Ιωάννης Καλογήρου στο healthweb.gr: Η γονιμότητα στις γυναίκες αρχίζει να μειώνεται από τα 28 έτη, υπάρχει απώλεια ωαρίων

Η γονιμότητα της γυναίκας αρχίζει να μειώνεται από τα 27 – 28 έτη, υπάρχει απώλεια ωαρίων, είπε ο Ιωάννης Καλογήρου, ο οποίος είναι Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών-Ειδικός Αναπαραγωγής, στην συνέντευξη που παραχώρησε στην διαδικτυακή εκπομπή υγείας Opinion Health του healthweb.gr και την Νικολέτα Ντάμπου, τονίζοντάς ότι μέχρι την ηλικία των 35 ετών θα έχουν χαθεί τα ωάρια τα οποία υπάρχουν σε ποσοστό άνω των 70%.

Στην διαδικτυακή εκπομπή υγείας Opinion Health του healthweb.gr σήμερα φιλοξενούμε τον Ιωάννη Καλογήρου, ο οποίος είναι Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ειδικός Αναπαραγωγής, Ειδικός Γραμματέας της Ελληνικής Μαιευτικής Εταιρείας, για να μιλήσουμε για τη γονιμότητα και την υπογονιμότητα, καθώς και την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Μεταξύ άλλων είπε ο Δρα. Ιωάννης Καλογήρου ότι ‘’Το 90% των ζευγαριών που κάνουν εξωσωματική γονιμοποίηση και καταλήγουν να αποκτήσουν παιδί είναι πάρα πολύ δεμένα και γίνονται πάρα πολύ καλοί γονείς.’’ Ενώ για την εφηβική εγκυμοσύνη , τονίζει ότι ‘’ Εγκυμονεί τους ίδιους κινδύνους που εγκυμονεί μία εγκυμοσύνη άνω των 40, δηλαδή ό,τι μπορείτε να φανταστείτε ότι ενδέχεται να συμβεί σε μία γυναίκα μεγαλύτερης ηλικίας, το ίδιο μπορεί να συμβεί σε μία πιο νεαρή κοπέλα, σε μία έφηβη.’’

Κύριε Καλογήρου από ποια ηλικία αρχίζει να μειώνεται η γονιμότητα μιας γυναίκας;

Η γονιμότητα της γυναίκας, δυστυχώς , θα απογοητεύσω πολλές νέες κοπέλες, αρχίζει να μειώνεται από τα 27 – 28 και υπάρχει η λεγόμενη απώλεια ωαρίων. Φανταστείτε ότι μέχρι την ηλικία των 35 θα έχουμε χάσει τα ωάρια τα οποία υπάρχουν σε ποσοστό άνω των 70%.

• Είναι πολύ μεγάλο το νούμερο. Αυτό σημαίνει ότι μετά την ηλικία των 25, 26, 27 θα υπάρχει η απώλεια των ωαρίων, η πτώση της γονιμοποιητικής ικανότητας των γυναικών. Αυτό δεν σημαίνει όμως – προς Θεού να μην τρομοκρατήσουμε τις γυναίκες – ότι δεν μπορούν να κάνουν παιδί και στα 30 και στα 40 και στα 40+.

Η γονιμότητα των ανδρών πότε μειώνεται;

Όλα αυτά τα χρόνια είχαμε ζήσει τη θεωρία ότι η γονιμοποιητική ικανότητα υπάρχει πάντα – βλ. Charlie Chaplin που τεκνοποίησε στα 70+, βλ. κάποιους σύγχρονους ανθρώπους πολιτικούς που τεκνοποιούν σε πιο μεγάλη ηλικία. Όμως παρ’ όλα αυτά το σπέρμα σίγουρα αδυνατίζει. Σίγουρα μειώνεται η ποιότητα, η ικανότητα και αυξάνονται τα παιδιά που γεννιούνται από γονείς, κυρίως άνδρες, μεγαλύτερης ηλικίας. Μέχρι τώρα ξέραμε ότι οι χρωμοσωμικές ανωμαλίες κυρίως ευθύνονται σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. Όμως βλέπουμε ότι ακόμα και σε μεγαλύτερης ηλικίας άντρες αυξάνεται η πιθανότητα να αποκτήσουν παιδί με κάποιο σύνδρομο, άσχετα αν έχουν δυστυχώς παντρευτεί μια γυναίκα μικρότερης ηλικίας.

• Τελευταία δημοσιεύθηκε μία έρευνα που επιβεβαίωνε την μείωση της γονιμότητας στους άνδρες και ότι σ’ ένα ποσοστό η ευθύνη δεν είναι μόνο των γυναικών αλλά και των ανδρών στα ζευγάρια που προσπαθούν και δεν καταφέρνουν να γονιμοποιήσουν.

Σωστά, ολιστικά πρέπει να προσεγγίζεις τα ζευγάρια όταν έρχονται να ζητήσουν έκθεση ή βοήθεια από κάποιον ειδικό. Άσχετα αν ο σύζυγος πολλές φορές είχε ήδη μία οικογένεια στο παρελθόν, θα πρέπει να υποβληθεί από την αρχή σε όλες τις εξετάσεις που έχουν να κάνουν με τον ανδρολογικό του έλεγχο εκτός από τη γυναίκα.

