Ο κ. Γιάννης Υφαντόπουλος -Διακεκριμένος Καθηγητής, Ακαδημαϊκός Υπεύθυνος του MBA για την Yγεία στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών μίλησε στην εκπομπή Opinion Health με την Νικολέτα Ντάμπου για τις επιπτώσεις της πανδημίας στην Υγεία, την Οικονομία και την Κοινωνία και ποιο είναι το μέλλον μας ως χώρα της Ευρώπης .Ο Καθηγητής αποκάλυψε για πρώτη φορά στο www.healthweb.gr τα ευρήματα δύο ερευνών.
Στην Ελλάδα το 69% του πληθυσμού είναι πλήρως εμβολισμένο, έναντι της Πορτογαλίας που έχει εμβολιαστεί με τρεις δόσεις το 93% των πολιτών, τόνισε μεταξύ άλλων ο κ. Υφαντόπουλος .Παράλληλα, στο πλαίσιο των ερευνών αξιολογήθηκαν οι επιστήμονες γιατροί του ΕΣΥ , ακαδημαϊκοί κ.λπ με 5/10 για την διαχείριση της πανδημίας . Ενώ, το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ)βαθμολογήθηκε με 8,5/10. Οι πολιτικοί βαθμολογήθηκαν με 5,2/10 για την συνοχή που είχαν τα πολιτικά κόμματα μεταξύ τους για τον εμβολιασμό και την διαχείριση της πανδημίας.
Κύριε Υφαντόπουλε βιώνουμε δύο χρόνια πανδημίας, θα ήθελα να συζητήσουμε μαζί σήμερα τα ευρήματα των ερευνών που έχετε πραγματοποιήσει στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο τμήμα του μεταπτυχιακού MBA για την υγεία, όπου είσαστε ο Ακαδημαϊκός Υπεύθυνος. Μαζί με τους συνεργάτες σας έχετε μελετήσει ποιες είναι οι επιπτώσεις της πανδημίας στην υγεία, την οικονομία και την κοινωνία. Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά χαρακτηριστικά της έρευνας, πείτε μας πότε ξεκίνησε η έρευνα αυτή.
Αν έχετε την καλοσύνη πριν να ξεκινήσουμε την έρευνα, μία πολύ σύντομη αναφορά στους συνεργάτες μου . Αυτά που θα πούμε και θα συζητήσουμε σήμερα δεν είναι μόνο επιτεύγματα δικά μου αλλά μιας ομάδας ερευνητών και πανεπιστημιακών και κυρίως μεταπτυχιακών φοιτητών, οι οποίοι πολλές φορές δεν φαίνονται, είναι πίσω από τις κουΐντες όπως λέμε στο θέατρο και δεν είναι στο προσκήνιο. Επιτρέψτε μου από αυτό το βήμα να ευχαριστήσω πρώτα απ’ όλα τον Κοσμήτορα της σχολής μας, τον Καθηγητή Νικόλαο Ηρειώτη, το Διευθυντή του MBA ο οποίος είναι ο Δημήτρης ο Βασιλείου και τον Αναπληρωτή Διευθυντή που είναι ο Δημήτρης ο Μπάλιος. Πριν απ’ όλα όμως να ευχαριστήσω τα πορίσματα της έρευνας τα οποία εκπόνησε με το συντονισμό το δικό μου, η κυρία Λαμπροπούλου Φωτεινή, η οποία αρίστευσε στο μεταπτυχιακό και έδωσε και τον όρκο των μεταπτυχιακών. Έτσι λοιπόν θα ήθελα να μοιραστώ μαζί μέσα από αυτή την ηλεκτρονική αίθουσα τι κάνουμε εμείς στο Πανεπιστήμιο, πως προσπαθούμε, πως στο μικροσκόπιο των ερευνών μας και των γνώσεων που προσπαθούμε να προσφέρουμε στην κοινωνία, εστιάζουμε στα σύγχρονα προβλήματα και ένα από αυτά είναι ο Covid-19, κοιτάζοντάς το όχι μόνο στο στενό επιδημιολογικό φάσμα, θάνατοι, νοσηρότητες κ.ο.κ. αλλά ποιο είναι το κρυφό μέρος του παγόβουνου. Και το κρυφό μέρος του παγόβουνου είναι το τραύμα στην κοινωνία, η ανθρωπιστική διάσταση της ασθένειας και ακριβώς αυτό θα ήθελα να μοιραστώ και να συζητήσω μαζί σας.
