Ο Αλέξανδρος Μπέρλερ στο Healthweb.gr: Σε καλό δρόμο είναι η Ελλάδα για τον Ψηφιακό μετασχηματισμό

Ο Αλέξανδρος Μπέρλερ  στο Healthweb.gr: Ο αντιπρόεδρος  της Health LevelSevenHellas κύριος Αλέξανδρος Μπέρλερ  μίλησε στην εκπομπή Opinion Health, με την Νικολέτα Ντάμπου για τον ψηφιακό μετασχηματισμό στον χώρο της Υγείας . 

Η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας στο ταξίδι προς την έξυπνη υγεία δεν αποτελεί μόνο μία απρόσκοπτη εμπειρία  για τον ασθενή, δημιουργεί  αξία σε όλο το οικοσύστημα υγείας, ενώ συμβάλλει σημαντικά  στην πρόσβαση  σε υπηρεσίες υγείας.  Σε ποιό σημείο βρισκόμαστε στην Ελλάδα όσον αφορά στον ψηφιακό μετασχηματισμό; Ποιά είναι τα προβλήματα και ποιες οι προκλήσεις;Απαντήσεις μας έδωσε ο κύριος   Αλέξανδρος Μπέρλερ  ο οποίος είναι αντιπρόεδρος της της Health LevelSeven Hellas.

 Πώς βλέπετε τον ψηφιακό μετασχηματισμό στον χώρο της υγείας;

Νομίζω, ότι βρισκόμαστε πλέον σε μία κομβική χρονική στιγμή,  καθώς – όπως γνωρίζετε- λόγω της πανδημίας του  κορωνοϊού,  είναι η πρώτη φορά που θα επενδυθεί μισό δισεκατομμύριο ευρώ  στον χώρο της ψηφιακής υγείας και του ψηφιακού μετασχηματισμού. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να μετασχηματίσουμε μόνο τον δημόσιο τομέα  αλλά όλο  τον χώρο της υγείας, προκειμένου  να κάνουμε κάποια βήματα μπροστά με τα νέα εργαλεία, όπως είναι το RRF. Το πλαίσιο ανθεκτικότητας – όπως λέγεται- επιτρέπει την xρηματοδότηση  των ιδιωτικών επενδύσεων. Το πώς θα γίνει αυτό, θα το μάθουμε φαντάζομαι πολύ σύντομα  αλλά το σίγουρο είναι ότι τόσο ο δημόσιος, όσο και ο ιδιωτικός τομέας χρειάζονται επιπλέον βελτιώσεις, γιατί οι πολίτες κυκλοφορούν και δέχονται υπηρεσίες υγείας και στις δύο περιπτώσεις. Άρα νομίζω ότι είμαστε σε ένα κομβικό σημείο,  για να μπορέσουμε να πετύχουμε πολύ μεγάλα πράγματα. Αρκεί να το κάνουμε αυτό όλοι μαζί σαν ομάδα.

Τα τελευταία τουλάχιστον 20 χρόνια μιλάμε συνέχεια  για την ψηφιακή  υγεία. Παρόλα αυτά στην Ελλάδα  δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα.  Τι πιστεύετε ότι φταίει ;

Αυτό δεν είναι αληθές. Έχουν γίνει πολλά πράγματα, ωστόσο η απουσία ενός Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την ψηφιακή υγεία προκαλεί εμπόδια, με αποτέλεσμα να χρηματοδοτούνται συνεχώς  αποσπασματικές κινήσεις που δεν αρχή, μέση και τέλος. Συγκεκριμένα , πριν 15 χρόνια  με το πρώτο ΕΣΠΑ της  δεκαετίας,  το 2000 χρηματοδοτήθηκαν τα νεοιδρυθέντα ΠΕΣΥΠ. Πλέον  έχουν αναμορφωθεί αρκετά και όλα τα νοσοκομεία δουλεύουν.  Όσον αφορά τα διοικητικά οικονομικά σκέλη, έχουν πληροφοριακή υποδομή τουλάχιστον στον δημόσιο τομέα. Τέλος, δεν έχουμε καταφέρει να έχουμε  πόλους μετασχηματισμούς στο χώρο της ψηφιακής υγείας και αυτό αφορά  δύο  πράγματα:

1. Την διαχείριση των κλινικών  δεδομένων που παράγονται από το σύστημα  όχι μόνο των ασφαλιστικών και των διοικητικών ενεργειών που χρειάζονται ούτως ή άλλως για να μπορούν να λειτουργήσουν ιατρικές πράξεις.
2. Δεν έχουμε  καταφέρει να δημιουργήσουμε δομές πρωτοβάθμιας υγείας και πρόληψης.  Ώστε ο πολίτης να κλείνει ραντεβού ηλεκτρονικά , να λαμβάνει τα αποτελέσματα ηλεκτρονικά,  με οργανωμένο τρόπο και όχι αυτά που γίνονται σήμερα που ο καθένας στέλνει ή επικοινωνεί με ένα mail με τον γιατρό του,  ενδεχομένως όχι και με τον πιο ασφαλή τρόπο.

Άρα έχουν γίνει πράγματα, ωστόσο αυτό που λείπει είναι ένα σχέδιο.  Φαίνεται ότι οι κυβερνώντες έχουν καταλάβει την ανάγκη και θα εξασφαλίσουν νέους πόρους, καθώς  υπάρχει ένα σχέδιο το οποίο  θα είναι πολυετές  και θα έχει διάρκεια μέχρι το 2025 . Αν ακολουθηθεί αυτό το σχέδιο, τότε θα μπορέσουμε να κάνουμε πολλά βήματα μπροστά.

Όσον αφορά στον φάκελο του ασθενούς, σε ποιο σημείο βρισκόμαστε;

Ο φάκελος του ασθενούς είναι εκ φύσεως μία κατανεμημένη οντότητα, καθότι όλοι μας ως πολίτες  πηγαίνουμε σε διάφορα σημεία και αναζητάμε,  τις καλύτερες υπηρεσίες Υγείας .Αυτό συμβαίνει τόσο και στον δημόσιο και στον  ιδιωτικού τομέα.  Άρα για να μπορέσουμε να αποκτήσουμε έναν Εθνικό ηλεκτρονικό φάκελο Υγείας  θα πρέπει να το ελέγχει ο ίδιος ο  πολίτης, και να μπορεί να συλλέγει δεδομένα από  όλες τις διάφορες πλευρές.

Δημόσιος τομέας Υγείας

Όσον αφορά στον δημόσιο τομέα έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια  προσπάθειες προς την σωστή κατεύθυνση. Σκοπός του ηλεκτρονικού  ατομικού φακέλου Υγείας είναι να συλλέξει αυτά τα δεδομένα από την πλευρά του δημοσίου, ξεκινώντας  από αυτά που διαθέτει, δηλαδή τα στοιχεία που αποθηκεύονται στο  σύστημα συνταγογράφησης και ορισμένα δεδομένα που παρέχονται από τα δημόσια νοσοκομεία.  Αυτό θα  πρέπει να επεκταθεί ώστε να μπορέσουν να γίνουν οι απαραίτητες συνδέσεις διαδίκτυου  με τις υποδομές του ιδιωτικού τομέα, προκειμένου να συλλέξουμε ανα πολίτη ασθενή και άνα  θεραπεία όλα τα δεδομένα και να μπορούν να τα κατατάξουμε σωστά. Αυτό που μας λείπει για να μπορέσουμε  να πετύχουμε  τον φάκελο υγείας εκτός από την διασύνδεση είναι η σωστή ταξινόμηση και κατηγοριοποίηση  των ιατρικών πληροφοριών. Συνεπώς απαιτείται ένα πλαίσιο διαλειτουργικότητας .

• Η διαλειτουργικότητα έχει πολλά επίπεδα με βάση τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την  νομική διαλειτουργικότητα . Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να βοηθούν οι νόμοι και οι διαδικασίες στο λειτουργικό κομμάτι.  Δηλαδή την  διαλειτουργικότητα δεν την πετυχαίνουμε απλά για να λέμε ότι ανταλλάξαμε πέντε ιατρικά στοιχεία αλλά την  πετυχαίνουμε γιατί θέλουμε να βοηθήσουμε κάποιες οργανωτικές διαδικασίες που υπάρχουν ή να τις  βελτιστοποιήσουμε ακόμα καλύτερα.
• Μεγάλη  σημασία έχει πως οργανώνουμε τις πληροφορίες για να είναι κατανοητές σε όλα τα πληροφοριακά συστήματα, άρα πρέπει να  χρησιμοποιούμε ονοματολογίες, κωδικοποιήσεις  ιατρικών δεδομένων, όσο το δυνατόν περισσότερο παρότι γνωρίζουμε ότι στην υγεία πάντα θα υπάρχουν αταξινόμητα δεδομένα.  Δηλαδή δεν μπορούμε να ταξινομήσουμε όλα τα δεδομένα λόγω της  φύσης της Ιατρικής πράξης .