Κύριε Καλογήρου, πριν συνεχίσουμε για να πούμε και τα υπόλοιπα που αφορούν στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, έχω μία απορία. Η περίοδος μιας κοπέλας εμφανίζεται συνήθως στα 12-13 έτη. Παρ’ όλα αυτά, πότε πιστεύετε εσείς ότι είναι έτοιμο το σώμα της για να τεκνοποιήσει;

Σίγουρα με την ενηλικίωση, δηλαδή μετά την ηλικία των 17-18 ετών. Η εφηβική εγκυμοσύνη εγκυμονεί τους ίδιους κινδύνους που εγκυμονεί μία εγκυμοσύνη άνω των 40, δηλαδή ό,τι μπορείτε να φανταστείτε ότι ενδέχεται να συμβεί σε μία γυναίκα μεγαλύτερης ηλικίας, το ίδιο μπορεί να συμβεί σε μία πιο νεαρή κοπέλα, σε μία έφηβη. Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί. Άρα η τεκνοποίηση συστήνεται μετά την ηλικία των 17-18 ετών, όταν δηλαδή ωριμάσει επίσημα ο άξονας γονιμότητας.
Η εφηβική εγκυμοσύνη, δηλαδή αν μείνει μία κοπελίτσα 16 ετών έγκυος, ποιοι είναι κίνδυνοι;
Οι κίνδυνοι κυρίως έχουν να κάνουν με τον τοκετό, δηλαδή στις αποβολές δεν έχουμε τόσο μεγάλο αυξημένο ποσοστό όσο με τη διαδικασία του τοκετού, όπου έχουμε μεγαλύτερες αιμορραγίες, έχουμε πολλές φορές δυστοκίες, δηλαδή να μην προχωράει ο τοκετός, τα λεγόμενα μαιευτικά περιστατικά, τα οποία όμως μπορούν να αποβούν αρκετά επικίνδυνα και πολλές φορές και καταστροφικά.

Τώρα σε ό,τι αφορά στους ενήλικες, εσάς στο ιατρείο σας κυρίως ποιες ηλικίες έρχονται και έχουν ενδιαφέρον για μία υποβοηθούμενη αναπαραγωγή;

Εμείς επειδή είμαστε και γενικό γυναικολογικό μαιευτικό ιατρείο και μάλιστα κάνουμε και κάποιες άλλες διαδικασίες, όπως για παράδειγμα σε κοριτσάκια τα οποία έχουν υπερτροφία χειλέων κάνουμε κάτι μικροεπεμβάσεις, αισθητικές-πλαστικές επεμβάσεις λέγονται αυτές, αλλά κυρίως για αισθητικούς λόγους και ιατρικούς, βλέπουμε όλων των ειδών της κοπελίτσες που ξεκινάνε την αναπαραγωγική τους ζωή.

Οι γυναίκες οι οποίες θέλουν να ζητήσουν τη γνώμη του ειδικού για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή είναι 2 ειδών: Αυτές που δεν έχουν οικογένεια, οι οποίες είναι κοπέλες συνήθως άνω των 25-27 ετών για τα ελληνικά δεδομένα και θέλουν να κάνουν κατάψυξη ωαρίων ή ζευγάρια ή κοπέλες που θέλουν να τεκνοποιήσουν.
• Στην Ελλάδα τα 33-34 έτη είναι ο μέσος όρος ηλικίας που κάνει η Ελληνίδα το πρώτο της παιδί. Είναι πολύ μεγάλο αυτό το νούμερο, από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη, ίσως το μεγαλύτερο αυτή τη στιγμή. Δηλαδή είμαστε μία χώρα που κάνει σε μεγάλη ηλικία παιδί και φυσικά το ξέρετε πολύ καλά υπάρχει και δημογραφικό πρόβλημα, κάνουν τα ζευγάρια ένα παιδί.
• Τα άλλα ζευγάρια που υπάρχουν είναι τα ζευγάρια τα οποία θέλουν να κάνουν μόνοι τους ένα παιδί, δηλαδή μονογονεϊκές οικογένειες. Εκεί πραγματικά τους βοηθάμε να δημιουργήσουν τη δικιά τους οικογένεια. Μέχρι στιγμής υπάρχουν και κοπέλες οι οποίες, για να πούμε στην εκπομπή σας και κάτι το οποίο έχει να κάνει με πολιτική χροιά, επειδή ο νόμος δεν ελέγχει αν θέλει μία ομοφυλόφιλη κοπέλα να κάνει παιδί, δηλαδή μπορεί να ζητήσει σαν μονογονεϊκή οικογένεια μία οποιαδήποτε κοπέλα να κάνει ένα παιδί, κάτι το οποίο δεν ισχύει για τα αντίστοιχα ανδρικά ζευγάρια. Γιατί φαντάζομαι στο μέλλον, αν αλλάξει κάτι θα υπάρξει και αυτή η παροχή υποχρεωτικά.