Η έρευνα σας σε ποιο χρονικό διάστημα αφορά;
Η έρευνα αυτή είναι μία δυναμική έρευνα που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2020, μάλιστα θυμάμαι τώρα που το λέμε και το συζητάμε μαζί , όταν νοσηλευόμουν στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» , ασθενής από τον Covid-19 και μάλιστα μέσα στον πυρετό και στις φάσεις της ασθένειας προσπαθούσα να συμπληρώσω τα ερωτηματολόγια, να λέω όχι βγάλε αυτή την ερώτηση και βάλε εκείνη κ.ο.κ. Έτσι λοιπόν, είμαι γνώστης και μάλιστα εσωτερικός γνώστης της ασθένειας γιατί η έρευνα αυτή εκπονήθηκε με ένα συντονισμό 8 Πανεπιστήμιων, τα οποία θα συζητήσουμε αργότερα, και στόχο ακριβώς έχει να συλλέξει υλικό το οποίο καλύπτει τη ποιότητα ζωής, τη ψυχική, τη σωματική, την κοινωνική διάσταση και το πλήγμα της κοινωνίας από τον Covid-19. Έτσι λοιπόν ο σχεδιασμός της έρευνας αυτής ξεκίνησε, αρχικά της, το πρώτο φάσμα της πανδημίας, Μάρτιο-Απρίλιο του 2020, αμέσως μετά το 2019. Υπήρξε μία πλήρη ενορχήστρωση και δυναμική από όλα τα 8 Πανεπιστήμια, τα οποία θα συζητήσουμε, και στη συνέχεια αυτό το οποίο θα πρέπει να σημειώσουμε στους τηλεθεατές μας είναι η μεθοδολογία της έρευνας. Αυτή είναι μία έρευνα η οποία είναι δυναμική, εξελίσσεται, δηλαδή δεν είναι one shot, όπως λένε οι Αμερικάνοι, δηλαδή να πάρουμε μία φωτογραφική εικόνα της κοινωνίας αλλά μία δυναμική έρευνα η οποία έγινε στο πρώτο φάσμα της ασθένειας, όπως είπαμε, δηλαδή μαζέψαμε το υλικό το καλοκαίρι του 2020 και στη συνέχεια στους ίδιους ασθενείς και στα ίδια άτομα επιλεγμένα από την κοινωνία κάνουμε το ίδιο ερωτηματολόγιο, βάζοντας στο μικροσκόπιο όλα αυτά τα άτομα πως εξελίσσονται στο φάσμα της ασθένειας ώστε να έχουμε συνέπεια στις απαντήσεις και μια τεκμηριωμένη και αντιπροσωπευτική εικόνα της κοινωνίας.
Τα άτομα που συμμετείχαν στην έρευνά σας τι χαρακτηριστικά έχουν; Είναι άνδρες, γυναίκες;
Ενδιαφέρουσα η ερώτηση και αυτό έχει σημασία με τη δειγματοληψία και πάρα πολύ σημαντική η ερώτηση αυτή και σας ευχαριστώ που μου δίνεται αυτή την ευκαιρία, γιατί εμείς θέλουμε να πάρουμε μία αντιπροσωπευτική εικόνα της κοινωνίας. Να είναι ο πλούσιος, ο φτωχός, ο ελεύθερος επαγγελματίας, ο δημόσιος υπάλληλος κ.ο.κ. Και έτσι λοιπόν, στο δείγμα αυτό στο οποίο ήταν 22.000 άτομα από τις 8 χώρες τις οποίες θα πούμε, προσπαθήσαμε η αντιπροσωπευτικότητα να είναι στα δημογραφικά που είναι άνδρες και γυναίκες, ελάχιστα παραπάνω οι γυναίκες επειδή ξέρετε οι γυναίκες πάντα ζουν περισσότερο και υπερτερούν στα δημογραφικά.
Και είναι και πιο δεκτικές στις έρευνες.
