O Πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου Αθανάσιος Εξαδάκτυλος μίλησε στην εκπομπή Opinion Health, με την Νικολέτα Ντάμπου για την πανδημία που έχει μονοπωλήσει τη ζωή μας, απαντώντας σε νέα ερωτήματα για τον κορωνοϊό και τα εμβόλια αλλά και τις μεταλλάξεις. Παράλληλα, απάντησε στο ερώτημα πότε θα απαλλαγούμε οριστικά από την πανδημία.
Κύριε Εξαδάκτυλε πείτε μας, πότε πρόκειται να απαλλαγούμε οριστικά από την πανδημία του κορωνοϊού; Είμαστε κοντά;
Δυστυχώς μόνο ιστορικά μπορεί να το προσεγγίσει κανείς. Αν και το προηγούμενο ιστορικό παράδειγμα προ 100 ετών είναι διαφορετικό, διότι για την τότε πανδημία δεν υπήρχαν εμβόλια. Αν περιμένουμε να κάνει τον κύκλο της, θα υπολογίζουμε περίπου ένα χρόνο ακόμα. Αλλά πιστεύω ότι με τον εμβολιασμό μπορούμε αυτό τον κύκλο να τον επηρεάσουμε, συντομεύοντάς τον.
Συμφωνείτε με την ατζέντα της Πολιτείας, για τα μέτρα του περιορισμού, για την πανδημία του κορωνοϊού;
Υπήρχαν 3 τρόποι για να προσεγγίσει κανείς και να προστατέψει μία κοινωνία από την πανδημία. Ο τρόπος που λέει προστατεύω μόνο τους ηλικιωμένους και αφήνω όλους τους υπολοίπους να κινούνται με απλές οδηγίες. Ο τρόπος αυτός ήταν αυτός που ονομάστηκε ανοσία της κοινότητας ή ανοσία της αγέλης και εφαρμόστηκε κυρίως στην Σουηδία. Ο δεύτερος τρόπος ήταν ότι είμαι πάρα πολύ αυστηρός σε όλα όσα κάνω και περιορίζω πάρα πολύ και εξαρχής και γρήγορα τις εστίες έτσι ώστε να περιορίσω την κυκλοφορία. Ο τρόπος αυτός εφαρμόστηκε στην Νέα Ζηλανδία, στην Αυστραλία, σε μερικές χώρες της Άπω Ανατολής. Και υπήρξε και ο μέσος δρόμος, τον οποίον ακολούθησαν οι περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες μάλλον και από ένα σημείο και μετά τον ακολούθησαν και οι Ηνωμένες Πολιτείες, που λέει ότι επιτρέπω όσες δραστηριότητες μπορώ να επιτρέψω, έτσι ώστε να τιθασεύσω την εξάπλωση της πανδημίας. Ο πρώτος τρόπος αν θέλουμε να συγκρίνουμε, θα πρέπει να δούμε τα αποτελέσματα που είχε η Σουηδία έναντι των γειτονικών της άλλων Σκανδιναβικών της άλλων χωρών. Όπου πραγματικά ο αριθμός των απωλειών στη Σουηδία έναντι της Νορβηγίας ή της Φιλανδίας είναι τεράστια η διαφορά, είναι πολλαπλάσιος κατά πολύ. Άρα είναι ένας τρόπος ο οποίος ειδικά σε δικής μας χώρα θα είναι πολλές δεκάδες χιλιάδες νεκρών και θα δημιουργούσε και μια τρομακτική κοινωνική αναστάτωση.
Ο δεύτερος τρόπος, αυτός που εφαρμόστηκε στη Νέα Ζηλανδία, στην Αυστραλία, και σε ορισμένες χώρες της Άπω Ανατολής, προϋποθέτει αραιές κοινωνίες με πολύ μεγάλη οικονομικές δυνατότητες και το πλεονέκτημα το γεωγραφικό το οποίο εμείς δεν το είχαμε. Εκεί όμως τα αποτελέσματα αν τα δει κανείς είναι τα λιγότερο επιβαρυντικά από οπουδήποτε αλλού, με τις λιγότερες απώλειες από οπουδήποτε.