Η κατάψυξη ωαρίων μέχρι ποια ηλικία μπορεί να γίνει; Δηλαδή μία γυναίκα 50 ετών μπορεί να κάνει κατάψυξη ωαρίων;

Όχι, συνήθως η συμβουλή των ειδικών είναι όσο πιο νωρίς, τόσο το καλύτερο. Όμως δεν υπάρχουν πολλές κυρίες ή κοπέλες, οι οποίες κάτω από την ηλικία των 30 ετών θα θελήσουν να κάνουν κατάψυξη ωαρίων. Είναι κάποιες που μπορεί να έχουν κάποιο ιστορικό στην οικογένεια με την μητέρα τους σε πρόωρη εμμηνόπαυση ή να έχουν κάνει κάποιο χειρουργείο άλλου τύπου, αλλά γενικά το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών όταν βγει από μια κακή σχέση, δηλαδή από μία καταστροφική σχέση που δεν οδηγεί πουθενά, τότε αγχώνονται μετά την ηλικία των 30 ετών για να καταψύξουν τα ωάριά τους. Για να πούμε τα πράγματα ρεαλιστικά, να μην τα πούμε με την ξύλινη ιατρική γλώσσα. Το κόστος είναι λίγο απαγορευτικό για την κατάψυξη των ωαρίων, δεν επιδοτείται από το κράτος και τα φάρμακα αναγκαστικά τα πληρώνουν μέχρι στιγμής οι κοπέλες για να κάνουν τη διέγερση. Πρέπει να μπορέσουν να έχουν ένα κίνητρο να το κάνουν. Οπότε σε εκείνη την περίπτωση, όπως είπα, ή βγαίνουν από μία σχέση που δεν προχωράει και δεν θέλουν να χάσουν το περιθώριο γονιμότητάς τους ή βγαίνουν και από έναν γάμο που δεν προχώρησε και προσπαθούν να βρουν κάποια λύση στο τι θα κάνουν στο μέλλον στη ζωή τους.

Από ιατρικής άποψης τα χρήσιμα ωάρια σε ποια ηλικία τα έχει μια γυναικά;

Είναι από την ηλικία λοιπόν των 18 ετών και μετά, όσο πιο νωρίς μπορεί, γιατί μπορεί να μας ακούν και νέες κοπέλες. Στην Αμερική για παράδειγμα κάνουν δώρο για την είσοδο στο Κολέγιο πολλοί γονείς την κατάψυξη ωαρίων. Κι έτσι έχουμε πολύ καλή ποιότητα ωαρίων στις Ηνωμένες Πολιτείες γιατί είναι νέες κοπέλες. Όμως μέχρι στην ηλικία των 35-36 ετών είναι μία πολύ καλή ηλικία για να καταψυχθούν τα ωάρια. Από κει και πέρα, όσο μεγαλώνει η ηλικία πράγματι υπάρχει διαφοροποίηση στην ποιότητα των ωαρίων. Και επειδή ρωτήσατε αν μπορεί μία γυναίκα μέχρι την ηλικία των 50 ετών οι συμβουλές μέχρι τώρα ήταν όχι, δεν μπορεί να το κάνει αυτό.

• Όμως, αν θέλετε να σας πω και μία ιστορία στο τέλος δηλαδή και εγώ ήμουν αντίθετος γενικά στο μία γυναίκα άνω της ηλικίας των 40 να κάνει κατάψυξη ωαρίων. Τα πράγματα όμως μας εκπλήσσουν. Εμείς όμως να πούμε για το μέσο όρο μας. Ο μέσος όρος λοιπόν είναι ότι ιδανικά θα είναι να καταψύξει μια κυρία τουλάχιστον 7-8 ωάρια, γιατί όταν θα τα αποψύξει για να τα γονιμοποιήσει από αυτά τα 7 8 ωάρια δεν θα έχει 7 έμβρυα, δεν θα έχει δηλαδή 7 γονιμοποιημένα ωάρια. Θα γονιμοποιήσει με το σπέρμα του συντρόφου, αλλά θα έχει γύρω στα 3 maximum καλά ωάρια, παραπάνω είναι κάπως δύσκολο. Γιατί το λέω αυτό; Γιατί όταν μία κυρία έχει καταψύξει 3 ωάρια, καλό θα ήταν να ξανακαταψύξει άλλα 3 στο μέλλον προκειμένου να μαζέψει τουλάχιστον 7-8-9 ωάρια για μελλοντική χρήση. Στην ηλικία όμως των 45 η ποιότητα των ωαρίων πρώτα απ’ όλα είναι πάρα πολύ πενιχρή και ο αριθμός των ωαρίων καταλαβαίνετε ότι είναι πάρα πολύ μικρός. Δηλαδή ίσως πάρει ένα ωάριο. Γι’ αυτό συνήθως συμβουλεύουμε ότι καλό θα ήταν να μην καταψύξει. Όμως και αυτό είναι λάθος γιατί η ιατρική εξελίσσεται και μπορεί να εξελιχθεί σε πολλά θέματα. Πράγματα που μέχρι πρότινος λέγαμε ότι αποκλείεται να γίνουν γίνονται, οπότε μπορεί να μπορέσουμε από το ένα ωάριο που έχουν καταψύξει στο μέλλον να έχουμε δημιουργία παραπάνω από ένα έμβρυο, οπότε το να καταψύξει έστω και ένα ωάριο ποτέ δεν είναι απαγορευτικό. Απλά για τα σημερινά δεδομένα άνω των 45 τα αποτελέσματά μας είναι πενιχρά.

Άρα μία γυναίκα 45-50 χρονών να πάει να καταψύξει τα ωράρια;

Εγώ αυτή τη στιγμή αν είχα μία κυρία η οποία ήθελα να καταψύξει τα ωάριά της, αλλά να ξέρει ποιες είναι οι πιθανότητες επιτυχίας, οι οποίες θα ξέρει ακριβώς ποιες είναι, γιατί καλό είναι να ενημερωθεί ακριβώς, να μην δώσουμε ψεύτικες ελπίδες φυσικά μπορεί να το κάνει, αρκεί να μην πάρει ψεύτικες ελπίδες. Να γνωρίζει το ποσοστό επιτυχίας και αν το αποδέχεται ας το κάνετε.