Ζουν περισσότερο, έχουμε 5 ή 6 χρόνια διαφορά και ένα σίγουρο στους άνδρες ότι μια μέρα οι γυναίκες μας θα μας θάψουν δυστυχώς. Μην είμαστε τόσο μακάβριοι όμως.
Μην είμαστε τόσο μακάβριοι. Και ποιες ηλικίες συμμετείχαν στην έρευνά σας γιατί κι αυτό έχει μεγάλη σημασία.
Βεβαίως, γιατί έπρεπε η αντιπροσωπευτικότητα λοιπόν των δειγμάτων σε όλες τις χώρες να είναι σε φύλο, άνδρες – γυναίκες και οι ηλικίες πήραμε από 18 χρονών και πάνω μέχρι τους ηλικιωμένους, γιατί ο Covid πλήττει διαφορετικά διαφορετικές ηλικίες και στην τρίτη ηλικία κάναμε μία ας το πούμε oversampling, δηλαδή μία μεγαλύτερη αντιπροσωπευτικότητα με ένα μεγαλύτερο ποσοστό του δείγματος, από 65 μέχρι και 85 και ο2 χρονών που καταγράφηκαν στο δείγμα μας. Έτσι λοιπόν έγινε όσο το δυνατόν αντιπροσωπευτικό δείγμα στα δημογραφικά άνδρες-γυναίκες, στις ηλικίες και προσπαθήσαμε όσο είναι δυνατόν να γίνει αντιπροσωπευτικότητα και στην εκπαίδευση και στην επαγγελματική κατηγορία, άρα να πιάσουμε όσο είναι δυνατόν μία καλή φωτογραφία της κοινωνίας για να μπορέσουμε να την αποτυπώσουμε και να τη διερευνήσουμε.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της πανδημίας στη σωματική υγεία των Ελλήνων; Τι έδειξε η έρευνά σας;
Πριν πάμε στις επιπτώσεις, να αναφέρουμε ακριβώς ένα ακόμα μεθοδολογικό πλαίσιο γιατί έχει σημασία, που πολύ σωστά θέσατε την ερώτηση πως πιάνεις τα ψάρια σου στο δίχτυ της έρευνας, δηλαδή πως αναπτύσσεις μεθοδολογίες. Και εδώ έχει σημασία να αναφέρουμε ότι χρησιμοποιήσαμε διαφορετικές κλίμακες όπου έπρεπε να πιάσουμε την ανθρώπινη, την κοινωνική, τη ψυχολογική διάσταση που κάθε μία διάσταση, ανθρώπινη, κοινωνική, πόσο είναι ενταγμένο το άτομο μέσα στην κοινωνία, το σωματικό, το οποίο είπατε και θα συζητήσουμε αμέσως, το κοινωνικό και το ψυχολογικό. Γιατί ακριβώς αυτό το οποίο έχει μεγάλη σημασία και δεν έχουμε μετρήσει και είναι το κρυφό κομμάτι του παγόβουνου είναι το ψυχολογικό τραύμα που θα πούμε παρακάτω για το άγχος, την κατάθλιψη και όλες αυτές τις παραμέτρους. Αυτό λοιπόν που βλέπουμε είναι το 1/10, άρα τα 9/10 είναι ακριβώς η βάση της κοινωνίας, το κρυφό μέρος του παγόβουνου που πρέπει να αναλύσουμε, να συζητήσουμε και να επικεντρώσουμε τις πολιτικές μας.
Έχετε δίκιο κύριε Καθηγητά, σε κάθε έρευνα οι κλίμακες που χρησιμοποιούνται πρέπει να αναφέρονται αναλυτικά, έχετε δίκιο. Οπότε ας μπούμε να μάθουμε έτσι περισσότερα στοιχεία για την έρευνά σας. Και ας ξεκινήσουμε με αυτό που σας ρώτησα, θα θέλαμε να μάθουμε ποιες είναι οι επιπτώσεις στη σωματική υγεία της πανδημίας των ανθρώπων.