Διεθνείς κωδικοποιήσεις

Έχουν προχωρήσει πολύ σε διεθνές επίπεδο κωδικοποιήσεις του Παγκόσμιου οργανισμού Υγείας και πολλές ακόμη.  Πλέον ανταλλάσουν δεδομένα μεταξύ μονάδων υγείας  και κρατών. Το τελευταίο επίπεδο είναι η τεχνική ειδικότητα, δηλαδή  να βάλουμε σε μηνύματα κλινικά έγγραφα τα οποία να είναι κατανοητά από το ένα πληροφοριακό σύστημα στο  άλλο. Όταν υλοποιηθούν τα 3 πρώτα επίπεδα θα μπορέσουμε να υλοποιήσουμε το τελευταίο.  Συνήθως , για λόγους απλότητας ξεκινάμε από το τελευταίο . Έχουμε καταφέρει μέχρι σήμερα να μην έχουμε επαρκή ψηφιακά δεδομένα υγείας σε ηλεκτρονική μορφή, επειδή  ασχολούμαστε μόνο με το τεχνικό  κομμάτι και όχι με τα υπόλοιπα τρία.  Νομίζω ότι αν το λύσουμε αυτό, μπορούμε να πάμε πολύ γρήγορα μπροστά. Υπάρχουν παραδείγματα άλλων χωρών που θα μας επιτρέψουν να πάμε και πιο γρήγορα χωρίς να επαναλάβουμε λάθη που έκαναν άλλα κράτη.

Στην Ελλάδα, έχει εξαγγελθεί πάρα πολλές φορές η διαλειτουργικότητα των πληροφοριακών συστημάτων μεταξύ των νοσοκομείων και των ΥΠΕ και από προηγούμενες κυβερνήσεις και τώρα από τον κύριο Πιερρακάκη. Γιατί δεν έχει υλοποιηθεί ακόμη αυτή η δέσμευση;

Έχουμε κάποιες επιτυχίες, καθώς το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης είναι πλήρως λειτουργικό με τα συστήματα των φαρμακείων και ορισμένα λογισμικά των γιατρών που συνταγογραφούν και  πλέον ορισμένοι έχουν δικά τους συστήματα .Ωστόσο, δεν έχουμε τυποποιήσει ακόμη διασυνδέσεις των διάφορων εμπλεκομένων συστημάτων σε ένα νοσοκομείο.Το νοσοκομείο είναι ο χώρος υγείας. Ο χώρος  της υγείας είναι πιο δύσκολος να μηχανογραφηθεί  , όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς .Δεν είναι τράπεζες που είναι απλά τα πράγματα και ξεκάθαρα . Ο χώρος  της υγείας έχει πολλές πολυπλοκότητες. Έχει πολλά διαφορετικά συστήματα . Τα νοσοκομεία είναι διαρθρωμένα  με διαφορετικούς τρόπους. Δηλαδή υπάρχουν τα  περιφερειακά νοσοκομεία αλλά και τα  πανεπιστημιακά που έχουν πάρα πολλές κλινικές και κάποιες πολύ καινοτόμες. Άρα δεν είναι εξαρχής εύκολο . Παρόλα αυτά υπάρχουν τρόποι και διεθνή πρότυπα που επιτρέπουν να γίνονται τυπικές διασυνδέσεις εντός των νοσοκομείων , που σημαίνει ότι όλα τα πληροφοριακά συστήματα μπορούν να συνδεθούν και ακόμα περισσότερο αν κάποιο νοσοκομείο θέλει να αναβαθμίσει  μέρος των εφαρμογών του , μπορεί να κρατήσει τις υπόλοιπες και να αναβαθμίσει την εφαρμογή που θέλει να αλλάξει. Το ίδιο ισχύει και για την διασύνδεση μεταξύ νοσοκομείων και πρωτοβάθμιας φροντίδας Υγείας . Είναι αυτό που λέμε η δημιουργία ενός ηλεκτρονικού δικτύου υγείας.  Όλα αυτά βασίζονται πάνω στις βασικές  αρχές της διαλειτουργικότητας.  Έχει ήδη γίνει ένα πρώτο πολύ θετικό βήμα , καθώς με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής    Επιτροπής χρηματοδοτείται εδώ και 1,5 χρόνο από τον Φεβρουάριο του 2020,  ένα έργο υλοποίησης του Εθνικού πλαισίου διαλειτουργικότητας στην ηλεκτρονική υγεία με σκοπό να ξεκινήσει η υλοποίηση του σε δύο σενάριαχρήσης. Συλλέγονται  οι ανάγκες των χρηστών, των ιατρών καθώς και των ασθενών προκειμένου και να δημιουργούνται σενάρια διαλειτουργικότητας με βάση τα διεθνή πρότυπα .