Είναι και θέμα βιολογίας κύριε Καλογήρου; Δηλαδή μία γυναίκα πενηντάρα, μία άλφα γυναίκα με μία βήτα γυναίκα, η μία μπορεί να προσέχει τον εαυτό της να κάνει καλή διατροφή, γυμναστική και λοιπά και η άλλη να έχει παραπάνω κιλά και να μην έχει ασχοληθεί και ποτέ με τη γυμναστική στη ζωή της. Παίζει ρόλο αυτό στη γονιμότητα;

Παίζει ρόλο σίγουρα στη γονιμότητα όσον αφορά την εμφύτευση και τη διαδικασία της εξωσωματικής, των φαρμάκων και σε όλα. Δυστυχώς φαίνεται ότι δεν παίζει τεράστιο ρόλο στην ποιότητα των ωαρίων. Και ένα αντίστοιχο παράδειγμα γιατί φυσικά εννοείται ότι αυτή την ερώτηση την κάνουν συνέχεια είναι ότι πολλές φορές βλέπουμε ανθρώπους που δεν έχουν γυμναστεί ποτέ, παχύσαρκους με καθιστική ζωή, οκνηρούς και με ό,τι προβλήματα συνεπάγεται αυτό και στο τέλος φτάνουν να ζήσουν μέχρι τα 80-90 έτη και ανθρώπους που γυμνάζονται από το πρωί μέχρι το βράδυ και έχουν τέλεια σωματική σωματοδομή να έχουν άλλα θέματα στην υγεία τους. Θέλω να πω δηλαδή ότι η ζωή είναι κάπως διαφορετική και η ιατρική διαφοροποιείται. Δυστυχώς για τα ωάρια φαίνεται ότι μπορεί η βιολογική ηλικία με την ημερολογιακή ηλικία να διαφέρουν. Αλλά μη φανταστείτε ότι διαφέρουν σε μεγάλο χρονικό διάστημα, 1-2 έτη θα έλεγα εγώ, όχι παραπάνω.

Η φύση έχει δώσει στον άνθρωπο μία συγκεκριμένη λειτουργία κύριε Καλογήρου, απλά εμείς πλέον με τους ρυθμούς της ζωής το ξεχνάμε και νομίζουμε ότι είμαστε για πάντα νέοι. Εσείς συμφωνείτε με το Νόμο ότι μπορεί μία γυναίκα μέχρι 54 ετών να μπει στη διαδικασία της εξωσωματικής; Η γυναίκα αυτή είναι υψηλού κινδύνου, κύριε Καλογήρου;

Αυτό είναι ένα μεγάλο ζήτημα και μία μεγάλη κουβέντα. Θέλω να είμαι τίμιος και να απαντήσω τίμια. Εγώ δεν συμφωνώ με το Νόμο, γιατί είμαι Μαιευτήρας. Εννοείται ότι έχουμε δημογραφικό πρόβλημα και μακάρι να λυθεί το δημογραφικό φέρνοντας κυήσεις άνω των 50 εις πέρας, όμως το βλέπω λίγο διαφορετικά. Εγώ βλέπω πάντα από τη μεριά του Μαιευτήρα, γιατί τις περισσότερες κυρίες οι οποίες τους κάνουμε εμβρυομεταφορά και μένουν έγκυες ταυτόχρονα είμαι και ο Μαιευτήρας τους. Η πιθανότητα επιπλοκών είναι πολύ μεγάλη. Υπάρχουν πάρα πολλά άρθρα στο εξωτερικό. Εγώ θα σας πω μόνο τα νούμερα για να καταλάβετε τη διαφορά.

• Μία γυναίκα στην ηλικία των 40 όταν κυοφορεί και μία γυναίκα στην ηλικία των 50 όταν κυοφορεί.
• Η γυναίκα που είναι 50 ετών συν μια μέρα έχει 41 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνει σε σχέση με μία σαραντάρα στην κύηση. Καταλαβαίνετε ότι το νούμερο είναι ανατριχιαστικό. Εκεί λοιπόν έρχεται το πολύ σημαντικό που είπατε πριν. Ότι αν είναι μία γυναίκα πολύ fit και πολύ γυμνασμένη, με καλή σωματοδομή και προσέχει τον εαυτό της, μπορεί να τη βγάλει την κύηση εις πέρας πάρα πολύ εύκολα. Αν όμως είναι μία κυρία η οποία δεν γυμνάζεται με BMI παχυσαρκίας άνω των 30 και πολλά άλλα, τότε τα πράγματα αρχίζουν και δυσκολεύουν. Αυξάνεται και η προωρότητα. Όταν το παιδί γεννηθεί στην ηλικία των 30 εβδομάδων ή πιο μικρό, καταλαβαίνετε ότι υπάρχουν και προβλήματα στο ίδιο το παιδί. Όλα αυτά πρέπει να τα λάβει κάποιος υπόψη του, να τα γνωρίζει και μετά να αποφασίσει πώς πρέπει να προχωρήσει.
• Υπάρχει μεγάλη σοβαρότητα να έχουμε την εγκεφαλική παράλυση, αλλά το πιο σημαντικό από όλα είναι ότι αν δεν γνωρίζει το ζευγάρι, τι έχει να αντιμετωπίσει, δεν μπορεί να πάρει την απόφαση της εμβρυομεταφοράς. Επαναλαμβάνω το να κάνεις μία εμβριομεταφορά και να φέρεις εγκυμοσύνη με τα νέα δεδομένα της ιατρικής σήμερα μπορείς να την πετύχεις σε οποιαδήποτε ηλικία, είτε πρόκειται για 50, 60 ή ακόμη και 80 έτη.
• Αλλά ωστόσο λέτε ότι υπάρχει επικινδυνότητα και για τη ζωή της εγκύου και για του εμβρύου . Ήθελα να σας κάνω μία ερώτηση. Παλαιότερα άκουγα που λέγανε «να κάνω ένα παιδί μέχρι τα 30, γιατί μέχρι να πάει 20 να είμαι 50». Ήθελα λίγο την άποψή σας σε αυτή την κοινωνική άποψη. Όσοι κάνουν παιδί στα 50, όταν πάει 20, εκείνοι θα είναι 70 ετών. Πώς σας ακούγεται αυτό εσάς;