Το τρίτο δρόμο που ακολουθήσαμε και εμείς, ήταν ένας δρόμος εξαιρετικά επώδυνος και δύσκολος. Διότι χρειαζόταν διαρκής αναπροσαρμογή των μέτρων, μέτρων που πολλές φορές έδειχναν μεταξύ τους να μην έχουν συνέχεια ή συνέπεια και δημιουργούσαν εύλογες απορίες από τους ανθρώπους. Προϋπόθεση ήταν οι άνθρωποι να ακολουθούν οδηγίες που εναλλάσσονταν διαρκώς. Εκ του αποτελέσματος πάντως η χώρα μας και τι; Έχει ένα εθνική σύστημα υγείας το οποίο δεν είναι στο επίπεδο της Γερμανίας παραδείγματος χάριν ή της Αγγλίας ή άλλων χωρών, ή του Βελγίου για παράδειγμα. Έχει ένα πολύ καλό αποτέλεσμα. Άρα τα μέτρα ναι ήταν δικαιολογημένα κατά περίπτωση. Μετά τη σειρά των μέτρων που είδαμε κατά 16 μήνες προφανώς θα βρεθούν και κάποια σημεία που υπήρξε κάποια αστοχία. Θα είχαν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα αν στηρίζονταν από όλους και εφαρμόζονταν πιστά, διαρκώς. Και αυτό το βλέπουμε συγκρίνοντας την τήρηση των μέτρων πέρυσι το καλοκαίρι, που ήταν σαφώς πιο χαλαροί, από ότι φέτος το καλοκαίρι που βλέπουμε ότι τιθασεύουμε μία πανδημία με υψηλούς αριθμούς αλλά συνεχίζουμε να την τιθασεύουμε. Ενώ πέρυσι τα προβλήματα μας προέκυψαν αρκετά νωρίς.
Η Αγορά κύριε Εξαδάκτυλε άνοιξε, οι τουρίστες έρχονται. Έχετε την αίσθηση ότι ο κόσμος νομίζει ότι η πανδημία πέρασε;
Δυστυχώς έχουμε έναν εθισμό σε μερικούς αριθμούς οι οποίοι δεν μας προκαλούν καμία εντύπωση. Δηλαδή το ότι χθες απεβίωσαν 22 άνθρωποι από covid είναι ένας αριθμός που λέμε, μάλλον φυσιολογικός μας φαίνεται. Αυτό γίνεται διότι εθιστήκαμε στο να ακούμε πολύ μεγάλους αριθμούς. Αν το ακούγαμε ξαφνικά πέρυσι τέτοια εποχή, θα τρομοκρατούνταν άπαντες. Η πραγματικότητα είναι ότι η πανδημία δεν πέρασε. Αυτό το ξέρουμε καλά. Έχουμε 380 ανθρώπους διασωληνωμένους. Έχουμε ανθρώπους που νοσηλεύονται πάνω από 2.000, αυτή τη στιγμή, αν δεν κάνω λάθος. Σε αυτό μπορεί να μην είμαι απολύτως ακριβής. Έχουμε πολλούς που χάνουν τη ζωή τους ακόμα καθημερινά. Η πανδημία είναι δυστυχώς εδώ. Τα στελέχη του ιού μεταλλάσσονται διαρκώς, διότι και ο ιός προσπαθεί να αμυνθεί στις δικές μας προσπάθειες να τον βγάλουμε από τη ζωή μας και θέλει να παραμείνει. Και γι’ αυτό το λόγο βλέπουμε ότι χρειάζεται να τηρούμε μέτρα, εμβολιασμένοι και ανεμβολίαστοι, αυτή τη χρονική στιγμή. Η πανδημία δεν έχει περάσει, πρέπει να συνεχίσουμε με πολύ μεγάλη συνέπεια την προσπάθεια για να μην βρεθούμε μπροστά στην αντιμετώπιση της ινδικής μετάλλαξης, η οποία όπως ξέρετε, έχει ήδη ανιχνευθεί στη Βρετανία και από τη στιγμή που ανιχνεύθηκε στην ήπειρό μας, θα είναι αφελές να πιστεύουμε ότι δεν θα τη συναντήσουμε στον τόπο μας.
