ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
Η αναγνώριση της μοναδικής συνεισφοράς των γενικών οικογενειακών γιατρών και των ομάδων πρωτοβάθμιας φροντίδας στα συστήματα υγείας, αλλά και η αποτίμηση της προόδου που έχει επιτευχθεί στην οικογενειακή ιατρική παγκοσμίως γιορτάστηκε χθες 19 Μαΐου 2023 , ημέρα που καθιερώθηκε το 2010 από την WONCA ως η Παγκόσμια Ημέρα Οικογενειακού Ιατρού. Για τον ρόλο του οικογενειακού γιατρού και τα οφέλη που αποκομίζουν οι ασθενείς συνομιλούμε σήμερα με τον κύριο Ευάγγελο Φραγκούλη, ο οποίος είναι γενικός οικογενειακός ιατρός και Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Ακαδημίας Γενικής Οικογενειακής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
Κύριε Φραγκούλη, η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Οικογενειακού Γιατρού είχε ως κεντρικό μήνυμα “Οικογενειακός ιατρός: Η καρδιά της φροντίδας υγείας.” Γιατί πιστεύετε ότι ο γενικός οικογενειακός γιατρός είναι η καρδιά της φροντίδας υγείας;
Υπάρχουν χαρακτηριστικά στη φροντίδα που παρέχει ο γενικός γιατρός που τον τοποθετούν στην καρδιά της φροντίδας και αυτά είναι η μακροχρόνια σχέση που αναπτύσσει με τους ασθενείς του, λειτουργώντας ως σημείο πρώτης επαφής για τον ασθενή για οποιαδήποτε ανάγκη υγείας έχει αυτός και σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Έτσι αναπτύσσει μια σχέση ζωής με τον ασθενή του, λέμε χαρακτηριστικά από την κούνια μέχρι τον τάφο, και αποτελεί μια σχέση εμπιστοσύνης που βοηθάει στην όσο το δυνατόν καλύτερη φροντίδα του ασθενούς. Το άλλο χαρακτηριστικό που υπάρχει είναι ότι ο οικογενειακός γιατρός βλέπει τον ασθενή του ολιστικά. Δεν εστιάζει σε ένα όργανο, σε ένα σύστημα όπως οι γιατροί των εξειδικεύσεων. Βλέπει συνολικά τον άνθρωπο και πέρα από την σωματική την ψυχική ευεξία του, την κοινωνική ευεξία του και τον βλέπει και μέσα στο πλαίσιο της οικογένειάς του και της κοινότητας του. Μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση και με αυτό τον τρόπο μπορεί να έχει μια πιο εξατομικευμένη φροντίδα για τον ασθενή του. Ε και το άλλο πολύ κρίσιμο χαρακτηριστικό είναι ότι λειτουργεί ως συντονιστής στη φροντίδα υγείας του ασθενούς του, ώστε χαρακτηριστικά λέμε ο πλοηγός του ασθενούς στο σύστημα υγείας.
Κύριε Φραγκούλη, είπατε ότι ο οικογενειακός γιατρός παραπέμπει μετά τη διάγνωση τον ασθενή στον εξειδικευμένο γιατρό. Είδαμε στην Ελλάδα ότι προς το παρόν αυτό δεν επιτεύχθηκε στο σημείο το οποίο ήταν αναμενόμενο. Γιατί πιστεύετε υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις από ιατρικούς συλλόγους; Γιατί αντιδρούν οι γιατροί, οι μη γενικοί, στο γεγονός της παραπομπής;
Κοιτάξτε εκεί μπορεί να είναι ένα παιχνίδι εξουσίας, ας πούμε, και μοιρασμού της πίτας της φροντίδας. Αλλά δεν είναι αυτό.