Λοιπόν, επειδή ρωτάτε την κοινωνική μου άποψη, θα σας πω το εξής. Εάν διατηρείται και προσέχει τον εαυτό του ο γονέας, τότε μπορεί να λειτουργήσει πάρα πολύ θετικά όλο αυτό το project και το έχουμε πει, δεν χρειάζεται να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας.

Από την άλλη όμως να ξέρετε ότι είναι μεγάλη ευθύνη να φέρεις παιδιά στον κόσμο και σίγουρα να πούμε ότι το πότε θα σου ρίξει την ‘’πιστολιά’’ ο Θεός δεν την ξέρεις, που σημαίνει δηλαδή ότι δεν γνωρίζουμε πόσο θα ζήσουμε. Θέλω να πω όμως ότι σε αυτό το motto είχα πει τότε ότι άλλο να είσαι 30 και άλλο να είσαι 50 ετών και να ξεκινάς την ζωή σου. Σίγουρα όμως όταν κάνεις παιδιά έχεις ευθύνες απέναντι στα παιδιά. Το σίγουρο όμως ότι δεν σημαίνει ότι αν είσαι θα είσαι κακός πατέρας αν είσαι 70 ή θα είσαι καλύτερος, αν είσαι πιο νέος και πιο fit. Εγώ πάντα ενδιαφέρομαι για την επικινδυνότητα που έχει να κάνει με την ίδια τη μάνα και την ποιότητα ζωής που προσφέρει.

Εσείς έχετε γυναίκες οι οποίες έχουν τεκνοποιήσει μετά τα 50;

Έχω αρκετές γυναίκες που έχουν τεκνοποιήσει μετά τα 50. Έχω για παράδειγμα γυναίκα, η οποία πριν τον Covid, είναι τώρα 4-5 χρόνια. Πήρε άδεια δικαστηρίου και κυοφόρησε στα 54 έτη το έμβρυο της κόρης της. Είχε η κόρη της νεφρική ανεπάρκεια, οπότε αποφασίσαμε ότι μπορούσε να κυοφορήσει μόνο η μητέρα. Ήταν μία μητέρα η οποία ήταν αρκετά fit και το πέρας της εγκυμοσύνης ήταν πάρα πολύ ωραίο, δεν είχαμε κανένα θέμα. Επαναλαμβάνω πως εκεί παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο. Και τώρα έχω μία γυναίκα η οποία πήγε στην Αμερική για να κάνει την μεταφορά. Έγινε η προετοιμασία όλη εδώ, αλλά ήθελε να έχει μία επώνυμη δότρια, δηλαδή να ξέρει ποιος δίνει το ωάριο, και στην Αμερική υπήρχε η κατάλληλη διαδικασία. Ετοιμάσαμε λοιπόν τη διαδικασία του ενδομητρίου εδώ, πήγε στην Αμερική και έκανε τη μεταφορά του εμβρύου, ήρθε και την παρακολουθούμε και θα γεννήσει τώρα σε μία εβδομάδα ακριβώς. Είναι μία χαρά, δόξα τω Θεώ. Έχουμε πολλά περιστατικά στην ηλικία των 50, 51, 52 ετών, όμως όλες όμως έχουν το εξής χαρακτηριστικό που τους συμβουλεύουμε. Χάνουν κιλά, γυμνάζονται και αποφεύγουν τις καταχρήσεις όπως το κάπνισμα και το πολύ αλκοόλ.

Κύριε Καλογήρου, πλέον στην ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή έχει ρόλο και η τεχνητή νοημοσύνη, καθώς μπορεί πλέον η επιλογή των κατάλληλων εμβρύων πριν την εμβρυομεταφορά να γίνεται με τεχνητή νοημοσύνη. Τι άποψη έχετε γι’ αυτό; Βοηθάει πραγματικά τους γιατρούς;

Ναι βοηθάει γιατί μπορεί να διαλέξει ποιο έμβρυο είναι καλό και ποιο όχι. Ουσιαστικά είναι ένα scanning που γίνεται στα γονιμοποιημένα ωάρια, όπου βρίσκουμε ποια ωάρια είναι ποιοτικότερα, με αποτέλεσμα να μας λύνει λίγο περισσότερο τα χέρια, πιο πολύ τους βιολόγους, τους εμβρυολόγους. Σε αυτό είμαι υπέρ. Δεν γίνεται κάτι περίεργο, απλά γίνεται μία διαλογή των ωαρίων που έχουν γονιμοποιηθεί. Σε περίπτωση που δεν έχουμε πολλά ωάρια, δεν χρησιμοποιείται η μέθοδος αυτή και ουσιαστικά κάνουμε την διαδικασία με τα ωάρια που έχουμε. Η τεχνητή γονιμοποίηση θα βοηθήσει στο μέλλον πάρα πολύ και θα λύσουμε θέματα που έχουν να κάνουν με σοβαρότερες ασθένειες όπως είναι ο καρκίνος, η λευχαιμία, τα νεοπλάσματα που έχουν να κάνουν και με το αίμα.