Η σωματική υγεία είναι όλους αυτούς τους δείκτες που μετράμε συνήθως ξέρετε, δείκτες θνησιμότητάς, νοσηρότητας δηλαδή πόσες περιπτώσεις έχουμε και οι περιπτώσεις αυτές πως εξελίσσονται στα διαφορετικά κύματα της πανδημίας. Εδώ το ενδιαφέρον όσον αφορά στη χώρα μας είναι ότι επειδή εμείς καταφέραμε να ελέγξουμε την εξέλιξη της ασθένειας για τον Covid-19 βλέπουμε ότι διαχρονικά από τον Δεκέμβριο του 2019 που αρχίσανε ξέρετε να εκδηλώνονται και οι καταγραφές τον Γενάρη, υπήρξε μία χαμηλή περιπτωσιολογία, ένα χαμηλό επιδημιολογικό κύμα χωρίς να υπάρχουν εξάρσεις, εκτός βέβαια από τον τελευταία Γενάρη και Φλεβάρη που βλέπουμε ότι μία πολύ μεγάλη έξαρση στις περιπτώσεις. Το δεύτερο κομμάτι το οποίο εξετάσαμε είναι οι θάνατοι. Και εδώ είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον να αναφέρουμε τις κορυφές που εξελίσσονται στο επιδημιολογικό φάσμα και όσον αφορά στις κορυφές, εκεί που υπάρχει πολύ μεγάλη έξαρση θανάτων δηλαδή βλέπουμε ότι στη χώρα μας έχουμε 4 διαφορετικές κορυφές, η πρώτη ήταν αμέσως μετά τα μέτρα του lockdown, που είχαμε πάρει παλιότερα, δηλαδή φαίνεται εδώ πέρα από τις καταγραφές που βλέπω, τον Σεπτέμβριο με Ιανουάριο ήταν η πρώτη κορυφή των θανάτων. Μετά ήταν τον Απρίλιο, μετά έχουμε τα τέλη Νοεμβρίου και η τελική και σημαντικότερη κορυφή στους θανάτους, είναι που ξεπερνούν τους 100 όπως βλέπουμε τώρα σε ημερήσια βάση είναι από τον Ιανουάριο μέχρι τον Φεβρουάριο τώρα όλο αυτό το φάσμα το οποίο βλέπουμε. Άρα αυτοί οι θάνατοι, ο αριθμός των θανάτων και των περιπτώσεων πλήττει σημαντικά αυτό που λέμε το επιδημιολογικό φάσμα και κοιτάζουμε ακριβώς τις επιπτώσεις στην σωματική, φυσιολογική κατάσταση του ατόμου που το συνδέουν με αυτό με την κοινωνική, δηλαδή το αν το άτομο αυτό όχι μόνο αν έχει ασθενήσει ή όχι αλλά πόσο εντάσσεται μέσα στην κοινωνία.
Τα βασικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων που δυστυχώς απεβίωσαν, ποια είναι; Τι ηλικίες; Γιατί να σας πω κάτι κύριε Καθηγητά; Πολύς κόσμος αναρωτιέται γιατί έχουμε τόσους θανάτους και ποιοι είναι οι άνθρωποι αυτοί, οι οποίοι πεθαίνουν, δηλαδή είναι εμβολιασμένοι; Τι ηλικίας είναι; Ποια είναι η φυσική τους κατάσταση; Με δύο λόγια μπορείτε να μας αναφέρετε έτσι λίγο συνοπτικά να απαντήσουμε και σε αυτό το ερώτημα;
Είναι κυρίως ανεμβολίαστοι, 9 στους 10 είναι ανεμβολίαστοι, θα το συζητήσουμε αυτό, έχουμε 200.000 οι οποίοι είναι ανεμβολίαστοι, γιατί αυτό είναι ένα θέμα το οποίο θα πρέπει να συζητήσουμε για τις πολιτικές υγείας και τα αποτελέσματα του εμβολιασμού.
Θα τα πούμε αυτά παρακάτω ναι.