Πιστεύετε ότι υπάρχουν εμβόλια Α και Β διαλογής;
Όχι, δεν υπάρχουν εμβόλια Α και Β διαλογής. Υπάρχουν εμβόλια διαφορετικής τεχνολογίας. Είναι τα εμβόλια mRNA τα οποία μετά από δεκαετή έρευνα και με τη βοήθεια 1.000.000 επιστημόνων ήταν αυτά τα οποία μας δώσανε μέσα σε δέκα μήνες περίπου το όπλο ενάντια στον κορωνοϊό. Και σε αυτά τα εμβόλια κατατάσσονται από τα κυκλοφορούντα της Pfizer και της Moderna. Και είναι και εμβόλια της κλασικής τεχνολογίας, περιέχουν αδρανοποιημένο ιό, σε αυτή την κατηγορία είναι το AstraZeneca, είναι το Johnson & Johnson είναι το Sputnik, είναι το κινεζικό. Και το αναφέρω γιατί οι Κινέζοι έχουν εμβολιάσει εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους αυτή τη στιγμή. Οι Ινδοί εμβολιάζονται επίσης διαρκώς, δηλαδή πληθυσμοί πολύ μεγάλοι, απλώς δεν είναι κοντά μας. Άρα έχουμε εμβόλια δύο τεχνολογιών. Όλα τα εμβόλια έχουν επαρκή ασφάλεια και καλή αποτελεσματικότητα. Δεν έχουμε εμβόλια δύο κατηγοριών.
Ωστόσο υπάρχει προβληματισμός, τόσο για το ένα εμβόλιο το οποίο προκαλεί θρομβώσεις όσο τις τελευταίες ημέρες γίνεται μία έρευνα και στην Ελλάδα για τα δύο επόμενα εμβόλια του mRNA τα οποία προκαλούν μυοκαρδίτιδα και περικαρδίτιδα. Τι έχετε να μας πείτε γι’ αυτό; Γιατί ο κόσμος ανησυχεί και φοβάται;
Έχω να σας πω ότι το οποιοδήποτε φάρμακο καταναλώνεται και έχετε στο φαρμακείο σας, αν το ανοίξετε θα βρείτε μέσα δύο σελίδες με πιθανές παρενέργειες και πιθανά προβλήματα. Οι θρομβώσεις που εμφανίζονται είναι μία περίπτωση σε περισσότερους από 100.000 εμβολιασμένους σε ότι αφορά την 1η δόση. Και σε ότι αφορά τη 2η δόση είναι 1 περίπτωση σε 1.000.000 εμβολιασμένους. Άρα είναι παρενέργειες των εμβολίων, οι οποίες βρίσκονται μέσα στα συνήθη πλαίσια και δεν υπάρχει κανένα εμβόλια ή φάρμακο το οποίο να μην έχει κάποιες τυχόν παρενέργειες. Αν συγκρίνουμε όμως το όφελος που έχουμε, εκεί η σύγκριση είναι συντριπτική. Γιατί ξέρετε ο άνω των 60 συνάνθρωπός μας, ο οποίος θα προσβληθεί από την Covid, έχει 1 προς 4 ή 1 προς 5 περίπτωση να πάθει θρόμβωση από την Covid. Άρα ο κίνδυνος του 1 προς 100.000 από τον εμβολιασμό του μας οδηγεί στο λογικό συμπέρασμα ότι δεν πρέπει να λέμε ότι τα εμβόλια προκαλούν, αντιθέτως τα εμβόλια προστατεύουν και μας αποτρέπουν από αυτό. Όπως επίσης και για τις περικαρδίτιδες, οι οποίες είναι μία σπανιότατη επιπλοκή των εμβολίων mRNA, τόσο σπάνια δεν έχουμε ακόμα καν τον αριθμό για να πούμε το πόσο σπάνια είναι, θα πρέπει να πούμε ότι οι άνθρωποι οι οποίοι θα προσβληθούν από την Covid σε ένα ποσοστό περίπου 35% θα αναπτύξουν καρδιολογικά προβλήματα. Διότι είναι γνωστό ότι ο ιός Sars-Cov-2 επηρεάζει όλα τα συνανθρώπινα συστήματα και επηρεάζει σε πολύ μεγάλο ποσοστό και το καρδιαγγειακό μας σύστημα.