Έχει τύχει να αναλάβετε γυναίκα με χρόνια πάθηση η οποία θέλει να τεκνοποιήσει μέσω της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής;

Αυτό κάνουμε συνέχεια. Για παράδειγμα έχουμε φέρει πολλά παιδιά που είχαν οι γονείς κυστική ίνωση. Το να έχει διαβήτη για μένα δεν το θεωρώ να σας πω την αλήθεια χρόνια πάθηση, το θεωρώ κάτι απλό, όπως και σκλήρυνση κατά πλάκας. Να δώσουμε ένα θετικό μήνυμα στον κόσμο ότι με τα καινούργια φάρμακα έχουν πάρα πολύ καλά αποτελέσματα.
Φυσικά έχουμε πάρα πολλές κυρίες που έχουν κάνει εξωσωματική. Να πω ότι πριν περίπου 10 μέρες έφερα και στον κόσμο ένα παιδάκι το οποίο ήταν από κοπέλα που ήταν από μεσογειακή αναιμία μεταγγιζόμενη – μεγάλης ηλικίας 44 χρονών, η οποία μεταγγίζεται σε εβδομαδιαία βάση. Υπήρχαν κάποιες δυσκολίες βέβαια, γιατί είναι πιο δύσκολα περιστατικά, ιδίως τα περιστατικά που μεταγγίζονται είναι πιο δύσκολα. Και με αυτοάνοσα όπως ερυθηματώδη λύκο, ρευματοειδή αρθρίτιδα, έχουμε πάρα πολλά περιστατικά και τα ξεχνάμε κιόλας γιατί πραγματικά στην εγκυμοσύνη είναι πολύ λίγα αυτά που μας κάνουν τεράστιο θέμα. Μπορώ να σας πω δηλαδή πως πολλές φορές αντιμετωπίζω πρόβλημα με την 25 χρονών κύηση, η οποία δεν προσέχει, πάει πάνω κάτω βόλτες και ξαφνικά αρχίζει μία αιμορραγία στις 27-28 εβδομάδες και τρέχουμε να μαζέψουμε μία κατάσταση παρά μια κυρία η οποία είναι πιο μεγάλη και προσέχει.

Η μαμά που έχει κυστική ίνωση μπορεί να γεννηθεί και το παιδί με την νόσο;

Όταν έχει η μαμά κυστική ίνωση φυσικά και δεν γεννιέται το παιδί με κυστική ίνωση. Πρώτα από όλα αν δεν είναι φορέας ο πατέρας δεν θα γεννηθεί με κυστική ίνωση το παιδί, οπότε δεν χρειάζεται να κάνουμε κάτι. Αν όμως έχει και ο πατέρας σε ετερόζυγη κατάσταση κοιτάζουμε να κάνουμε προεμφυτευτικό έλεγχο των εμβρύων και στην εξωσωματική να βρεθούν εκείνα τα έμβρυα που δεν έχουν κυστική ίνωση, όπως το ίδιο ισχύει και με τη μεσογειακή αναιμία και με οποιαδήποτε άλλη ασθένεια η οποία είναι γονιδιακή. Προσπαθούμε να προστατεύσουμε δηλαδή το ζευγάρι από το να κάνει ένα παιδί με κάποιο πρόβλημα.

Έχουν όλοι δικαίωμα στην τεκνοποίηση κύριε Καλογήρου, γι’ αυτό ήθελα να μιλήσουμε και για τους χρόνους ασθενείς, τους οποίους σε θέματα όπως συζητάμε γονιμότητας και υποβοηθούμενης αναπαραγωγής τους ξεχνάμε λίγο. Υπάρχουν οφέλη όταν μία γυναίκα για πρώτη φορά γεννήσει μετά τα 50 έτη; Έχει κάποια οφέλη για τη μακροζωία της;

Κάποια οφέλη ιδιαίτερα δεν έχει. Λίγο προστατευτικός είναι ο θηλασμός για τον καρκίνο του μαστού, δηλαδή μία γυναίκα που έχει γεννήσει προφυλάσσεται λίγο από τον καρκίνο του μαστού. Ιδιαίτερα μακροχρόνια οφέλη δεν υπάρχουν. Σε κάποιες ασθένειες, όπως στον καρκίνο των ωοθηκών ίσως κάποιες κυρίες να προστατεύονται, αλλά και πάλι δεν μπορούμε να πούμε πως είναι στατιστικά σημαντικά. Όμως τα οφέλη είναι κυρίως ψυχολογικά, καθώς η επαφή με το νέο μέλος στην οικογένεια σου δίνει το νέο κίνητρο και αυτό το ξέρετε πολύ καλά ότι είναι ένα ψυχολογικό boost απέναντι στο κάθε ζευγάρι. Οπότε σίγουρα να ξέρετε το πιο σημαντικό είναι ο τρόπος που σκεφτόμαστε, ο τρόπος που είναι η ψυχολογία μας. Δηλαδή σίγουρα αν είμαστε χαρούμενοι και περνάμε ωραία, αυτό μας προσφέρει μακροζωία.