Θα τα συζητήσουμε αυτά. Γιατί 200.000 είναι ανεμβολίαστοι, σε ποιες ηλικίες, ποια θρησκευτικά πιστεύω και αντιλήψεις, ποιος είναι ο ρόλος της κοινωνίας, ποιος είναι ο ρόλος των πολιτικών, ποιος είναι ο ρόλος του συστήματος, ποιος είναι ο ρόλος των σχολείων που θα πρέπει να μεταλαμπαδεύσουμε τον εμβολιασμό, γιατί ο εμβολιασμός είναι το θείο δώρο, όπως λέμε, που προσφέρεται κατά της ασθένειας Covid. Και όπως λέμε στα οικονομικά είναι η θεωρία των externalities όπως λέμε. Externalities είναι ότι δεν είναι μόνο ο εαυτούλης μου αλλά κυρίως είμαι, όπως έλεγε και ο Αριστοτέλης άτομο ενταγμένο στην κοινωνία, και αν εγώ δεν εμβολιαστώ θα μπορώ να μεταφέρω την ασθένεια και τον ιό στους συναδέλφους μου, στο σπίτι μου, στην οικογένειά μου. Άρα δεν με ενδιαφέρει η ατομικότητα αλλά η συλλογικότητα, η κοινωνικότητα και εδώ είναι ακριβώς οι καμπάνιες που θα πρέπει να εστιάσουν στην συλλογικότητα, στην κοινωνικότητα, στην κοινωνική ευαισθησία του ατόμου που θα πρέπει να σκέφτεται το πλησίον και να εμβολιαστεί.
Ωραία, ας βάλουμε μία άνω τελεία εδώ γιατί αυτό θα το συζητήσουμε και λίγο πιο κάτω, να μην ξεφύγουμε από τα δεδομένα της έρευνας και προς το κλείσιμο θα το συζητήσουμε. Οπότε ας επανέλθουμε στα αποτελέσματα της πολύ σημαντικής έρευνάς σας κύριε Καθηγητά. Οπότε μετά από τη σωματική επίπτωση στην ποιότητα ζωής των Ελλήνων, πως επηρέασε την ποιότητα ζωής των Ελλήνων η πανδημία και πως συγκρινόμεθα με άλλες χώρες;
Ναι, εδώ πριν πάμε στη συνολική αποτίμηση γιατί αυτό που λέτε αποτίμηση μετράμε με διαφορετικούς δείκτες ευεξίας, ευδαιμονίας που έλεγε και ο Αριστοτέλης, είναι κριτήρια τα οποία βγάζουν την ωφελιμότητα της υγείας οι μεθοδολογίες μας ακριβώς αυτές έχουν όπως είπαμε τη σωματική και τη ψυχική υγεία. Πριν πάμε στο συνολικό δείκτη που είναι η ποιότητα ζωής και θα αναφέρουμε, να πούμε δύο λόγια που είναι πάρα πολύ σημαντικά για τη ψυχική υγεία. Τα δύο λόγια αυτά για τη ψυχική υγεία αναφέρονται στο εξής: εδώ είναι πάλι το κρυφό μέρος του παγόβουνου που πρέπει να συζητήσουμε, μετρήσαμε το άγχος και την κατάθλιψη και βλέποντας το άγχος πριν από τον Covid, το συζητήσαμε και το συνεκτιμήσαμε με το άγχος και την κατάθλιψη που νιώθει ο πληθυσμός ή οι πληθυσμοί του δείγματός μας κατά την περίοδο του Covid. Και είναι τα ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Πριν από τον Covid ένα 5% του πληθυσμού των Ελλήνων, όπως έχουμε τις έρευνες, αξιολογώ τις έρευνες που έχουν γίνει στο Πανεπιστήμιο, σε πολλά κέντρα κ.ο.κ. έχουν δείξει ακριβώς το μέγεθος του άγχους και της κατάθλιψης, ο συγχωρεμένος ο Στεφανής γιατί όλοι οι άλλοι τα είχανε δείξει πάρα πολύ καλά. Πριν λοιπόν τον Covid έχουμε ένα 5% του πληθυσμού που δηλώνει άγχος ή κατάθλιψη, κυρίως άγχος. Από την έρευνά μας προέκυψε ότι το άγχος στην ελληνικό πληθυσμού πενταπλασιάστηκε! Από 5% έφτασε 23%. Πως συγκρίνονται άλλες χώρες. Οι άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης που κάνουμε τις συγκρίσεις μιας και ανήκουμε στην Νοτιοευρωπαϊκή και στη Μεσογειακή οικογένεια ήταν γύρω στο, από 5% πάλι που ήταν αυξήθηκε μέχρι το 18%, 17%, κάτω από το 20%. Εμείς έχοντας πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, η Ελλάδα από τις χώρες του δείγματός μας είναι η πρώτη η οποία παρουσιάζει το μεγαλύτερο άγχος και τη