Πιστεύετε ότι η ενδεχόμενες extra δόσεις για τις μεταλλάξεις, θα πρέπει να δίνονται δωρεάν;
Ο εμβολιασμός αυτή τη στιγμή είναι δωρεάν και δεν έχει τεθεί τέτοιο θέμα από πουθενά. Πιστεύω ότι πρέπει να συνεχίσει έτσι ο εμβολιασμός. Θα πρέπει να πω ότι τα εμβόλια αυτή τη στιγμή είναι αποτελεσματικότατα για όλες τις μεταλλάξεις και σχετικά αποτελεσματικά για τη μετάλλαξη δέλτα, δηλαδή την ινδική μετάλλαξη. Γιατί εδώ πρέπει να πούμε κάτι το οποίο έχει μια χρησιμότητα. Το εμβόλιο της Pfizer για παράδειγμα έχει 70% αποτελεσματικότητα για την ινδική μετάλλαξη, που σημαίνει για να αποκτήσουμε ανοσία κοινότητος θα πρέπει να εμβολιαστούμε όλοι οι κάτοικοι της χώρας ανεξαιρέτως στο 100% για να έχουμε κάποιο τείχος άμυνας. Και γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό οι εμβολιασμοί να προχωρήσουν τώρα με όσο το δυνατόν ταχύτερους ρυθμούς. Να σπεύσουν όλοι να εμβολιαστούν και ιδιαίτερα οι άνω των 60 σε κάθε περίπτωση, όπου ο εμβολιασμός θα πρέπει να φτάσει οπωσδήποτε και αδιαπραγμάτευτα και χωρίς δεύτερη σκέψη το 100%, αλλιώς θα συναντήσουμε ένα τέταρτο κύμα με την ινδική μετάλλαξη, κάποια στιγμή στο μέλλον, δεν μπορώ να το προσδιορίζω πότε και θα ξαναχρειαστεί να έχουμε τις δύσκολες αποφάσεις που είχαμε τους τελευταίους 16 μήνες.
Σε ποια φάση βρίσκεται η συζήτηση για τα προνόμια των εμβολιασμένων πολιτών; Πιστεύετε ότι μπορεί να δημιουργηθούν πολίτες δύο ταχυτήτων;
Ακούστε κυρία Ντάμπου, αυτή η συζήτηση είναι εξωπραγματική. Οι πολίτες της Ελλάδας, σε ότι αφορά τα εμβόλια είναι όλοι πρώτης κατηγορίας, διότι έχουν το προνόμιο να ζούνε σε μία χώρα όπου τα εμβόλια είναι διαθέσιμα και μάλιστα υπάρχει η δυνατότητα επιλογής που είναι ακόμα ένα bonus. Είναι πέρα από τα συνηθισμένα και μπορούν να εμβολιαστούν. Αυτό είναι προνόμιο και δεν είναι αυτονόητο προνόμιο.
Εάν ζούσαμε μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα, στα Βόρεια σύνορά μας, δεν θα είχαμε αυτή τη δυνατότητα και θα καλοδεχούμασταν τις προσφορές της χώρας μας, που στέλνουμε μερικές χιλιάδες εμβόλια AstraZeneca, τα οποία γίνονται με ευγνωμοσύνη δεκτά. Το ίδιο συμβαίνει αν ζούσαμε μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα ανατολικά μας ή νότιά μας. Άρα το μοναδικό προνόμιο που έχουμε και το έχουμε όλοι οι Έλληνες πολίτες αυτή τη χρονική στιγμή και είναι προνόμιο είναι ότι μπορούμε να εμβολιαστούμε. Ότι ο άνθρωπος που εμβολιάζεται έχει μία άλλου είδους άμυνα και έχει λογικά άλλου είδους δυνατότητες και ότι δεν θα πρέπει επ’ άπειρον να υποβάλλεται στην τήρηση μέτρων ή διαδικασίες που δεν είναι αναγκαίος γι’ αυτόν για όλους όσους δεν έχουν ακόμα εμβολιαστεί αυτό είναι κάτι που όλοι το πράττουμε με την προϋπόθεση ότι αυτοί που δεν έχουν ακόμα εμβολιαστεί περιμένουν να εμβολιαστούν, όχι αρνούνται να εμβολιαστούν κρατώντας όμηρο μία ολόκληρη κοινωνία σε μία στείρα άρνηση η οποία δεν έχει κανένα επιστημονικό background. Και το λέω αυτό διότι οι γιατροί της χώρας έχουμε εμβολιαστεί σε ένα ποσοστό 90%. Και όσοι δεν έχουν εμβολιαστεί συμβαίνει γιατί έχει χρειαστεί να αναβάλουν σε μεγάλο ποσοστό τον εμβολιασμό τους γιατί βρίσκονται υπό κάποιου είδους θεραπεία. Ή από αδυναμία. Δεν είναι δηλαδή από άρνηση. Άρα ναι κάποια στιγμή θα πρέπει οι άνθρωποι που είναι εμβολιασμένοι να σταματήσουν να τηρούν μέτρα τα οποία γι’ αυτούς είναι υπερβολικά και δεν είναι αναγκαία και θα πρέπει όλοι να κατανοήσουμε ότι προχωρώντας προς τα εκεί θα μπορέσουμε όλοι να βρισκόμαστε στο ίδιο επίπεδο.
