνυπάρχουν κάποιες από τις συννοσηρότητες που αναφέραμε και αν χορηγούνται κάποια άλλα φάρμακα ταυτόχρονα. Υπάρχουν 3 βασικές κατηγορίες φαρμάκων, είναι οι τοπικές θεραπείες, η φωτοθεραπεία και οι συστηματικές θεραπείες, οι οποίες χορηγούνται είτε από το στόμα είτε υπό ενέσιμη μορφή και κυρίως οι βιολογικές θεραπείες, οι οποίες έχουν και πολύ υψηλή αποτελεσματικότητα. Να πούμε επίσης ότι το ποια θεραπεία θα λάβει ο ασθενής εξαρτάται όπως είπαμε από τη βαρύτητα, η οποία θα πρέπει να αξιολογείται σε κάθε επίσκεψη του ασθενούς στο ιατρείο.
Ακούμε πολλά για τους βιολογικούς παράγοντες, μπορείτε να μας πείτε δύο λόγια γιατί είναι και μία ερώτηση των ασθενών αυτή;
Είναι κάποιες ενέσιμες συστηματικές θεραπείες, οι οποίες χορηγούνται σε μέτρια, σοβαρή ψωρίαση κατά πλάκας, έχουν ένδειξη σε αυτή την κατηγορία ασθενών που αφορά τη μειοψηφία των ασθενών με ψωρίαση, ένα 20%. Οι θεραπείες αυτές στοχεύουν πολύ ειδικά, συγκεκριμένα τμήματα του ανοσοποιητικού συστήματος και όχι όλο το ανοσοποιητικό σε σχέση με τις παλαιότερες θεραπείες, όπως ήταν κυκλοσπορίνη και μεθοτρεξάτη, και αυτό τις καθιστά πιο ασφαλείς σε σχέση με τις άλλες θεραπείες που ανέφερα. Επίσης, ένα χαρακτηριστικό είναι ότι είναι πάρα πολύ αποτελεσματικές, με αυτές τις θεραπείες και ειδικά με τους νεότερους βιολογικούς παράγοντες μετά το 2015 μπορούμε να μιλάμε πλέον για εντελώς καθαρό δέρμα, οι ασθενείς δηλαδή έρχονται στο ιατρείο, μετά από κάποιους μήνες θεραπείας και ξεχνάνε εντελώς ότι πάσχουν από ψωρίαση.
Εντελώς καθαρό δέρμα, αυτό είναι πολύ σημαντικό το οποίο μας λέτε, γιατί είναι και ο στόχος . Ο ρόλος της ομοιοπαθητικής ποιος είναι;Η ομοιοπαθητική δεν ανήκει στις εγκεκριμένες διεθνώς θεραπείες και αυτό διότι δεν υπάρχουν μεγάλες μελέτες, πιστοποιημένες, με μεγάλο αριθμό ασθενών, που να τεκμηριώνουν την αποτελεσματικότητά τους και την ασφάλειά τους, ωστόσο δεν μπορεί να αποκλείσει κανείς ότι μελλοντικά μπορεί να έχουν και κάποια επικουρική ίσως συμπληρωματική συμβολή στην αντιμετώπιση της ψωρίασης. Στην κλασική όμως ιατρική δεν χορηγούμε ομοιοπαθητικά φάρμακα, χορηγούμε τις θεραπείες τις εγκεκριμένες.
Υπάρχει κάτι που θα πρέπει οι ασθενείς να προσέχουν ή να «φοβούνται»;
Οι ασθενείς εννοείτε με ψωρίαση ή από κάποια θεραπεία;
Οι ασθενείς με ψωρίαση. Ας πούμε κινδυνεύουν να φτάσουν σε ένα σημείο που θα αποκτήσουν κάποια αναπηρία;
Υπάρχει ένα ποσοστό ασθενών, 1 στους 3 ασθενείς με ψωρίαση κατά μέσο όρο μετά από 10 έτη εμφάνισης ψωρίασης που έχει ένα αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσει ψωριασική αρθρίτιδα, η οποία αν παραμείνει χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε παραμορφωτική αρθρίτιδα και σε αναπηρία του ασθενούς. Επίσης, όπως είπαμε αυξάνεται και ο καρδιαγγειακό κίνδυνος και άλλα νοσήματα τα οποία και αυτά έχουν πολύ μεγάλη επιβάρυνση για τους ασθενείς. Φαίνεται ότι οι συστηματικές θεραπείες μειώνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, ίσως να βοηθάνε την εξέλιξη και αυτών των νοσημάτων που συνοδεύουν συχνά την ψωρίαση.