μεγαλύτερη κατάθλιψη, αυτό είναι κάτι το οποίο θα το δούμε μπροστά μας, γιατί είναι ένα ενδογενές, κρυφό στοιχείο νοσηρότητας το οποίο θα εξελιχθεί στα Πανεπιστήμιά μας, στη δουλειά μας, στην κοινωνία μας, ο φόβος, η κοινωνική απομόνωση, εμείς είμαστε διαχυτικός λαός, ξαφνικά λόγω της κοινωνικής αποστασιοποίησης θα αρχίσουμε να μπαίνουμε όπως θα πούμε στο τέλος, εντελώς διαφορετική κοινωνία, που το άγχος το σημερινό και το κρυφό, την κατάθλιψη την οποία βλέπουμε στους νέους μας κυρίως, γιατί; Γιατί δεν μπορούν να πάνε στη δουλειά, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν με τις υποδομές, με το internet, με την τηλεκπαίδευση, που μπλοκάρει το σύστημα, όλα αυτά είναι προβλήματα τα οποία δεν τα είχαμε προβλέψει.
Άρα είχαμε μεγάλες αλλαγές στην ποιότητα της ζωής μας; Όλα αυτά φέρνουν μεγάλες αλλαγές καταλαβαίνω.
Από πλευράς ποιότητας ζωής που είναι ο συνολικότερος δείκτης που συμπεριλαμβάνει την κοινωνική διάσταση, τη ψυχική διάσταση και τη σωματική διάσταση, όλες αυτές συνεκτιμώνται και έρχονται σε ένα νέο αλγόριθμο, εμείς είχαμε μία ενδιάμεση κατάσταση σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις χώρες του δείγματος που συζητήσαμε και η χειρότερες χώρες ήταν η Ρωσία και οι ΗΠΑ, με τη μεγαλύτερη επιδείνωση στην ποιότητα ζωής, λόγω Covid και επίσης και η Αγγλία, μην ξεχνάμε και την πολιτική σύνδεση με αυτά, Trump, Boris Johnson. We have to sure you of course that we try rapidly to reproduce all the real values concerning but we will keep our economy open. Και από την άλλη πλευρά και ο Trump, όλες αυτές οι εκδηλώσεις είχαν μία άμεση επίπτωση και η επίπτωση αυτή ήταν στην ποιότητα ζωής. Αντίθετα χώρες όπως η Ολλανδία ή οι Σκανδιναβικές που είχανε μία συστηματικά Ευρωπαϊκά αλληλέγγυα ιδέα δείξανε ότι μέσα στη διάρκεια του Covid κρατήσανε πολύ υψηλά επίπεδα ποιότητας ζωής.
Στην Αμερική τι συνέβη;
Στην Αμερική είναι πολύ ενδιαφέρουσα η περίπτωση που αναφέρετε, γιατί από τη μία πλευρά είχαμε, ξέρετε όλοι την πολιτική του Covid και του Trump, στην αρχή ξέρετε, στο πρώτο φάσμα, ήταν αντιδραστικός μέχρι που αρρώστησε και ο ίδιος αλλά ένα μεγάλο σημείο το οποίο θα πούμε και παρακάτω είναι οι κοινωνικές ανισότητες, η μεγάλη διαφορά, you know all these black fellas, down from Alabama, και στην άλλη πλευρά η οποία βρίσκεται της Νέας Υόρκης στο Χάρλεμ και σε όλες αυτές τις συνοικίες ξέρετε και στο 5th Avenue στην αριστοκρατία. Άρα η Αμερική είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα που το κυριότερο πρόβλημα δεν είναι η χαμηλότερη ποιότητα ζωής όπως καταγράφηκε και καταγράφεται κιόλας και χαμηλότερο προσδόκιμο επιβίωσης σε σχέση με πολλές άλλες χώρες. Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Αμερικής είναι οι μεγάλες και προκλητικές ανισότητες οι οποίες βέβαια συνδέονται και με το κοινωνικοοικονομικό σύστημα, γιατί στην Ευρωπαϊκή ιδέα, προσέξτε, εμείς ασφαλίζουμε the citizens, τους πολίτες μας, στην Αμερική αυτό που ασφαλίζεται είναι η εργασία και φαντάζεστε άμα είμαι άνεργος, άμα λόγω Covid έχω το lockdown και βρίσκομαι εκτός εργασίας, βρίσκομαι εκτός συστήματος υγείας, και είμαι καταδικασμένος να πεθάνω. Άρα βλέπετε ότι η φιλοσοφία των κοινωνικοοικονομικών συστημάτων πως εδραιώνει τα κοινωνικά πορίσματα και κοινωνικά αποτελέσματα του Covid-19.