Ναι, προφανώς υπάρχει μια μεγάλη πρόοδος, αλλά θα πρέπει να ολοκληρωθεί για να μπορεί και ο κάθε πολίτης στην περιοχή στην οποία ζει να βρίσκει τον γιατρό που χρειάζεται. Θα τα αναλύσουμε και λίγο πιο κάτω αυτά, κύριε Φραγκούλη. Πείτε μας ποια είναι η πρόοδος που έχει επιτευχθεί στην οικογενειακή ιατρική παγκοσμίως;
Κοιτάξτε στα υπόλοιπα κράτη η κατάσταση, εμείς είμαστε πολύ πίσω από αυτούς. Δηλαδή τα υπόλοιπα συστήματα είναι οργανωμένα αυτά που εμείς συζητάμε τώρα τα έχουν κάνει δεκαετίες πιο πριν από εμάς. Εμάς η απουσία οργανωμένης πρωτοβάθμιας φροντίδας είναι η αχίλλειος πτέρνα του συστήματος υγείας από τη γέννησή του. Στο εξωτερικό υπάρχουν άλλα θέματα. Είναι πώς θα μπορέσουν να διασυνδέσουν καλύτερα την εξειδικευμένη φροντίδα με την πρωτοβάθµια φροντίδα στην Κοινότητα. Ίσως εκεί εστιάζεται περισσότερο το ενδιαφέρον, γιατί με τη γήρανση του πληθυσμού, την αύξηση της πολυνοσηρότητας, στην Κοινότητα πέφτει μεγάλο βάρος που πλέον ο οικογενειακός γιατρός δεν μπορεί να φέρει σε πέρας αρκετές φορές και χρειάζεται την στήριξη και των εξειδικευμένων γιατρών στην Κοινότητα σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, και πρέπει να υπάρχει η διασύνδεση της φροντίδας της πρωτοβάθμιας που προσφέρει ο οικογενειακός γιατρός με την εξειδικευμένη φροντίδα στην Κοινότητα. Εκεί νομίζω εστιάζονται το μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Φυσικά ο θεσμός του οικογενειακού γιατρού που τον τελευταίο χρόνο έχει ονομαστεί προσωπικός γιατρός, προφανώς για πολιτικούς λόγους και σκοπιμότητα, κύριε Φραγκούλη, όταν λειτουργήσει, γιατί αυτή τη στιγμή δεν λειτουργεί όπως θα πρέπει να λειτουργεί στην Ελλάδα. Δηλαδή στα κέντρα υγείας υπάρχει αυτή τη στιγμή οικογενειακός γιατρός σε κάποιες περιοχές, σωστά; Αυτό τι σημαίνει; Όταν αυτό το σύστημα οργανωθεί, δώστε μας μια μικρή εικόνα σε σχέση με τώρα. Ποια θα είναι η ζωή του Έλληνα πολίτη, του ασθενή πολίτη, επειδή έχετε εμπειρία και από το εξωτερικό;
Στόχος μας είναι ο κάθε ασθενής να έχει τον προσωπικό του γιατρό για οποιοδήποτε θέμα υγείας του, είτε το χρόνιο νόσημά του, είτε ένα οξύ περιστατικό που αντιμετωπίζει εκτός από κάτι πολύ έκτακτο που θα πρέπει να απευθύνεται στα τμήμα επειγόντων, θα πρέπει να μιλάει με τον προσωπικό του γιατρό και αυτός να τον κατευθύνει. Έτσι θα πρέπει όλοι οι πολίτες να έχουν. Θα πρέπει να υπάρχει η πρόβλεψη και για τα επείγοντα περιστατικά σε επίπεδο Κοινότητας, δηλαδή όχι τα πολύ σοβαρά που πρέπει να πάνε σε ΤΕΠ, αυτό μπορεί να γίνονται και κάποιες εφημερίες ανά περιοχή που να καλύπτεται η φροντίδα αυτή. Άρα να έχουμε αποσυμφόρηση των νοσοκομείων, να μην χρησιμοποιούμε τα τμήματα επειγόντων για πράγματα που δεν θα έπρεπε να είναι εκεί. Ο ασθενής το 90% των αναγκών του το καλύπτει από το προσωπικό του γιατρό και όταν ο προσωπικός του γιατρός θα κρίνει ότι χρειάζεται παραπομπή σε άλλο επίπεδο φροντίδας, θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να παραπέμπει τον ασθενή του και να τον διευκολύνει στο να βρει αυτή τη φροντίδα.
Έτσι γλιτώνει και τις ατελείωτες ουρές κύριε Φραγκούλη
Ατελείωτες φορές, επαναλήψεις φροντίδας. Είναι πολύ σημαντικό, γνωρίζει το ιστορικό του. Κατ’ αρχάς, ο οικογενειακός γιατρός φτιάχνει, θα αρχίσει να φτιάχνει, ήδη φτιάχνουμε για τους ασθενείς που έχουμε τον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας τον οποίον διαμοιράζονται όλοι οι γιατροί που θα συμμετέχουν στη φροντίδα. Οπότε πηγαίνει σε κάποιον άλλο γιατρό, κατευθείαν έχει έτοιμο το ιστορικό του. Είναι πράγματα πολύ σημαντικά.