• Αυτή η διαδικτύωση που θα δρομολογηθεί  από το πλαίσιο διαλειτουργικότητας θα επιτρέψει ενδεχομένως  και σε άλλους φορείς  του ιδιωτικού τομέα να έχουν πρόσβαση όχι μόνο στα δικά τους στοιχεία αλλά όπως και ο Ατομικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας (ΑΗΦΥ),θα έχει πρόσβαση στα δικά τους στοιχεία θα μπορούν και αυτοί να έχουνε τον πλήρη φάκελο του πολίτη . Παρέχοντας  υπηρεσίες υγείας στους πολίτες να έχουν τα πλήρη στοιχεία-φυσικά με τη συναίνεση του πολίτη κάθε φορά- ώστε να παρέχουν ακόμα καλύτερες υπηρεσίες Υγείας .Η αρχή έχει γίνει, καθώς έχει ήδη δρομολογηθεί ένας οδικός χάρτης για μελλοντικά σενάρια, που θα αποτελέσει το υποστηρικτικό εργαλείο για την υλοποίηση της στρατηγικής και των υπολοίπων έργων που έχουν ενταχθεί στην χρηματοδότηση στο πλαίσιο του RRFγια τα επόμενα τέσσερα με πέντε χρόνια .

Πότε πιστεύετε ότι θα δούμε τα πρώτα αποτελέσματα πρακτικά. Πότε θα πηγαίνει ο ασθενής τώρα και θα μπορεί να υπάρχει όλη η εικόνα του να βλέπει τις εξετάσεις που έχει κάνει σε κάποιο άλλο νοσοκομείο;

Από όσο γνωρίζω η ΗΔΙΚΑ έχει ήδη ξεκινήσει . Ανακοινώθηκε πρόσφατα μία εφαρμογή με κινητό τηλέφωνο που  μπορεί να βλέπει ο πολίτης στο κινητό του τα στοιχεία της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης . Δηλαδή τις συνταγές φαρμάκων και των εξετάσεων που έχει κάνει μέσω του  συστήματος, ενδεχομένως και τις εκτελεσμένες συνταγές  φαρμάκων.Αυτό προφανώς σιγά-σιγά θα εμπλουτιστεί με νέες  με νέες υπηρεσίες.  Όσον αφορά τις διασυνδέσεις και το κομμάτι της πρωτοβάθμιας αυτό έχει ήδη ξεκινήσει και με την βοήθεια του πλαισίου διαλειτουργικότητας κάθε μήνα, κάθε εξάμηνο και κάθε χρόνο θα γίνεται και πληρέστερο .Νομίζω ότι τα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια θα μπορούμε να πούμε ότι και εμείς έχουμε ένα ικανοποιητικό μέρος του φακέλου προσβάσιμο προς τους πολίτες.