Σε ποια κατηγορία θα βάζατε την Ελλάδα σε σχέση με τις χώρες που αναφέρατε;
Η Ελλάδα είναι πολύ κοντά, δύο σημεία έχει η Ελλάδα. Το πρώτο είναι Ευρωπαϊκή χώρα άρα καταφέραμε να έχουμε ένα κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα γενναιόδωρο, τα νοσοκομεία μας δεν κλείσανε, δεν φτάσανε τα κρούσματα της Αμερικής ή της Βραζιλίας ή των άλλων χωρών, παραμείνανε όρθια και πήγανε πάρα πολύ καλά και βραβεύθηκε και αναγνωρίστηκε για την προσφορά του και κυρίως όλου του υγειονομικού δυναμικού, των γιατρών, των νοσηλευτών και όλους αυτούς ξέρετε από τους τραυματιοφορείς, όλο το φάσμα του συστήματος υγείας που στάθηκε στα πόδια του, προσέφερε ένα πολύ μεγάλο κοινωνικό δώρο αλλά και μία ασπίδα απέναντι στην ασθένεια του Covid-19. Κάποια στιγμή πρέπει η κοινωνία μας να αναγνωρίσει αυτή την πολύ μεγάλη συμβολή και προσφορά των υγειονομικών στο σύστημα υγείας μας. Έτσι λοιπόν, αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον που ρωτήσατε, γιατί κάναμε κάποιες συσχετίσεις και είδαμε από τη μία πλευρά την προσαρμοστικότητα των μέτρων και την προσφορά των υγειονομικών υπηρεσιών και στον κάθετο άξονα μετρήσαμε την ποιότητα ζωής. Και είδαμε μία πολύ καλή θετική σχέση που όσο πιο προετοιμασμένοι και γενναιόδωροι ήταν η οικονομία, η κοινωνία και κυρίως το υγειονομικό σύστημα, από την πλευρά της πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας, τόσο καλύτερη, υψηλότερη ήταν η ποιότητα ζωής. Αντίθετα, όσο πιο fragmented ήταν το σύστημα, όσο είχε περισσότερους περιορισμούς, αυτούς που αναφέραμε για τη Ρωσία και την Αμερική, τόσο μικρότερη ήταν η ποιότητα ζωής. Άρα η πολιτική μας όταν θέλουν να βελτιώσουν, όπως λένε, την ποιότητα ζωής των Ελλήνων, των Ευρωπαίων κ.ο.κ. θα πρέπει να βλέπουν στο οργανωτικό σχήμα αφύπνισης, οργάνωσης και προσαρμοστικότητας της κοινωνίας στις πραγματικές ανάγκες. Συγνώμη του συστήματος υγείας στις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες. Άρα όσο πιο καλό είναι το σύστημα τόσο πιο καλή είναι η ποιότητα ζωής.
Άρα πιστεύετε ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας στην Ελλάδα ανταποκρίθηκε καλά απέναντι στην πανδημία;
Επειδή ξέρετε πριν βιαστεί κανείς, για την τιμή που μου κάνατε δεν είναι μόνο ενός δημοσιογραφικού χαρακτήρα η απάντηση αλλά πρέπει να είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη, μία δεύτερη έρευνα που κάναμε στο Πανεπιστήμιο ήταν ακριβώς αυτή η ερώτηση την οποία θέσατε.
Η συνέντευξη συνεχίζεται ΕΔΩ