Μιλήστε μα για την σημασία του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας για να καταλάβει και το ευρύ κοινό. Ποιος είναι ο ρόλος του, ποια η χρησιμότητά του και γιατί είναι σημαντικό να συνδεθεί με την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας;
Ο φάκελος υγείας που υπάρχει και βελτιώνεται, δηλαδή είναι και σε μία φάση βελτίωσης περαιτέρω, θα είναι πάρα πολύ σημαντικό γιατί θα μπορούν όλοι οι επαγγελματίες υγείας να εισαγάγουν τα δεδομένα υγείας του ασθενούς τους, οι γιατροί οι υπόλοιποι όταν ο ασθενής επισκέπτεται αυτούς θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα. Άρα θα βλέπουν ποια είναι τα νοσήματα που έχει, τι αλλεργίες έχει ο ασθενής ώστε να αποφευχθεί ένα λάθος, μια λάθος χορήγηση φαρμάκου. Και θα βλέπει μέσα εργαστηριακά αποτελέσματα, εικόνες από διαγνωστικές εξετάσεις. Θα υπάρχει ένας πλούτος δεδομένων που θα διευκολύνει τη φροντίδα και θα την κάνει και πιο ασφαλή. Θα είναι πιο οικονομική, θα γλιτώσουμε επαναλήψεις εξετάσεων άχρηστων, θα μπορούν να ελεγχθούν ότι τηρούνται τα πρωτόκολλα υγείας, τα πρωτόκολλα συνταγογράφησης, τα διαγνωστικά πρωτόκολλα δηλαδή δεν θα κάνει ο καθένας ό,τι θέλει γιατί θα υπάρχουν μέσα δεδομένα.
Και καλό θα είναι κύριε Φραγκούλη ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας κάποια στιγμή να διασυνδεθεί και με την πρωτοβάθμια και με τα νοσοκομεία, αλλά και με τα φαρμακεία για όλους αυτούς τους λόγους, τους οποίους είπατε και την συνταγογράφηση και την παροχή της θεραπείας. Συμφωνείτε;
Το σημαντικό είναι όσοι ασχολούνται με τη φροντίδα του ασθενούς να μπορούν να έχουν πρόσβαση στο ίδιο σύστημα και ο καθένας στο δικό του κομμάτι, ακόμα και για λόγους δημόσιας υγείας. Δηλαδή θέλαμε να δούμε πώς θα προτεραιοποιήσουμε ανθρώπους για εμβολιασμό Covid. Δεν είχαμε δεδομένα. Αν έχουμε το φάκελο υγείας κατευθείαν, μπορούμε να δούμε ποιοι είναι οι ευπαθείς και να επικεντρώσουμε σε αυτούς ή να κάνουμε στρατηγικές πρόληψης που βλέπουμε ήδη κάποιοι ανατρέχουν. Με δεδομένα μέσα από το φάκελο, μπορούμε να προτεραιοποιήσουμε τους ασθενείς που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Είναι πολύ σημαντικά.
Βεβαίως και από ό,τι γνωρίζω στο εξωτερικό οι γιατροί, ας πούμε για τους οικογενειακούς γιατρούς και την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, μέσα όπως είπατε πριν από την αποτελεσματικότητα και τη διαχείριση, τη σωστή διαχείριση των ασθενών του, αμείβονται και παίρνουν και μπόνους. Αυτό είναι μια παροχή και ένα κίνητρο κύριε Φραγκούλη, γιατί είδαμε ότι στην προσπάθεια που έγινε στον προσωπικό γιατρό δεν υπήρχε η αναμενόμενη συμμετοχή. Τη δεδομένη χρονική στιγμή τι είναι αυτό που πιστεύετε ότι έκανε μερίδα γιατρών να μην θέλουν να ενταχθούν στο σύστημα του προσωπικού γιατρού, την δεδομένη στιγμή.