• Η εφαρμογή που κάνει η ΗΔΙΚΑ θα είναι δημόσια  και θεωρώ ότι θα ακολουθήσουν στο χώρο αυτό και ιδιωτικοί φορείς και  θα δημιουργήσουν τις δικές τους αντίστοιχες εφαρμογές.Ήδη κάποια νοσοκομεία έχουν φτιάξει  εφαρμογές για να μπορέσουν  να διατηρήσουν τους πελάτες τους σε προεγχειρητικό και μετεγχειρητικό στάδιο .
• Άρα σιγά-σιγά ακολουθώντας και τις διεθνείς πρακτικές και τις νέες τεχνολογικές εξελίξεις που μας διευκολύνουν πάρα πολύ γιατί τα νέα πρότυπα  είναι βασισμένα πάνω στις νέες αρχές των τηλεπικοινωνιών που είναι πιο εύκολο να συνδεθούμε.Σε λίγους μήνες θα μπορέσουμε να έχουμε μία πρώτη αίσθηση πως θα μπορούσε να δείχνει και πώς θα μπορούσαμε να το διαχειριστούμε. Τέλος θα πρέπει όλοι μαζί να προσπαθήσουμε  για να μπορέσουμε να το κάνουμε καλύτερο.

Τελικά πιστεύετε ότι θα εφαρμοσθεί η ενιαία κωδικοποίηση των ασθενειών  στην Ελλάδα με ένα  μόνο πρότυπο ;

Αυτή τη στιγμή η εθνική συνταγογράφηση χρησιμοποιεί το πρότυπο ICD-10 για την ταξινόμηση των διαγνώσεων .Υπάρχουν πάρα πολλές κωδικοποιήσεις που θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν στην λογική της υλοποίησης του ηλεκτρονικού φακέλου Υγείας άρα της διαλειτουργικότητας. Έχει γίνει ένας πρώτος κατάλογος κωδικοποιήσεων που πρέπει να συμπληρωθούν ώστε αυτό να είναι εφικτό . Υπάρχουν και κάποιες άλλες κωδικοποιήσεις όπως  είναι ο κατάλογος των φαρμάκων αλλά και του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού . Υπάρχουν αρκετές για να μπορέσουμε να έχουμε ένα πλήρες σετ .Εδώ έχουμε δύο δρόμους που πρέπει να εξετάσουμε για να βελτιώσουμε ακόμα καλύτερα το αποτέλεσμα του φακέλου/

Εκτός από την αποκωδικοποίηση των διαγνώσεωνη ICD-10 πλέον εγκαταλείπεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό υγείας ο οποίος σταδιακά από το επόμενο χρόνο θα προωθει την επόμενη έκδοση που είναι η έκδοση 11 και τα συστήματα Υγείας θα την ενσωματώσουν .Τώρα βέβαια αυτό δεν γίνεται από τη μία στιγμή στην άλλη καθότι πολλά συστήματα  έχουν ιστορικά δεδομένα που πρέπει να συντηρηθούν αλλά και αυτό το τεχνικό θέμα μπορεί να λυθεί.

• Ο άλλος δρόμος είναι η χρήση της ταξινόμησης SNOMED , η οποία είναι μία πολυμετρική ταξινόμηση με 400.000 όρους και μπορεί να ταξινομήσει σχεδόν τα πάντα στο χώρο της υγείας. Είναι βέβαια μία επένδυση αλλά υπάρχουν και 36 χώρες οι περισσότερες αναπτυγμένες οι οποίες έχουν αποφασίσει και συνεργάζονται με τον φορέα της SNOMED και έχουν ταξινομήσει τα ιατρικά δεδομένα.
• Είναι επίσης μία λύση που θα μπορούσαμε να εξετάζαμε, καθότι υπάρχουν και έτοιμα πληροφοριακά εργαλεία που θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να πάμε λίγο πιο γρήγορα. Η ταξινόμηση χρειάζεται έναν φορέα και οργάνωση  που θα την συντηρεί γιατί οι ιατρικές πράξεις εξελίσσονται διαρκώς, όπως τα νέα εμβόλια. Η επιστήμη της υγείας εξελίσσεται συνεχώς και άρα και η κωδικοποίηση αναγκαστικά ακολουθεί  το μοντέλο αυτό. Απαραίτητη είναι και η  εκπαίδευση των γιατρών .