Πολλές φορές πάντως και για πολλά χρόνια ακούμε για περιστατικά όπου δεν πετυχαίνουν οι εξωσωματικές, δηλαδή υπάρχει ακόμα γυναίκα να έχει κάνει 10 εξωσωματικές. Μας έχει μείνει μία εικόνα ότι εξωσωματική είναι κάτι πάρα πολύ δύσκολο και θα πετύχει σε ένα ποσοστό το οποίο δεν είναι πάρα πολύ μεγάλο. Εσείς έχετε αυτή την εικόνα;

Όταν έρχεται το ζευγάρι να μιλήσει μαζί μου, θα του πούμε πάντα την πραγματικότητα και τις προσδοκίες του. Έχει να κάνει με την ηλικία και αν ενημερώνεις λάθος ένα ζευγάρι είναι λάθος ιατρική. Τι σημαίνει αυτό; Η πιθανότητα να γεννήσει μία γυναίκα, να μπορέσει να πετύχει κύηση καλώς ή κακώς μετά την ηλικία των 40, το ποσοστό μειώνεται, μπορεί να είναι 40%. Δεν είναι να πετύχει εγκυμοσύνη, να πάρει το παιδί σπίτι έχει σημασία.

• Το take baby home μετά την ηλικία των 45 ετών είναι κάτω από 5%. Μιλάμε για μικρό ποσό επιτυχίας, όμως για να μην τρομάξουμε και τον κόσμο, κάτω από την ηλικία των 40 ετών το ποσοστό αυτό σίγουρα μπορεί να φτάσει μέχρι και 50-60%. Να πούμε βέβαια ότι υπάρχει ένα ποσοστό που δεν το ακούν . Ακούν πάντα το θετικό το ποσοστό. Όταν για παράδειγμα το 40% του να μην μείνει έγκυος ακούγεται πολύ έντονο, αλλά άμα λες ότι έχεις μία πιθανότητα 55% να μείνεις ακούγεται πολύ ευχάριστα. Οπότε είναι σωστό να ενημερώνεις το ζευγάρι πάρα πολύ σωστά. Αλλά σίγουρα οι επιτυχίες υπάρχουν.

Στο ευρύτερο πλαίσιο όχι ότι αφορά απαραίτητα σε εσάς, πιστεύετε ότι οι μαρτυρίες οι οποίες λένε ότι δεν πετυχαίνει η εξωσωματική οφείλονται σε αυτό το οποίο μας αναφέρατε; Γιατί ακούμε πολλές φορές να λένε πως κάποιοι γιατροί βάζουν και νερό.

Υπάρχει πράγματι αυτή η φήμη. Εγώ δεν θέλω σαν Ειδικός Γραμματέας της Μαιευτικής εταιρείας δεν θέλω να το πιστέψω καν ότι έχει υπάρξει ποτέ κάτι τέτοιο. Αυτό όμως που πιστεύω είναι ότι πολλές φορές κάποιες γυναίκες δεν αποδέχονται το γεγονός ότι υπάρχει μια πολύ μεγάλη δυσκολία στο να μείνουν έγκυες και προσπαθούν ξανά για κάποιους δικούς τους λόγους σε μεγάλες ηλικίες. Ίσως για να ικανοποιήσουν το εγώ τους, ίσως το γεγονός ότι θέλουν. Υπάρχει πια η μέθοδος χρόνια υπάρχει δηλαδή της δωρεάς ωαρίων που πιθανότατα πια εκτινάσσεται πάρα πολύ ψηλά γιατί τα ωάρια αυτά είναι νέας κοπέλας. Έτσι λοιπόν πολλές φορές μπορεί να μπει σε μία διαδικασία μια κυρία να κάνει πολλές φορές ωοληψία, εμβρυομεταφορά με πενιχρά αποτελέσματα. Επίσης μπορεί να γίνει παραπληροφόρηση γιατί όταν κάνεις μία εμβρυομεταφορά δεν είναι εξωσωματική. Εξωσωματική εμείς λέμε να κάνεις όλη τη διαδικασία από την αρχή. Πολλές φορές μπορούμε να πάρουμε 6 έμβρυα, να μεταφέρουμε δηλαδή 3 φορές και να πει η κυρία αυτή πως έχει κάνει 3 φορές. Δεν είναι ακριβώς αυτό. Είναι μία φορά ουσιαστικά η ωοληψία. Παρ’ όλα αυτά όμως αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι ότι πια τα μεγάλα κέντρα εξωσωματικής, έχουν μπει στα νοσοκομεία και όταν μπει από τη σκέπη των νοσοκομείων υπάρχει απόλυτος έλεγχος και διοικητικά και νομικά και θεσμικά.

Οπότε πια να μη φοβούνται οι κυρίες ότι υπάρχει περίπτωση να γίνονται πράγματα τα οποία δεν είναι σωστά ιατρικά. Το θεωρώ δηλαδή αυτό λίγο ακραίο συν ότι πια οι επιστήμονες τις υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι άνθρωποι οι οποίοι είναι υψηλού επιπέδου όλοι τους, γιατί συναναστρέφομαι γιατί είμαστε μία κλειστή ομάδα. Είμαστε μία κλειστή σχετικά ομάδα, είμαστε όλοι ψηλού, θα έλεγα επιπέδου μορφωτικού και επιστημονικού και πιστεύω ότι τελικά και ηθικού.