Κοιτάξτε, κατ’ αρχάς διπλασιάστηκε ο αριθμός των ιδιωτών γιατρών που συμμετείχαν στο θεσμό του οικογενειακού γιατρού. Με την αλλαγή διπλασιάστηκε ο αριθμός των ιδιωτών γιατρών που βρήκαν ελκυστική την πρόταση και μπήκε. Σαφώς οι γιατροί θέλουν μεγαλύτερες αποζημιώσεις. Οι ιδιώτες γιατροί που μπαίνουν μέσα στο σύστημα. Απ’ την άλλη πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία της αποζημίωσης των γιατρών, είτε ανήκουν στο δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα και κάνουν το ίδιο έργο. Γιατί υπάρχουν προσωπικοί γιατροί του δημοσίου και προσωπικοί γιατροί, ιδιώτες. Και το Υπουργείο το προσπάθησε αυτό να το κάνει, δίνοντας έξτρα αποζημίωση στους γιατρούς του ΕΣΥ που αναλαμβάνουν ρόλο προσωπικού γιατρού και είναι η πρώτη φορά που γίνεται αυτό και ήταν ιδιαίτερα σημαντικό. Προφανώς χρειάζεται κάποια περαιτέρω αύξηση των κινήτρων γιατί βλέπουμε νομίζω το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το σύστημα υγείας μας είναι η χαμηλή αποζημίωση σε σχέση με χώρες γειτονικές που μπορούμε να φύγουμε, με αποτέλεσμα να έχουμε τεράστιο πρόβλημα εξόδου των νέων γιατρών από τη χώρα. Και βλέπουμε υποστελέχωση τόσο στο ΕΣΥ όσο και στον θεσμό τώρα, γιατί βρίσκουμε πολύ πιο καλές προτάσεις έξω. Άρα πρέπει να το δουν αυτό, βλέπω ότι και τα πολιτικά κόμματα το αναφέρουν στα προγράμματά τους. Πρέπει να αυξηθούν οι αποζημιώσεις. Μια πιο αξιοπρεπής αποζημίωση θα το βελτιώσει.
Ν.Ν: Παράλληλα να πω ότι αναπτύσσεται και ο ιδιωτικός τομέας, το βλέπουμε και στην Ελλάδα, δημιουργούνται από Ομίλους, είτε είναι και ασφαλιστικούς ομίλους πια, σειρά διαγνωστικών κέντρων, οπότε και εκείνοι αναζητούν γιατρούς και δίνουν και υψηλά κίνητρα για να τους έχουν. Οπότε την δεδομένη στιγμή υπάρχει και αυτό, ναι.
Υπάρχουν και αυτοί και είναι πολύ καλό ότι πλέον ούτε αυτοί βρίσκουν γιατρούς, με αποτέλεσμα και αυτοί να αυξάνουν τις αποζημιώσεις γιατί δεν βρίσκουν γιατρούς. Δηλαδή έχει αρχίσει να υπάρχει αυτό και νομίζω ότι σύντομα θα είναι καλύτερο το πεδίο σε αυτό το κομμάτι γενικά, γιατί ο ένας τομέας συμπαρασύρει τον άλλον. Αυτό που είπαμε για τα κίνητρα είναι ένας τρόπος, δηλαδή θα μπορούσε να θεσμοθετηθεί και ένα κομμάτι αποζημίωσης που να έχει σχέση με κίνητρα απόδοσης, το οποίο είναι πολύ χρήσιμο γιατί μπορεί να μας βοηθήσει στο να πετύχουμε στρατηγικούς στόχους, πολιτικές υγείας που θέλουμε. Το κάναμε στον εμβολιασμό, δηλαδή μια κατά πράξη αποζημίωση για τον εμβολιασμό ηλικιωμένων με Cοvid είχε όφελος για τον γιατρό που κατάφερνε να εμβολιάσει τον κόσμο και σαφές αναμφισβήτητο όφελος γι’ αυτούς τους ασθενείς. Αντίστοιχα τώρα ετοιμάζεται και στο πρόγραμμα δημόσιας υγείας να δοθεί ένα κομμάτι, στο πρόγραμμα Σπύρος Δοξιάδης, να δοθεί το κομμάτι του καρδιαγγειακού ελέγχου στους προσωπικούς γιατρούς με μια έξτρα αποζημίωση για τους ελέγχους που θα φέρουν εις πέρας. Και τέτοιες λογικές θα αυξήσουν και την αποζημίωση και πιστεύω θα κάνουν πιο ελκυστικό και τον θεσμό και θα πετύχουμε πολλαπλούς στόχους μαζί.