Όσο πιο δύσκολη και πιο σύνθετη είναι η ονοματολογία τόσο πιο πολύ εκπαίδευση χρειάζονται  οι επαγγελματίες Υγείας, προκειμένου να την εφαρμόζουμε σωστά όχι τόσο για να αναφέρουν διοικητικά κάποιες πράξεις αλλά για να  αποτυπώνουν σωστά την διάγνωση και την  θεραπεία που θέλουν οι γιατροί  να κάνουν στους ασθενείς τους, ώστε στα πλαίσια της καταχώρησης  στον Ιατρικό φάκελο ο επόμενοςγιατρός ή ακόμα και ο ίδιος ο γιατρός,  να μπορεί να δει κάποια ιατρικά στοιχεία  για να καταλάβει ποια είναι η κατάσταση και ποια είναι η πορεία της υγείας του ασθενή που έχει μπροστά του .

Ποια είναι η γνώμη σας για τα συστήματα PACS και σε τι ποσοστό βρίσκουν εφαρμογή στην Ελλάδα;

Τα συστήματα  PACS είναι η δικτύωση και διαχείριση των ιατρικών εικόνων μέσα στα νοσοκομεία. Αυτό που γνωρίζω είναι ότι  υπάρχουν αρκετά νοσοκομεία που έχουνε κάποια  μορφή τέτοιας οργανώσης και υπάρχει και ένα έργο που χρηματοδότησης στο πλαίσιο ΕΣΠΑ που θα επεκτείνει  ακόμα περισσότερο αυτή τη διαδικασία. Και εκεί πάλι θα  πρέπει να φροντίσουμε όλα τα  συστήματα να τηρούν συγκεκριμένα πρότυπα και πλαίσια δια λειτουργικότητας. Δηλαδή πρέπει όλοι να κωδικοποιούν  τις εικόνες και να τις κατηγοριοποιούν με τον ίδιο τρόπο και με την ίδια ειδικότητα, ώστε να μπορεί ένας γιατρός να αναζητά μία εικόνα από ένα άλλο νοσοκομείο.  Ιδίως σε κάποιες ασθένειες όπως είναι  ο καρκίνος που αναζητάς ενδεχομένως ιατρικές εικόνες ιστορικότητας  τουλάχιστον πέντε ετών για να ελέγξεις πώς πάει, η νόσος θα πρέπει να είναι εύκολα  αναζήτησιμη .Αυτή την στιγμή αυτό δεν γίνεται. Ο  ασθενής είναι αυτός που  λειτουργεί ως μεσάζων και φέρνει τις εικόνες από τον έναν γιατρό στον άλλον και την μια μονάδα στην άλλη .

Οι ιατρικές εικόνες είναι  κάτι που δημιουργεί τεράστιο όγκο δεδομένων. Πρέπει να δούμε πώς θα αποθηκεύονται . Οι εικόνες αποθηκεύονται με  τρεις τρόπους:

1. Μέσα στο νοσοκομείο αποθηκεύονται οι εξετάσεις του τελευταίου εξαμήνου. Περίπου αυτές είναι συνήθως άμεσα προσβάσιμες και μπορεί να τις έχει ο γιατρός σε επίπεδο δευτερολέπτων
2. Είναι η χρόνια αποθήκευση των  εικόνων που πηγαίνει έως 10 χρόνια πριν, ανάλογα την νομοθεσία του κάθε κράτους. Αυτή συνήθως αποθηκεύεται σε ένα  vendor neutral archive VNA, το οποίο ως   στρατηγική θα πρέπει να υπάρχει τη δημιουργία ενός τέτοιου Εθνικού κέντρου ώστε να αποθηκεύονται αυτές οι εικόνες, να  κατηγοριοποιηθούν σωστά και να είναι προσβάσιμες από όλους τους θεράποντες γιατρούς .
3. Υπάρχει  και η μακρόχρονη αποθήκευση των εικόνων  που κρατάς πλέον για λόγους ιστορικούς και νομοθεσίας. Στην Ελλάδα φυλάσσονται 20 χρόνια δεν χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς, για διοικητικούς ή και για λόγους έρευνας. Το  PACS είναι ένα μέρος της αλυσίδας  , πρέπει να ληφθεί υπόψη πως θα αξιοποιηθούν οι ιατρικές εικόνες εάν θα τις βλέπει ένας γιατρός για να κάνει διάγνωση ή ως ιστορικό .