Κλείνοντας, θα θέλατε να συμπληρώσετε κάτι να δώσετε κάποια συμβουλή, να μας πείτε κάτι παραπάνω;

Λοιπόν, να σας πω αυτό που βλέπουμε τον τελευταίο καιρό πως όλο και περισσότερες κυρίες προχωρούν στη δημιουργία μονογονεϊκών οικογενειών. Να εξηγήσουμε στο κοινό που μας ακούει ότι μονογονεϊκές οικογένειες είναι η απόφαση των γυναικών να κάνουν παιδί μόνες τους, δηλαδή να κάνουν αγορά, να αγοράσουν σπέρμα, δηλαδή να χρησιμοποιούν σπέρμα το οποίο το αγοράζουν ουσιαστικά από τράπεζα σπέρματος είτε από την Ελλάδα είτε από το εξωτερικό και κάνουν το δικό τους παιδάκι, αποφασίζοντας να κάνουν μία οικογένεια μόνοι τους για την ανάλογη βοήθεια φυσικά της οικογένειας που έχουν γύρω τους. Αυτό λοιπόν είναι αρκετά συχνό φαινόμενο και το οποίο μας χαροποιεί. Μας χαροποιεί γιατί δείχνει τη δύναμη των γυναικών, την ανεξαρτησία τους αλλά και την αγάπη στο να κάνουν οικογένεια.

Και το μήνυμα που θα έλεγα να περάσουμε είναι ότι την οικογένεια, την κάνουμε για πολλούς λόγους και όχι για να δέσουμε σαν ζευγάρι και να κρατήσουμε το σύντροφό μας δίπλα. Και αυτό που τους λέω είναι ότι αν περιμένετε να δεθείτε σαν ζευγάρι κάνοντας ένα παιδί, τότε νομίζω ότι πρέπει λίγο να επαναπροσδιορίσετε τη σχέση σας. Επίσης βλέπουμε ότι πια όλο και περισσότερο γυναίκες ανεξαρτητοποιούνται που αυτό είναι πολύ θετικό για τα ελληνικά δεδομένα. Και φυσικά έχουμε πάρα πολλά περιστατικά στα οποία οι γυναίκες σε μεγάλη ηλικία κάνουν τα παιδάκια τους και είναι πολύ ευτυχισμένα.

• Κάνουμε πάρα πολύ καλούς ελέγχους και στις κυήσεις, οπότε να μην φοβούνται οι γυναίκες να πραγματοποιήσουν τη δικιά τους οικογένεια.

Ευτυχισμένα ζευγάρια βλέπετε κύριε Καλογήρου; Όταν λέω ευτυχισμένοι εννοώ να έχουν μία πολύ καλή σχέση και μετά τη γέννηση του παιδιού, επειδή εσάς προσωπικά δεν σας αποχωρίζονται ποτέ, δηλαδή όταν μία γυναίκα, ένα ζευγάρι γεννάει σε σας, σας έχει διαπαντός, οπότε βλέπετε και όλη την πορεία. Έχετε στο μυαλό σας ζευγάρια που να έχουν αυτό που λέμε μία σχέση καλή, με αγάπη, κατανόηση;

Το 90% των ζευγαριών που κάνουν εξωσωματική γονιμοποίηση και καταλήγουν να αποκτήσουν παιδί είναι πάρα πολύ δεμένα. Γίνονται πάρα πολύ καλοί γονείς γιατί έχουν περάσει από πολύ μεγάλη ταλαιπωρία. Βλέπω όλα τα ζευγάρια, γινόμαστε φίλοι και με τις κοπέλες μετά συνεχίζει η επαφή που έχουμε στο ιατρείο, βλέπουμε ότι τα ζευγάρια τα οποία είχαν μία χρόνια σχέση, μία σχέση δηλαδή 10 ετών, ξαφνικά όταν κάνουν ένα παιδί εκεί αρχίζουν τα προβλήματα. Δηλαδή επαναπροσδιορίζουν το γάμο τους και τη σχέση τους. Έχουμε πάρα πολλά διαζύγια τότε, αλλά μιλάω για ζευγάρια τα οποία έχουν τεκνοποιήσει φυσικά, όχι που υποβλήθηκαν σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, δηλαδή ζευγάρια που είναι πολλά χρόνια μαζί και δεν μπορούν να κάνουν παιδί και υποβάλλονται σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή όταν η σχέση τους δεν είναι καλή, φτάνουν στο χωρισμό πριν ακόμα καταλήξουν να κάνουν εξωσωματική.

Καλώς ή κακώς βλέπουμε λίγα αγαπημένα ζευγάρια πλέον δυστυχώς.

Κύριε Καλογήρου, ήταν υπέροχη η συζήτηση και η συνομιλία μαζί σας. Μας είπατε πολύ σημαντικά πράγματα και παραδείγματα βγαλμένα μέσα από την πραγματικότητα και σας ευχαριστούμε θερμά.

Εγώ ευχαριστώ για την πρόσκληση και ελπίζω να τα ξαναπούμε.

Με πολύ μεγάλη χαρά, ευχαριστούμε πολύ.