Μέχρι ενός σημείου όταν τα εμβόλια δεν ήταν διαθέσιμα και όταν ο εμβολιασμός είχε μία χρονική καθυστέρηση, δεν θα μπορούσαμε να έχουμε διαφορετικές ταχύτητες, διότι θα υπήρχε το δικαιολογημένο παράπονο «Μα εγώ δεν πρόλαβα να εμβολιαστώ». Όταν θα πάψει να υπάρχει αυτό και θα υπάρχει δυνατότητα, όσοι μείνανε ανεμβολίαστοι θα πρέπει να το ξανασκεφτούν. Και η άποψή μου είναι ότι θα πρέπει όλοι να σπεύσουν να εμβολιαστούν.
Οι άνθρωποι που εμβολιάζονται κινδυνεύουν από τον ιό;
Κινδυνεύουν. Κινδυνεύουν πρώτα απ’όλα σε ένα 5%, διότι το είπαμε ότι τα εμβόλια έχουν αποτελεσματικότητα έως 95%. Άρα 5 από τους 100 που θα εμβολιαστούν δεν θα αναπτύξουν ανοσία. Και για τον λόγο αυτό πρέπει να εμβολιαστούμε όλοι, για να υπάρχει ένα τείχος που θα αποτρέπει τη μετάδοση. Σε κάθε περίπτωση φαίνεται ότι μπορούν να νοσήσουν, νοσούν ελαφρά οι άνθρωποι αυτοί, σε μικρά ποσοστά. Ακόμα και αυτοί που έχουν αναπτύξει μικρή σχετικά άμυνα. Τα εμβόλια λοιπόν, μας προστατεύουν από βαριά νόσο και θάνατο και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Αλλά οι άνθρωποι οι οποίοι εμβολιάζονται, μέχρι να ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός τους πρέπει να είναι προσεκτικοί και όλοι μαζί ως κοινωνία πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, μέχρι να φτάσουμε στο πολυπόθητο τείχος.
Άρα είναι λάθος αυτό που επικοινωνεί η Κυβέρνηση για να πείσει τους πολίτες και είναι το εξής: Δεν κινδυνεύουν οι εμβολιασμένοι πολίτες. Θέλω να το διευκρινίσουμε λίγο διότι έχει δημιουργηθεί μία σύγχυση στον κόσμο.
Ο κίνδυνος είναι σχετικός. Άλλο είναι ότι κινδυνεύω και δεν έχω κάλυψη και άλλο είναι ότι κινδυνεύω και ότι έχω κάλυψη 95%. Έχοντας κάλυψη 95% αντιλαμβάνεται κανείς, και δεν μπορούσε να είναι και περισσότερο – δεν υπάρχουν εμβόλια με 100% αποτελεσματικότητα. Τα εμβόλια της γρίπης έχουν 70% παραδείγματος χάριν. Άρα είναι σαφές ότι ο εμβολιασμένος βεβαίως! Κινδυνεύει ελάχιστα, κινδυνεύει στην κατηγορία της σπανιότητας. Ο ίδιος άνθρωπος όμως πριν εμβολιαστεί κινδύνευε κανονικά, κινδύνευε κανονικότατα, δηλαδή. Ειδικά οι ευπαθείς και οι άνω των 60 αλλά έχουμε δει και περιπτώσεις νεότερων ανθρώπων οι οποίοι από αυτήν την απρόβλεπτη νόσο ταλαιπωρήθηκαν και έχασαν και τη μάχη για τη ζωή τους, σε κάποιες περιπτώσεις. Λίγες γενικά αλλά υπαρκτές. Και επίσης γνωρίζουμε ότι η νόσος αυτή δεν μπορεί να προβλεφθεί πόσο θα επηρεάσει τον κάθε άνθρωπο. Άλλοι την περνούν ασυμπτωματικά, οι νεότεροι αλλά ενδεχομένως και κάποιοι μεγαλύτεροι, άλλοι ταλαιπωρούνται πάρα πολύ άσχημα και πολλοί βεβαίως χάνουν και τη μάχη.
Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει με τους αρνητές του εμβολιασμού;
Οι αρνητές πιστεύω ότι είναι ένα μικρό ποσοστό. Εμείς πρέπει να συνεχίζουμε και τονίζουμε ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει αναγκαιότητα στο να εμβολιαστούν όλοι μέχρι να εξελιχθεί η καμπάνια. Η καμπάνια δηλαδή αν φτάσουμε στον αριθμό που θα δούμε τελικά πόσοι πραγματικά εμβολιάστηκαν και πόσοι αρνήθηκαν. Τότε ως κοινωνία θα πρέπει να δούμε πως θα αντιμετωπίσουμε το ποσοστό αυτό και τι ακριβώς θα πράξουμε. Διότι για να σας πω την αλήθεια, εγώ θεωρώ αδιανόητο παραδείγματος χάριν να ξανασταματήσουν τα Πανεπιστήμια ή σχολεία εάν οι άνω των 60 κατά το 1/3 που είναι σήμερα, παραμείνουν ανεμβολίαστοι, αρνηθούν να σπεύσουν. Όπως επίσης υπάρχει και μία άλλη παράμετρος την οποία θα πρέπει να συνυπολογίσουμε, δεν θα πρέπει να εξαντλείται η δυναμικότητα των νοσοκομείων μας μόνο στους ανθρώπους που πάσχουν από Covid. Διότι εάν επαναλαμβάνω παραμείνουμε σε αυτό το υψηλό ποσοστό δεν μπορούμε να μειώνουμε τις πιθανότητες που έχει ένας άνθρωπος που χρειάζεται μία επέμβαση απλή, νεότερος είναι ένα ατύχημα οτιδήποτε, αφιερώνοντας τα νοσοκομεία μόνο θεματικά στην Covid. Το κάναμε αυτό γιατί δεν υπήρχε λύση. Τώρα θα πρέπει να το ξαναδούμε και να δούμε τι ακριβώς, ποια ακριβώς θα πρέπει να είναι η αντιμετώπιση.
- Για παράδειγμα, στη Σουηδία που αποτελεί το παράδειγμα πολλών που δεν θέλουν να πιστεύουν ότι το κακό υπάρχει 7 ανάμεσά μας, αν ήταν κάποιος από μία ηλικία και πάνω και ήταν ασθενής από Covid, δεν είχε πρόσβαση στο νοσοκομείο, δεν νοσηλεύονταν. Πήγαινε στο σπίτι του με οδηγίες και κάποια φάρμακα και από εκεί και μετά ήταν η καλή του τύχη και η γερή του κράση, τι θα του απέδιδε. Αυτό σε εμάς είναι αδιανόητο, δεν το προτείνει κανείς και δεν το συστήνει κανείς αλλά όσοι ξέρετε μάχονται στην κοινή λογική με ανορθόδοξα επιχειρήματα, θα πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι εκεί που εφαρμόστηκε η εναλλακτική, η εναλλακτική συνοδευότανε και από τέτοιες οδηγίες. Όπως επίσης αυτός που δεν εργαζόταν στην Σουηδία από φόβο, διότι ένιωθε ότι έπρεπε να προστατευθεί δεν είχε κανενός είδους οικονομική υποστήριξη από το κράτος. Αντιθέτως εδώ υπήρχε οικονομική υποστήριξη, μικρή βεβαίως δεν είναι ποτέ αντίστοιχη αλλά για όσους αναγκαστικά ανέστηλαν τις εργασίες τους.