 Σύμφωνα με έρευνες φαίνεται ότι το 60% των ιατρικών πράξεων δεν υπάρχουν στον ιατρικό φάκελο . Γιατί συμβαίνει αυτό; 

Νομίζω ότι αναφέρεστε στις πρόσφατες μελέτες που έχουν γίνει από επιστήμονες της οικονομίας της Υγείας και λένε ότι πλέον έχει υποχωρήσει κατά μία έννοια το δημόσιο σύστημα της Υγείας.Άρα αν θέλουμε πραγματικά να μπορέσουμε να έχουμε ένα ηλεκτρονικό  φάκελο υγείας θα πρέπει όσοι σχεδιασμοί γίνουν να πραγματοποιηθούν λαμβάνοντας υπόψη αυτή την παράμετρο που θα συμπεριλαμβάνει το 40% των δεδομένων υγείας, με  βάση τις μελέτες αυτέςτουλάχιστον. Τα  οποία ενδεχομένως δεν θα καλύπτουν το σύνολο  των πολιτών έχουμε πολίτες  διαφόρων κατηγοριών άρα πρέπει να φροντίσουμε να έχουμε μία ισονομία προς όλους  τους πολίτες μας και τους φτωχούς και τους πλούσιους ,  τους έμπειρους και τους  λιγότερο   έμπειρους . Άρα το βασικό κομμάτι είναι να ληφθεί   αυτή η παράμετρος υπόψη στο σχεδιασμό και να φτιάξουμε την  απαραίτητη  διαδικτύακή  μονάδα υγείας δημοσίου και ιδιωτικού τομέα .

Γίνεται μεγάλη συζήτηση για τα DigData και την αξιοποίηση τους . Ποια είναι η γνώμη σας ; 

Ναι όντως έγινε μία μεγάλη συζήτηση για τα Dig Data και η  επιδημία του κορωνοιού την έχει επεκτείνει ακόμα  περισσότερο.  Όπως γνωρίζετε λόγω του  κορωνοϊού έχουν γίνει κεντρικές ενέργειες  από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ,  στο  κομμάτι  των applications που λέγονται contact  tracing για να ελέγχεται αν κάποιοι άνθρωποι είναι  κοντά σε κάποιο περιστατικό COVID.  Υπάρχει ένα ολόκληρο πλαίσιο που έχει υλοποιηθεί με τα contact Racingapplication στην Ευρώπη. Η Ελλάδα δεν ήταν από τις πρωτοπόρες σε αυτό το κομμάτι ,  αλλά ενδεχομένως και όχι χωρίς λόγο διότι αυτό αφορά μία ας το πούμε έμμεση εκχώρηση  δικαιωμάτων.

• Το δεύτερο που έχει  υλοποιηθεί είναι το  περιβόητο  πράσινο πιστοποιητικό ,  ουσιαστικά , θα μας επιτρέψει  να ανταλλάζουμε βασικές πληροφορίες  μεταξύ των κρατών, ώστε να μπορούμε  όταν ανοίξει η οικονομία  ναταξιδεύουμε και να ανοίξει το Ευρωπαϊκό  Mobility , αυτό είναι ουσιαστικά  η κινητήριος δύναμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης   των πολιτών μεταξύ των κρατών. Το οποίο για ένα χρόνο  είχε ουσιαστικά σχεδόν σταματήσει, διότι η οικονομία είχε παγώσει.  Άρα η έννοια του διαδικτύου και της επαναχρησιμοποίησης των δεδομένων είναι ήδη στο τραπέζι. Ο παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δημιουργεί  ένα παγκόσμιο πρότυπο, για το ψηφιακό πιστοποιητικό εμβολιασμό στα πρότυπα του certification, τα μέτρα προφύλλαξης όπου υπάρχει ήδη εδώ και πολλά χρόνια.Τώρα πλέον θα γίνει κάτι πιο δομημένο και θα αφορά όλες τις χώρες και εκεί θα υπάρχουν και κάποια ελληνικά δεδομένα και κάποια στοιχεία επιτήρησης  για να μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα κάποιες υγειονομικές κρίσεις στο μέλλον .