Ο Covid πως επηρεάζει τους ασθενείς με ψωρίαση;
Το θέμα της πανδημίας από τη στιγμή που εμφανίστηκε δημιούργησε πολύ μεγάλη ανησυχία στους κόλπους των ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα, ειδικά αυτών που λάμβαναν ανοσοτροποποιητικές αγωγές είτε έπασχαν από ψωρίαση είτε έπασχαν από άλλα αυτοάνοσα νοσήματα. Ειδικά κατά τους πρώτους μήνες έναρξης της πανδημίας υπήρχε όντως πολύ μεγάλη ανησυχία, δεχόμασταν τηλεφωνήματα, μήπως χρειάζεται να διακόψουμε τη θεραπεία, όμως αυτό λύθηκε πολύ γρήγορα, καθώς είχαμε μελέτες που έδειχναν ότι οι συστηματικές, τουλάχιστον οι βιολογικές θεραπείες δεν αυξάνουν τον κίνδυνο, τη συχνότητα νόσησης από Covid και δεν αυξάνουν και τη βαρύτητα σε καμία περίπτωση, μάλιστα ερευνάται το ενδεχόμενο να βοηθούν κιόλας να προλαμβάνουν την εμφάνιση σοβαρής νόσου Covid, καθώς στοχεύουν κάποιες από τις κυτταροκίνες του καταρράκτη των κυτταροκινών που εμπλέκονται στη νόσηση από Covid.
Υπάρχει στο σκέλος του εμβολιασμού σε σχέση με τη λήψη της βιολογικής θεραπείας κάποιοι περιορισμοί, γιατί ακούμε πως πολλοί ασθενείς διακόπτουν τη θεραπεία τους λόγω του εμβολιασμού.
Περιορισμοί όχι δεν υπάρχουν, ισχύει ότι και για τα υπόλοιπα εμβόλια τα οποία προβλέπονται για τους ασθενείς που λαμβάνουν ανοσοτροποποιητικές αγωγές, όπως είναι το εμβόλιο της γρίπης ή το πνευμονιόκοκκου. Τα ίδια ισχύουν και για το εμβόλιο του Covid, θα πρέπει να γίνονται σε αυτούς τους ασθενείς. Τώρα μια πρόσφατη μελέτη που παρουσιάστηκε στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Δερματολογίας που έγινε τον προηγούμενο μήνα έδειξε ότι όντως οι ασθενείς με ψωρίαση έχουν ένα μεγαλύτερο δισταγμό στο να προβούν σε εμβολιασμό σε σχέση με τους υπόλοιπους, όμως θα πρέπει οι ασθενείς να κάνουν κανονικά το εμβόλιό τους και μάλιστα χωρίς καμία αλλαγή στο ανοσολογικό σχήμα του ανοσολογικού παράγοντα που παίρνουν. Γιατί φαίνεται ότι προστατεύονται από τη σοβαρή νόσηση, όπως ισχύει και για το υπόλοιπο πληθυσμό.
Πολύ σημαντικά τα νέα που μας είπατε κυρία Καλαποθάκου, καθώς οι νέες θεραπείες καθαρίζουν το δέρμα και αυτό σημαίνει μία διαφορετική ζωή για όλους τους ασθενείς;
Ακριβώς, ακριβώς, αυτό που μας ενδιαφέρει είναι οι ασθενείς μας να νιώθουν καλά, να είναι πλήρως λειτουργικοί στην καθημερινότητά τους, να βγαίνουν με τους φίλους τους, να εργάζονται κανονικά, να είναι παραγωγικοί, φαίνεται ότι ακόμα και μία ή δύο παλάμες ψωρίασης στο δέρμα επηρεάζει δραματικά την ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών. Ο θεραπευτικός μας στόχος με τις νεότερες βιολογικές θεραπείες πλέον είναι το εντελώς καθαρό δέρμα, είναι εφικτός αυτός ο στόχος, μπορούμε να το πετύχουμε από κοινού με τον ασθενή μας και νομίζω ότι το φετινό μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ψωρίασης είναι από κοινού, ενωμένοι, όλοι οι ασθενείς και οι γιατροί προσπαθούμε να δράσουμε ώστε να γίνει ευρέως γνωστό το νόσημα και οι θεραπευτικοί μας στόχοι να είναι ξεκάθαροι και είναι αυτό ακριβώς το εντελώς καθαρό δέρμα, ο καινούριος μας στόχος στην ψωρίαση.