Έχουν γίνει έρευνες για τα παιδιά και τυχόν προβλήματα που μπορεί να προκύψουν από το εμβόλιο;
Τα παιδιά επειδή δεν κινδυνεύουν ιδιαίτερα δεν συμπεριλήφθηκαν στην 1η φάση των ερευνών, διότι το εμβόλιο προοριζόταν στο να προφυλάξει κυρίως όσους βρίσκονταν σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Οι έρευνες λοιπόν έχουν ολοκληρωθεί πρόσφατα και έχουν πάρει έγκριση τα εμβόλια και για τα παιδιά και εκκρεμεί και στη χώρα μας η συζήτηση για το τι θα γίνει με τα παιδιά. Θα σας πω όμως από την πλευρά μου, ότι σε αυτή τη συζήτηση θεωρώ λογικό να μπούμε όταν θα έχουν εμβολιαστεί αυτοί που κινδυνεύουν. Διότι αυτοί που κινδυνεύουν οφείλουν να εμβολιαστούν, δεν μπορούμε να συζητήσουμε ότι θα εμβολιάσουμε τα παιδιά το οποίο είναι γνωστό ότι από τη νόσο αυτή δεν κινδυνεύουν για να συμπληρώσουμε τον απαραίτητο αριθμό που θα χτίσει το τείχος ανοσίας επειδή ο παππούς ή ο μπαμπάς που κινδυνεύει αρνείται να εμβολιαστεί. Θα είναι μία πολύ δύσκολη συζήτηση. Η συζήτηση θα είναι εύκολη μόνο για τα παιδιά για τα οποία λόγω παθήσεων κινδυνεύουν ιδιαίτερα και δεν μπορούν να συμμετάσχουν στη σχολική ή την υπόλοιποι ζωή των παιδιών εξαιτίας της πάθησής τους. Γι’ αυτά είναι μία συζήτηση τελείως διαφορετική, για το σύνολο των παιδιών όμως η συζήτηση θα πρέπει να ανοίξει κατά την άποψη πάντα, την προσωπική, μόνο εφόσον αυτοί που κινδυνεύουν πράξουν το χρέος τους προς τα παιδιά και προς τα εγγόνια τους.
Σε ποια θέση είναι η Ελλάδα στη συμμετοχή υγείας στο ακαθάριστο εθνικό προϊόν;
Με πιάνετε αδιάβαστο δεν το θυμάμαι, δεν είμαστε πολύ ψηλά.
Είπατε πριν κύριε Εξαδάκτυλε, για ένα 4ο κύμα της πανδημίας. Πιστεύετε δηλαδή από τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο να το αντιμετωπίσουμε; Τι πιθανότητες υπάρχουν;
Θα πρέπει να θεωρούμε ότι θα το αντιμετωπίσουμε για να μπορέσουμε να το αποφύγουμε, διότι από τη στιγμή που ο ιός όπως σας είπα βρίσκεται στην Μεγάλη Βρετανία είναι θέμα χρόνου να διασπειρεί και στην υπόλοιπο Ευρώπη. Δηλαδή η μετάλλαξη Δ ή η ινδική μετάλλαξη όπως λέγεται. Και ο τρόπος που θα μας επιτρέψει να το αντιμετωπίσουμε με μεγαλύτερη επιτυχία, λιγότερο κόπο και λιγότερο κόστος είναι να έχουμε εμβολιαστεί στο ενδιάμεσο.
Άρα η λύση είναι μόνο ο εμβολιασμός.
Αυτή είναι η λύση και δεν είναι κακή λύση, είναι καλύτερο από τα φάρμακα το εμβόλιο. Καλύτερα να μην νοσήσω παρά να νοσήσω και να χρειαστεί να θεραπευτώ.
Άρα ας κλείσουμε κύριε Εξαδάκτυλε με αυτό το μήνυμά σας, να σας ευχαριστήσω θερμά για την παρουσία σας στο Opinion Health, ήταν πολύ ενδιαφέρουσα η συζήτηση μας.
Να είστε καλά, εγώ ευχαριστώ. Και να θυμόμαστε ότι στο μπράτσο μας είναι η λύση.