Αυτές είναι κάποιες βασικές ανάγκες που εκ των πραγμάτων έχουν προκύψει και στη λογική αυτή μία από τις βασικές δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα προηγούμενα χρόνια είναι  το European Health Data space , το οποίο έχει φτιαχτεί και ένας νέος φορέας στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπού περίπου 20 δισεκατομμύρια θα δρομολογηθούν για την εναρμόνιση του.Τα δεδομένα Υγείας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης στοχεύουν στο να μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για δευτερογενή χρήση είτε αφορά την έρευνα είτε αφορά τις κλινικές μελέτες είτε την κινητικότητα των ασθενών από τη μία χώρα στην άλλη . Οπότε η λογική είναι ότι ένας πολίτης θα πρέπει να έχει υπηρεσίες υγείας είτε βρίσκεται στην Ελλάδα είτε τυχαίνει να εργάζεται σε μία ευρωπαϊκή χώρα. Ένα χρονικό διάστημα θα πρέπει να έχει τις ίδιες παροχές υγείας όπως και στην αρχική του χώρα προέλευσης. Άρα είναι ένα θέμα σημαντικό και πολλές θεραπείες πλέον βασίζονται στην επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων αυτών. Το σημαντικό είναι ότι τα δεδομένα πρέπει να είναι κωδικοποιημένα με συγκεκριμένο τρόπο για να μπορούν να είναι  αξιοποιήσιμα. Αν ο καθένας τα αποθηκεύει απλά για να τα αποθηκεύει και μετά στην ουσία δεν είναι συγκρίσιμα και δεν είναι ανταλλάξιμα δεν είναι DigDataεπι της ουσίας. Άρα καταλήγουμε στον βασικό κρίκο της διαλειτουργικότητας  και της χρήσης προτύπων είτε για την ανταλλαγή των δεδομένων, είτε για την κωδικοποιησή τους και νομίζω ότι αυτός είναι ο βασικός κρίκος και η λύση της επιτυχίας.

Πως βλέπετε το μέλλον της ψηφιακής υγείας στην Ελλάδα ;

Προσωπικά είμαι πιο αισιόδοξος από ποτέ,  γνωρίζοντας ότι καταρχάς έχουμε ζήσει πάρα πολλά πράγματα τα τελευταία χρόνια , όπως σας είπα αυτά που πάσχαμε ήταν οι αποσπασματικές ενέργειες. Ο καθένας γυριζε ένα έργο για τον εαυτό του, είτε ήταν νοσοκομείο, είτε περιφέρεια, είτε δίκτυο υγείας ή οτιδήποτε χωρίς να τον \ πώς θα λειτουργούσε αυτό σε ένα σύνολο. Τώρα που έχουμε εξαναγκαστεί κατά κάποιον τρόπο ακολουθώντας τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Γιατί οδηγίες για την διασυνοριακή Υγεία υπάρχουν από τα 2011 και υλοποιούνται ήδη και η ΗΔΙΚΑ υλοποιεί αρκετά πράγματα και θα επιτρέψει στους Ευρωπαίους πολίτες να εκτελούνιατρικές συνταγές από τη δική τους χώρα στην Ελλάδα και αντιστοίχωςΈλληνες πολίτες θα μπορούν να εκτελούν τις συνταγές του σε άλλες χώρες εφόσον έχουν αυτή την διασυνοριακότητα, το ίδιο θα ισχύσει και για τα δεδομένα του συνοπτικού ιστορικού υγείας σε πρώτη φάση. Άρα νομίζω ότι θα είμαστε σε πάρα πολύ καλό δρόμο στην Ελλάδα έχουμε τους πόρους , έχουμε ένα εξιδεικευμένο υπουργείο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους συνολικά  και όπως είδα σε διάφορες ανακοινώσεις συνεργάζεται αρκετά καλά με το Υπουργείο Υγείας.

Ώστε να καλυφθεί η έννοια της στρατηγικής και θέλω να πιστεύω ότι με τον σωστό τρόπο σύντομα και τις σωστές ομάδες και στη λογική ότι δεν θα ανακαλύψουν τον τροχό δεν θα ξαναφτιάξουμε από το μηδέν αλλά θα πατήσουμε πάνω σε αυτά που έχουμε και να τα κάνουμε ακόμα καλύτερα πιστεύω ότι σε τρία με τέσσερα χρόνια μπορούμε να έχουμε κάνει πολλά  άλματα σε σχέση με το που βρισκόμασταν . Ξανατονίζω ότι δεν είμαστε στο σημείο μηδέν έχουμε κάνει τα τελευταία 15 χρόνια πολλές δράσεις και έχουμε αρκετά δεδομένα τα οποία είναι αξιοποιήσιμα ήδη