Πόσο αισιόδοξος είσαστε για το ότι το πρόγραμμα Σπύρος Δοξιάδης θα προχωρήσει σε ένα καλό ρυθμό; Γιατί είδαμε κύριε Φραγκούλη ότι αυτή την στιγμή το μόνο πρόγραμμα το οποίο πραγματοποιήθηκε ήταν οι προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού. Υπήρχαν και άλλα, τα οποία δεν έγιναν. Αλλά επειδή και εσείς είστε μέσα στα πράγματα και γνωρίζετε πόσο γρήγορα θα φτάσουν το σημείο που μας αφορά;
Νομίζω ότι είναι θέμα χρόνου να ξεκινήσει και το κομμάτι των καρδιαγγειακών νοσημάτων και για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Έχει όντως, είχαν ανακοινωθεί νωρίτερα ότι θα έμπαιναν μπροστά. Μια μικρή καθυστέρηση υπάρχει, αλλά γενικώς όλες αυτές οι δράσεις είναι πάρα πολύ χρήσιμες. Δηλαδή είδαμε με τον καρκίνο του μαστού γιατί δεν περιμένεις τον ασθενή να έρθει στο ιατρείο, έτσι; Υπάρχουν πολλές γυναίκες που κάνουν κάθε χρόνο μαστογραφία και υπάρχουν άλλες που δεν έχουν κάνει ποτέ, γιατί δεν έρχονται στο γιατρό ποτέ. Το να πας εσύ ενεργητικά να τις προσκαλέσεις είναι κάτι πολύ σημαντικό. Και είναι ένας ένας ρόλος που έχει ο προσωπικός γιατρός. Είδαμε πόσο μεγάλο αριθμό γυναικών με πρόβλημα αλιεύσαμε μέσα από μια δράση. Και θα πρέπει να δούμε πώς μπορούμε να το επιταχύνουμε.
Κύριε Φραγκούλη, κλείνοντας εγώ ήθελα να σας ρωτήσω αν πιστεύετε ότι οι πολιτικές υγείας μέχρι σήμερα έχουν στραφεί υπέρ του ασθενή εκ του αποτελέσματος; Γιατί εσείς το ζείτε καθημερινά, ζείτε τους ασθενείς καθημερινά. Αν οι πολιτικές υγείας, οι αποφάσεις πολιτικές για την υγεία που έχουν παρθεί μέχρι σήμερα είναι υπέρ του ασθενούς.
Προσπαθεί η Πολιτεία να φτιάξει ένα σύστημα, έτσι; Δηλαδή στο κομμάτι της πρωτοβάθμιας, στην προσπάθεια από το 2013, τα τελευταία 10 χρόνια, δηλαδή, γίνεται μια συνεχής προσπάθεια. Αποκλίνει λίγο από δω, λίγο από κει, αλλά είναι στο σωστό δρόμο. Ίσως θα μπορούσαμε να πηγαίναμε πιο γρήγορα και πιο οργανωμένα, αλλά νομίζω ότι είμαστε, ότι κινούμαστε σωστά.
Οπότε κύριε Φραγκούλη, μετά τις εκλογές προτεραιότητα του νέου υπουργού Υγείας θα πρέπει να είναι η πρωτοβάθμια και ο οικογενειακός γιατρός;
Πώς θα πετύχουμε την καθολική κάλυψη του πληθυσμού. Δηλαδή αυτό σημαίνει πώς θα προσελκύσουμε γιατί εκεί είναι το αγκάθι αυτή την στιγμή το σύνολο των ιδιωτών γιατρών της πρωτοβάθμιας να μπουν στον θεσμό. Αυτό θέλει επεξεργασία στην παροχή περισσότερων κινήτρων, ρυθμίσεις άλλες, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος, ώστε έχοντας την οργανωμένη πρωτοβάθμια να μπορέσουμε να πάμε στα επόμενα βήματα που είναι η διασύνδεσή της με τα νοσοκομεία.
Πολύ ωραία, αν θέλετε να προσθέσετε κάτι. Διαφορετικά, να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ κύριε Φραγκούλη που ήσασταν κοντά μας στο healthweb και ό,τι άλλο είναι με χαρά να το αναδείξουμε.
Ευχαριστώ και εύχομαι του χρόνου αντίστοιχη την ίδια ημέρα να έχουμε ακόμα περισσότερα να αναδείξουμε στη χώρα.
Και εμείς το ευχόμαστε, σας ευχαριστούμε πολύ που ήσασταν κοντά μας.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Φίλες και φίλοι σας ευχαριστούμε πολύ που μας παρακολουθήσατε. Ανανεώνουμε το ραντεβού μας για ένα επόμενο Opinion Health.
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο κανάλι μας στο YouTube
